Kaside nedir ozellikleri nelerdir
Kaside Nedir,Kasidenin Ozellikleri, Kasidenin Bolumleri,kaside ornekleri,kaside nazım şekli hakkında bilgi
Kasideler, genellikle birini ovmek yada yermek amacıyla yazılan şiirler, daha cok din ve devlet buyuklerini ovmek amacıyla yazılan an edebiyatı şiirlerdir Kaside şairlerine kasidegu (kaside soyleyen), kasidesera veya kasideperdaz (kaside yazan) denir Cok katı bir kalıpla yazılan kasideler 6 bolumden oluşur
Turk edebiyatında 13 yuzyılda kullanılmaya başlanır Nazım birimi beyittir Beyit sayısı 3399 arasında değişir Kasidenin ilk beyitine matla denir Şair kasidesi icinde matlayı tekrar ederse tecdidi matla denir Matlayı birden cok tekrar ederse bu zatul metali veya zul metalidir Kasidenin son beyitine makta , şairin mahlasının bulunduğu beyite tac beyit denir Kasidenin en guzel beyiti beytul kasid olarak isimlendirilir
Kasideler birini ovmek veya yermek icin yazılan şiirlerdirşeklindeki tanım,bunun nazım şekli değil de nazım turu olduğunu ortaya cıkartırOysa kaside adı şiirin nazım şekliyle alakalı bir durumdurBu acıdan bakıldığında kasideleri belirli bolumlerden oluşan ve gazellerden daha uzun yazılan belli bir kafiye orgusu olan(aa ba ca da)nazım şeklidir diye tanımlamak daha doğru olacaktır Kasideyi ovgu ve yergi şiiri olarak tanımlarsak ovgu ve yerginin yapıldığı farklı nazım şekilleriyle yazılmış butun şiirleri bu gruba dahil etmemiz gerekirMesela şair gazelinde bir kişiyi ovdu ise onun da kaside olduğunu iddia etmemiz gerekir ki bu da bizi acmaza suruklerAynı şekilde butun hicviyeleri kaside olarak adlandırmamız gerekirMesela Ziya paşanın meşhur terkibbendlerini(erbabı kemali cekemez nakıs olanlar,rencide olur didei huffaş ziyadan) kaside olarak kabul etmemiz gerekir Kasidelerde illaki ovgu veya yergi olacak şartı yokturMesela şair bahariyye icinde tamamen baharın guzelliklerinden bahsetmişse bunun icinde ovgu ve yergi aramak abes olacaktırOzellikle İstanbul'dan uzak kalan şairlerin anlarındaki kasidelerde bir devlet buyuğunu ovmekten ziyade bu tur ovgu dışı konuların anlatıldığı eğer incelenirse gorulecektir Aynı hatalar gazel icin de yapılmaktadırGazel kadın aşk şarap konulu şiirler demek değildirGazel bir nazım şeklidirEn az 3 beyittirBeyit sayısı kasideler kadar fazla değildir3 beyitten az olan gazellere natamam gazel denirYani tamamlanmamış
Kasideler, daha cok din ve devlet buyuklerini ovmek amacıyla yazılan şiirlerdir Kaside şairlerine kasidegu (kaside soyleyen), kasidesera ya da kasideperdaz (kaside yazan) denir Cok katı bir kalıpla yazılan kasideler, 6 bolumden oluşur
Kasidenin Bolumleri
Birinci bolum 1520 beyitliktir Bu ilk bolume, aşıkane duygular yer alıyorsa nesib, bahar, doğa, bayram gibi konulara değiniliyorsa teşbib adı verilir
İkinci bolum girizgah ya da girizdir Genellikle tek beyitten oluşur ve burada şair medhiyeye (ovguye) gececeğini bildirir Girizgah konuya uygun ve nukteli olmalıdır
Ucuncu bolum medhiyedir Bu bolumde asıl konu anlatılır Beyit sayısı konuya ve şaire gore değişen medhiye bolumu kasidenin en sanatlı beyitlerini icerir
Kasidenin dorduncu bolumu tegazzuldur Tegazzul, 512 beyit arasında değişir Kasidenin başında ya da sonunda yer alabilir Bu bolum her kasidede bulunmayabilir
Beşinci bolum fahriyedir Şair bu bolumde de kendisini over
Kasidenin son bolumu duadır Bu bolumde onceki beyitlerde ovgusu yapılan kişi icin dua edilir
Kasideler, nesib bolumunde ele alınan konuya gore gore kasidei bahariyye, kasidei ramazaniyye, kasidei hammamiyye olarak adlandırılır Uyaklarına gore r harfi ile bitiyorsa kasidei raiyye, l harfiyle bitiyorsa kasidei lamiyye, m harfiyle bitiyorsa kasidei mimiyye diye anlandırılır Rediflerine gore de, tevhid, munacaat, methiye diye bolumlenir Kasidenin en guzel beyiti beytul kasidedir Şairin adının gectiği beyite ise tac beyit denir