Kayac Turleri Nelerdir,
Kayacların ozellikleri nelerdir
Kayac Turleri Ve Ozellikleri Hakkında Bilgi
Kayaclar minerallerin doğal olarak bir araya gelmesiyle oluşan katı birikintilerdirKayaclar, mineral yapılarına, kimyasal bileşenlerine, barındırdığı bileşenlerin dokularına ve oluşumuna neden olan etmenlere gore sınıflandırılmaktadır
Kaycların uc ana kayac turu vardır; Bunlar puskuruk, tortul ve başkalaşım kayaclarıdır Bu sınıflandırmada daha cok parcacıkların buyuklukleri temel alınmıştır Bir kayacın başka bir kayaca donuşumu, kayac dongusu adı verilen bir jeolojik modelle gosterilmektedir
Puskuruk kayaclar
Puskuruk kayaclar, erimiş magmanın soğuyarak sertleşmesiyle oluşan kayac turlerinin genel adı olup ic puskuruk ve dış puskuruk olmak uzere iki alt dala ayrılmaktadır İc puskuruk kayacları, magmanın yerin altında yavaşca soğuyarak taşlaşması sonucunda oluşmuştur Bu kayaclar arasında siyenit, diorit, gabro ve kimi yollarda kup şeklinde doğranarak sıra sıra doşenen granit taşı yer alır Dış puskuruk kayacları ise, magmanın yeryuzune cıkması ve orada aniden soğumasıyla oluşan daha az dayanıklı kayaclardır Bu tur kayaclar arasında ponza, bazalt, andezit ve volkan camı yer alır
Tortul kayaclar
Su ve ruzgar yeryuzunu d ştirebilir Bu kuvvetler, kayacları kırarak, kucuk parcalara ayırır Bu partikuller farklı yerlerde yerleşirler Buralarda, kucuk parcacıklar toparlanarak, basınc altında cimentolaşıp daha buyuk kayacları meydana getirirler Bu kayaclar, genellikle suda oluşur ve magmatik kayaclardan daha yumuşaktırlar Tortul kayaclar, bircok tabakaları meydana getirir ve fosilce zengindir Tortul kayaclar tum yeryuvarının %5'ini, yer kabuğunun ise yuzde 75'ini meydana getirir Tortul kayacların yuzde 95'i suda oluşmuştur
Tortul kayacların kırıntılı, organik ve kimyasal olmak uzere uc tipi vardır
Kırıntılı tortul kayaclar Ceşitli buyuklukteki taş ve mineral parcalarda karalardaki ve denizlerdeki tortullaşma havzalarını cokelmeleriyle meydana gelen taneli kayaclardır Değişik boyuttaki taneleri birbirleriyle cimento maddeleriyle birleşmeleri sonucu cimentolu kayaclar kum taşı, kirec taşı gibi taneleri birbirine bağlayarak madde bulunmadığından cimentosuz tortul kayaclar oluşur
Kırıntılı tortul kayaclar tane capı 2 mm'den buyuk ve cakıl, moloz, konglomerakuvarsit, gibi kayaclardır Tane capı 0,2 mm'den 0,02 m'ye kadar olan kısım mil ondan daha kucukler genellikle mil+kil şeklinde gecer organik tortullar ceşitli bitki ve hayvan kalıntılarını, uzun zaman eşliğinde fosilleşip başkalaşmalarıyla oluşurlar En uzun surede oluşan kayaclardan biridir Ozellikle bitki fosillerinin oluştuğu alanlarda yoğunlukta olmaktadırlar gibi kayaclardır 2 mm'den 0,2 mm'ye kadar olan kısma kum, karışık kum, kumtaşı,
Organik tortul kayaclar
Bitki ve hayvan kalıntılarının birikmesi sonucunda oluşurSilisli, karbonatlı ve karbonlu organik tortul kayac turleri vardır
Kimyasal tortul kayaclar
Dolgun eriyiklerin cokelmesi sonucu meydana gelirler Mağaralardaki sarkıtdikitler, deniz kıyılarındaki kirecli ve demirli oolitler, kapalı gollerin kenarlarındaki tuz oluşumları su kaynakları etrafındaki travertenilac ve oluşumları %35'i kadar kirec taşları oluşturur Kirec taşları yapı taşı, stabilize malzeme, kirec yapımında ve doşemecilikte, celik sanayiinde ve sanayiinde kullanılır
Magmatik kayaclar
Erimiş halde bulunan bir silikat hamuru durumunda olan magmanın yer kabuğunun derinliklerinde yavaş yavaş veya yeryuzunde aniden soğuması ile oluşurlar Bu kayaclar genel olarak kristallerde oluşmuş kutle halindeki kayaclardırBu tur kayaclar Dunya uzerinde cok fazla değildir
Bu kayaclar magmanın soğuyarak katılaşması sonucu meydana gelirler Yer kabuğunun yaklaşık olarak % 65'ini oluştururlar Kokenlerini magma teşkil ettiğinden bunlara magmatik kayac veya katılaşım kayacları adı verilir
Plutonik kayaclar (derinlik kayacları)
Bunlar yalnızca kayacların boş kısımlarını dolduran kristallerden oluşmuş, iri kristalli kayaclardır Granit ornek verilebilir Magmanın soğuması
ve katılaşması yavaş yavaş meydana geldiği icin tam kristalli kayaclardırKristalleşme dıştan iceriye doğru yavaş yavaş devam eder
Volkanik kayaclar (yuzey kayacları)
Bu kayaclara yuzey kayacları da denir Bunlar yarı kristalli coğu kez gozle gorulebilen ceşitli kristaller, kristal olmayan genellikle camsı hamur icinde dağılmış serpilmiş durumda bulunurlar Andezit ve bazalt ornek verilebiliric puskuruk ve dış puskuruk olarak 2 ye ayrılır ic puskuruk:granit,siyanit,diyanit
Damarlı Kayaclar
Derinlik kayacları ile yuzey kayacları arasında bir geciş safhasını oluşturur Mikro kristallerdir Diğer kayacların yarık ve catlaklarında yer alır genellikle iceriği silikatlerden oluşur
Başkalaşım kayacları
Tortul veya magmatik kayacların sıcaklık, basınc, gerilme ve kimyasal aktivitesi olan sıvıların etkisiyle değişmeleri, başkalaşımları sonucu oluşurlar Genellikle kristallerin şistozite gibi paralel yapılar oluşturmasıyla karakteristiktirler Metomorfizma yer kabuğunda ve yer kabuğunun derinliklerinde hukum suren fiziksel ve kimyasal şartların etkisiyle kayaclarda meydana gelen transformasyon olayıdır Mineraller belirli bir sıcaklık ve basınc altında dengeli durumdadırlar Eğer sıcaklık ve basınc değerlerinde bir artma veya değişme olmuşsa mineralde, başkalaşım gercekeleşmiştir
Kayacların ozellikleri nelerdir
Kayac Turleri Ve Ozellikleri Hakkında Bilgi
Kayaclar minerallerin doğal olarak bir araya gelmesiyle oluşan katı birikintilerdirKayaclar, mineral yapılarına, kimyasal bileşenlerine, barındırdığı bileşenlerin dokularına ve oluşumuna neden olan etmenlere gore sınıflandırılmaktadır
Kaycların uc ana kayac turu vardır; Bunlar puskuruk, tortul ve başkalaşım kayaclarıdır Bu sınıflandırmada daha cok parcacıkların buyuklukleri temel alınmıştır Bir kayacın başka bir kayaca donuşumu, kayac dongusu adı verilen bir jeolojik modelle gosterilmektedir
Puskuruk kayaclar
Puskuruk kayaclar, erimiş magmanın soğuyarak sertleşmesiyle oluşan kayac turlerinin genel adı olup ic puskuruk ve dış puskuruk olmak uzere iki alt dala ayrılmaktadır İc puskuruk kayacları, magmanın yerin altında yavaşca soğuyarak taşlaşması sonucunda oluşmuştur Bu kayaclar arasında siyenit, diorit, gabro ve kimi yollarda kup şeklinde doğranarak sıra sıra doşenen granit taşı yer alır Dış puskuruk kayacları ise, magmanın yeryuzune cıkması ve orada aniden soğumasıyla oluşan daha az dayanıklı kayaclardır Bu tur kayaclar arasında ponza, bazalt, andezit ve volkan camı yer alır
Tortul kayaclar
Su ve ruzgar yeryuzunu d ştirebilir Bu kuvvetler, kayacları kırarak, kucuk parcalara ayırır Bu partikuller farklı yerlerde yerleşirler Buralarda, kucuk parcacıklar toparlanarak, basınc altında cimentolaşıp daha buyuk kayacları meydana getirirler Bu kayaclar, genellikle suda oluşur ve magmatik kayaclardan daha yumuşaktırlar Tortul kayaclar, bircok tabakaları meydana getirir ve fosilce zengindir Tortul kayaclar tum yeryuvarının %5'ini, yer kabuğunun ise yuzde 75'ini meydana getirir Tortul kayacların yuzde 95'i suda oluşmuştur
Tortul kayacların kırıntılı, organik ve kimyasal olmak uzere uc tipi vardır
Kırıntılı tortul kayaclar Ceşitli buyuklukteki taş ve mineral parcalarda karalardaki ve denizlerdeki tortullaşma havzalarını cokelmeleriyle meydana gelen taneli kayaclardır Değişik boyuttaki taneleri birbirleriyle cimento maddeleriyle birleşmeleri sonucu cimentolu kayaclar kum taşı, kirec taşı gibi taneleri birbirine bağlayarak madde bulunmadığından cimentosuz tortul kayaclar oluşur
Kırıntılı tortul kayaclar tane capı 2 mm'den buyuk ve cakıl, moloz, konglomerakuvarsit, gibi kayaclardır Tane capı 0,2 mm'den 0,02 m'ye kadar olan kısım mil ondan daha kucukler genellikle mil+kil şeklinde gecer organik tortullar ceşitli bitki ve hayvan kalıntılarını, uzun zaman eşliğinde fosilleşip başkalaşmalarıyla oluşurlar En uzun surede oluşan kayaclardan biridir Ozellikle bitki fosillerinin oluştuğu alanlarda yoğunlukta olmaktadırlar gibi kayaclardır 2 mm'den 0,2 mm'ye kadar olan kısma kum, karışık kum, kumtaşı,
Organik tortul kayaclar
Bitki ve hayvan kalıntılarının birikmesi sonucunda oluşurSilisli, karbonatlı ve karbonlu organik tortul kayac turleri vardır
Kimyasal tortul kayaclar
Dolgun eriyiklerin cokelmesi sonucu meydana gelirler Mağaralardaki sarkıtdikitler, deniz kıyılarındaki kirecli ve demirli oolitler, kapalı gollerin kenarlarındaki tuz oluşumları su kaynakları etrafındaki travertenilac ve oluşumları %35'i kadar kirec taşları oluşturur Kirec taşları yapı taşı, stabilize malzeme, kirec yapımında ve doşemecilikte, celik sanayiinde ve sanayiinde kullanılır
Magmatik kayaclar
Erimiş halde bulunan bir silikat hamuru durumunda olan magmanın yer kabuğunun derinliklerinde yavaş yavaş veya yeryuzunde aniden soğuması ile oluşurlar Bu kayaclar genel olarak kristallerde oluşmuş kutle halindeki kayaclardırBu tur kayaclar Dunya uzerinde cok fazla değildir
Bu kayaclar magmanın soğuyarak katılaşması sonucu meydana gelirler Yer kabuğunun yaklaşık olarak % 65'ini oluştururlar Kokenlerini magma teşkil ettiğinden bunlara magmatik kayac veya katılaşım kayacları adı verilir
Plutonik kayaclar (derinlik kayacları)
Bunlar yalnızca kayacların boş kısımlarını dolduran kristallerden oluşmuş, iri kristalli kayaclardır Granit ornek verilebilir Magmanın soğuması
ve katılaşması yavaş yavaş meydana geldiği icin tam kristalli kayaclardırKristalleşme dıştan iceriye doğru yavaş yavaş devam eder
Volkanik kayaclar (yuzey kayacları)
Bu kayaclara yuzey kayacları da denir Bunlar yarı kristalli coğu kez gozle gorulebilen ceşitli kristaller, kristal olmayan genellikle camsı hamur icinde dağılmış serpilmiş durumda bulunurlar Andezit ve bazalt ornek verilebiliric puskuruk ve dış puskuruk olarak 2 ye ayrılır ic puskuruk:granit,siyanit,diyanit
Damarlı Kayaclar
Derinlik kayacları ile yuzey kayacları arasında bir geciş safhasını oluşturur Mikro kristallerdir Diğer kayacların yarık ve catlaklarında yer alır genellikle iceriği silikatlerden oluşur
Başkalaşım kayacları
Tortul veya magmatik kayacların sıcaklık, basınc, gerilme ve kimyasal aktivitesi olan sıvıların etkisiyle değişmeleri, başkalaşımları sonucu oluşurlar Genellikle kristallerin şistozite gibi paralel yapılar oluşturmasıyla karakteristiktirler Metomorfizma yer kabuğunda ve yer kabuğunun derinliklerinde hukum suren fiziksel ve kimyasal şartların etkisiyle kayaclarda meydana gelen transformasyon olayıdır Mineraller belirli bir sıcaklık ve basınc altında dengeli durumdadırlar Eğer sıcaklık ve basınc değerlerinde bir artma veya değişme olmuşsa mineralde, başkalaşım gercekeleşmiştir