Kayacların Yapısı
Kayaclar ve ozellikleri
Kayaclar hakkında bilgi
Kayaclar nasıl oluşur
Kayacların ozellikleri nelerdir
Kayaclar hakkındaki bilgiler ve kayac turleri:
Su, gaz ve organik varlıkların dışında yerkabuğunu meydana getiren unsurlara kaya denir Yol yarmaları, maden ocakları ve taş ocakları gibi yerlerle, toprak veya enkaz ortusunden yoksun topografya yuzeylerinde mostralarına rastladığımız kayaclar, yer şekillerinin oluşum ve gelişimlerinde rol oynayan onemli etmenlerden biridir Onların fiziksel ve kimyasal ozelliklerindeki farklılıklar yer şekillerinin de farklı olmalarına sebep olur Cunku bu ozellikler, kayacların, aşındırma etmen ve sureclerine karşı dayanıklı veya dayanıksız olmalarını tayin eder Orneğin kalker ve jips gibi eriyebilen kayacların bulunduğu sahalarda lapya, dolin, uvala gibi ozel yer şekilleri oluşmaktadır Genel olarak, tektonik hareketlerle ters durumlar meydana gelmemişse, aşınmaya karşı dayanıklı kayaclar yuksek yer şekillerini, kolay aşınan ve parcalanan kayaclar ise alcak yer şekillerini meydana getirirler Granitlerden muteşekkil sahalarda granit topografyası adı verilen ozel bir topografya tipi oluşur Benzer şekillere siyenit, diorit, andezit, bazalt ve gnays gibi heterojen kayaclar uzerinde de rastlanır
Kayaclar kokenlerine gore uc ana grup altında toplanırlar:
1 Magmatik kayaclar
2 Tortul kayaclar
3 Metamorfik kayaclar
1) Puskuruk Taşlar (Mağmatik):
a)İc puskuruk taşlar : Yer kabuğu altındaki mantonun yer kabuğunun catlak ve kırık kısımlarından tıkanarak soğumasıyla oluşan taşlardır (Granit)
b)Dış puskuruk taşlar : Yer kabuğu altındaki mantonun yer kabuğunun catlak ve kırık kısmından yeryuzune cıkması ve soğuması ile oluşur (Bazalt ve andezit)
2) Tortul taşlar : Diğer yuzune dış gucler tarafından getirilen maddelerin tortulanmasıyla (Ust uste birikmesiyle) oluşur İcerisinde yer yer fosiller bulunur
a) Mekanik tortullar : Dış guclerin etkisiyle getirilen cakıl, kum, kil gibi malzemelerin yeryuzunun cukur yerlerine birikmesiyle oluşur (Kum taşı, kıl taşı)
b) Kimyasal tortullar : Suda erimiş halde bulunan minerallerin suyun gectiği yere cokelmesi veya tortulanması ile oluşurlar (Kirec taşı, alcı taşı)
c) Organik tortular : Hayvan, bitki gibi canlı kalıntılarının ust uste birikip katılaşması ile oluşan taşlardır (Tebeşir)
3) Başkalaşmış(Metamorfik) taşlar : Tortul ve puskuruk taşları yuksek sıcaklık ve basınc altında kalarak değişikliğe uğraması ile oluşur (Mermer oluşumu)