Kaza bölgesinde izleyici olma davranışı hemen terk edilmeli
Türkiye hafta sonunda Gaziantep ve Mardin’de meydana gelen trafik kazaları ile sarsıldı. Her iki kazada 35 kişi hayatını yitirdi. Kazalarla birlikte seyahat sırasındaki iş sıhhati ve güvenliğine ait tedbirler gündeme geldi. Ülkemizde ağır vasıta ile yük ve yolcu nakliyatı yapan şoförlerin trafik kazalarına karışmalarındaki en kıymetli faktörlerden birinin sürüş yorgunluğu ve uykusuzluk olduğunu vurgulayan uzmanlar, bu alanda yapılacak çalışmalara muhtaçlık olduğunu belirtiyor. Sürücülerin kazaların faili değil mağduru olarak ele alınması gerektiğine dikkat çeken uzmanlar, toplum olarak kaza bölgesinde izleyici olma davranışını da hemen terk etmek gerektiğini söylüyor.
Üsküdar Üniversitesi Sıhhat Bilimleri Fakültesi İş Sıhhati ve Güvenliği Kısım Lideri Dr. Öğr. Üyesi Rüştü Uçan, trafik kazalarında iş sıhhati ve güvenliğinin kıymetine ait değerlendirmede bulundu.
Firmalarda ‘Yol trafik güvenliği yönetimi’ uygulanmalı!
Dr. Öğr. Üyesi Rüştü Uçan, trafik kazalarında çoklukla araç şoförlerinin kusurlu olup olmadıklarının konuşulduğunu belirterek araçların bağlı olduğu firmaların kazaların meydana gelmesindeki rollerinin de tartışılması gerektiğini söyledi. Dr. Öğr. Üyesi Rüştü Uçan, “Bugüne kadar olaylara yalnızca şoför (çalışan) açısındanyaklaşıldığı için sonuç alınamamaktadır. Çok büyük oranda yük taşıması yapan firmalarda ve otobüs firmalarında yol trafik güvenliği idaresi uygulanmalıdır. Trafik kazalarının önlenmesi, trafik kazalarından kaynaklı insan ölümlerinin, yaralanmalarının oluşmaması, manevi ve maddi kayıpların olmaması için yapılan bütünsel çalışmalardır.” dedi.
Kök sebep tahlili yapılmalı!
Trafik kazalarının, yol, hava şartları, şoför ve araç ögelerinin bir bileşkesi olduğunu kaydeden Dr. Öğr. Üyesi Rüştü Uçan, “Trafik kazasına sebep olan kök sebebin bulunması için tüm bu ögeleri değerlendirebilecek yetkinlikte ve uzmanlıkta bir takım tarafından kaza araştırması ve kök sebep tahlili yapılması koşuldur. Lakin bu biçimde kazaların önlenmesi sağlanabileceği üzere, bütüncül yaklaşım ile sistemin tamamında yapılması gereken iyileştirmelerin belirlenmesi mümkün olacaktır.” dedi.
Şoförler fail değil, mağdur olarak ele alınmalı!
Özellikle ticari araç kullanan ve bir firmaya bağlı çalışan şoförlerin yasal tabiri ile sürücülerin trafik kazalarının faili değil mağduru olarak ele alınması gerektiğini kaydeden Dr. Öğr. Üyesi Rüştü Uçan, “Yol koşulları, hava şartları, şoför, şoförlerin hizmet verdiği firmanın yol trafik güvenliği idare sistemi, ülkenin trafik mevzuatı ve bu mevzuatı uygulama sistemi ana kapsamlarının her biri ayrıntılı olarak incelenmelidir.” dedi. Uçan, araçların kentler ortası yollarda uyulması gereken sürat hududuna uymalarının, tırlarda takometre ve GPS aygıtı bulundurulmasının değerine işaret etti.
Sürücülerin işe alım süreçleri ve oryantasyonları önemlidir
İşverenlerin trafik kazalarına sebep olabilecek tüm hususlarda işlevsel süreçler oluşturması gerektiğini söz eden Dr. Öğr. Üyesi Rüştü Uçan, “Örneğin şoför ile ilgili bahislerde şoför yetkinlik kıymetlendirme ve işe alım süreçlerinde trafik kuralları bilgisi, araç kullanma yeterliliği, sıhhat durumu, geçmiş trafik cezaları üzere bilgilere sahip olunması gereklidir. Şoför oryantasyon programının varlığı ve yeterliliği, ödül- ceza uygulamaları, iş güvenliği eğitimlerinin varlığı ve yeterliliği, periyodik olarak alması gereken inançlı sürüşeğitimlerinin alınması, yasal sürüş, çalışma, dinlenme mühletlerine ahengin takibi, sürüşü olumsuz etkileyecek sıhhat bozulmalarının takibi, kullandığı karayolu taşıtı ile ilgili tüm bilgilendirmelerin yapılması, daima düzgünleşme için periyodik geribildirim yapılması üzere kritik mevzular titizlikle değerlendirilmelidir.” dedi.
Kaza bölgesinde izleyici olunmamalıdır
Mardin de birinci kaza olduktan sonra ikinci TIR çarpması ile meyyit ve yaralı sayısının arttığına dikkat çeken Dr. Öğr. Üyesi Rüştü Uçan, “Bu ise yardıma gelen 112 gruplarının yol güvenliğini oluşturmadan yardıma başladıklarını gösteriyor. Bu hayati yanlış olmuştur. Bu mevzuda bu gruplara daima olarak nasıl hareket etmeleri gerektiği eğitim ve tatbikatları verilmelidir. Kaza bölgesinde izleyici olarak bulunmak çok yanlıştır. Burada olduğu üzere vefat yahut kişinin ömür uzunluğu engelli olarak kalmasına sebep olabilir. Bundan hemen toplum olarak vazgeçmeliyiz.” dedi.
Yorgun ve uykusuz araç kullanmak kazalara davetiye çıkarıyor
Trafik kazalarında en büyük nedenlerden birinin şoförün yorgun ve uykusuz araç kullanması olduğunu tabir edenDr. Öğr. Üyesi Rüştü Uçan, “Sık sık gerçekleşen yolcu otobüsü kazalarında, sürücülerin dinlendirilmeden çalışmaya zorlanmasının değerli bir hissesi olduğu biliniyor.” dedi.
Yetersiz sayıda sürücü çalıştırılıyor
Günümüze kadar babadan oğula geçen sürücülük mesleğinin, ailelerin çocukların bu işi yaptırmak istememeleri sebebiyle tüm bölümlerde sürücü bulma zorluklarına sebep olduğunu söz eden Dr. Öğr. Üyesi Rüştü Uçan, “Şoför arzındaki bu daralma, firmaların işe aldıkları sürücülere, tatmin edici ekonomik koşullar sağlayamamaları sebebiyle firmaların direkt ve dolaylı maliyetleri arttığı üzere yetersiz sayıda sürücü ile sürdürmeye çalıştıkları operasyonel faaliyetler, yasal sürüş müddetlerine uyumsuzluk, gece sürüşlerinin artması üzere sebeplerle trafik kazaları artmaktadır. Ayrıyeten kronik yorgunluk, kronik uykusuzluk, aile ile kâfi ve kaliteli vakit geçirememek üzere sebepler ile çalışan memnuniyetsizliği, trafik kazası ve cezası sayılarının artması üzere olumsuz sonuçlara sebep olmaktadır.” dedi.
Dr. Öğr. Üyesi Rüştü Uçan, özellikle tarım döneminde, memleketlerinde tarlası, bahçesi olan sürücülerin dönemsel olarak da olsa sürücülük mesleklerinden daha çok para kazandıklarından işi bıraktığını ve ziraî faaliyetlere girdiğini belirterek “Şoför arzındaki bu azalma ve kaliteli sürücü azlığı firmaların tüm olumsuz şartları ve olumsuz sonuçlarını kabul ederek, hiçbir değerlendirmeye tabi tutmadan yalnızca yasal dokümanlara sahip sürücüleri işe almalarına ve sürücülerin çeşitli kaidelerini kabul etmelerine sebep olmaktadır.” dedi. Dr. Öğr. Üyesi Rüştü Uçan, sürücünün yasal yeterlilikleri, yasal çalışma müddetleri, çalışma kaideleri, sıhhat durumları ve denetimleri, ruhsal durumları, toplumsal hayattaki konumları, beslenme alışkanlıkları, meslek hastalıkları üzere çok kıymetli bahislerin maalesef ikinci planda kaldığını kelamlarına ekledi.
Sürüş yorgunluğu ve uykusuzluk en kıymetli faktör
Ülkemizde ağır vasıta ile yük ve yolcu nakliyeciliği yapan şoförlerin trafik kazalarına karışmalarındaki en değerli faktörlerden birinin sürüş yorgunluğu ve uykusuzluk olduğunu vurgulayan Dr. Öğr. Üyesi Rüştü Uçan, “Tek başına bu alanda yapılacak çalışmalara muhtaçlık vardır. Mola vermeksizin uzun mühlet araç kullanan şoförler, gece, öğlenden sonra ve olağanda uyuduğu saatlerde araç kullanan şoförler, uyku yapan ilaçlar ya da alkol alan şoförler, yalnız araç kullanan şoförler, uzun ve sıkıcı yollarda araç kullanan şoförler, sık seyahat yapan şoförler, uykusu bozulmuş ve yorgun şoförler uyku alakalı kazalar açısından en çok risk altında olan şoförlerdir.” dedi.
Uykusuzluk kaza riskini artırıyor
Uykusuzluğun optimum reaksiyon vakitlerini azaltmakta ve orta derecede uykulu şahıslarda performansı azaltarak tehlike anında vaktinde durabilmelerini engellediğini kaydeden Dr. Öğr. Üyesi Rüştü Uçan, “Tepki vaktindeki çok hafif yavaşlamalar ise bilhassa yüksek süratlerde kaza riskleri üzerinde derin bir tesir yaratabilmektedir. Uyku muhtaçlığı olan kişi direksiyonda daha çabuk yorulmakta, vakitle dikkati azalmakta ve direksiyon başında uyuya kalarak kazaya neden olabilmektedir.” dedi.
Ölümcül kazaların 20’si yorgunluğun en çok olduğu saatte meydana geliyor
Dr. Öğr. Üyesi Rüştü Uçan, sürücü yorgunluğunun, kamyon şoförleri için özel bir sorun olduğunu kaydederek “Yapılan bir çalışmada tüm ölümcül kazaların 20’sinin ve kamyonların karıştığı yaralanmalı kazaların 10’unun gece yarısı ile sabah saat 6:00 ortasında şoför yorgunluğunun tepe yaptığı saatlerde meydana geldiğini ortaya konulmuştur. Kamyon şoförü yorgunluğunun tüm kamyon kazalarında 30 ila 40 ortasında bir tesiri vardır. Birçok çalışma, genç erkek şoförlerin (30 yaş altı) uyku nedenli kazaya karışma risklerinin daha fazla olduğunu ortaya koymaktadır. Uyku nedenli kazalara karışan şoförlerin yaklaşık yarısının 30 yaş altı erkek şoförler (21-25 yaş ortası pik noktası) olduğunu ortaya koymuştur.” dedi.
Dr. Öğr. Üyesi Rüştü Uçan, tüm bunlar göz önünde bulundurulduğunda başta tehlikeli husus nakliyeciliği, ağır vasıta ile yük ve yolcu nakliyeciliği olmak üzere aşağıdaki hususlar, devlet, üniversite, sivil toplum kuruluşları, yol trafik güvenliği alanında çalışan özel kesim ve öteki özel bölümlerin katkıları ile yine ele alınması gerektiğini vurguladı.
Kaynak: (BYZHA) - Beyaz Haber Ajansı