Pek çok konuda olduğu gibi kekemeliğin de öğrenilmiş bir alışkanlık olduğunu düşünüyorum. Bu alışkanlığı yeniden formatlamak ne kadar uzun zaman geçtiyse o kadar uzun zaman alır. Yapılabilecek teknik çalışmaların yanında psikolojik desteğin şart olduğunu düşünüyorum.
Kekemelik Tedaviyle Düzelir Mi?
Kekemelik, konuşmanındoğal akışının bozulmasıdır. Hece ya da ses tekrarı ile ses uzatmaları şeklinde görülür.
Özellikle ebeveynleri korkutan bu durum kişilerde pek çok soru işaretine neden oluyor. Kekemeliğe yönelik soruların başında şunlar geliyor:
-
Neden ve nasıl oluşur? -
Tedavisi var mı? -
Psikolojiye etkileri neler? -
Nasıl fark edilir?
Kekemeliğin en çok 2-5 arasında ortaya çıktığını belirten uzmanlar, çoğu kekemeliğin zaman içinde kendiliğinden geçtiğini ancak küçük bir kısmının özel dil eğitiminden geçerek düzeltildiğini bildiriyor. İlk 6 ay beklenilmesi ve kendiliğinden geçmiyorsa çocuk doktoruna danışılması gerekiyor. Zaman zaman zekâ konusunda düşünmeye sevk etse de konuşmaya yeni başlayan çocuklarda görülen konuşma aksaklığı çocuğun hızlı düşünmesinden kaynaklanmaktadır. Düşünme hızı konuşma hızından fazla olabilir. Bu nedenle doktorun yönlendirilmesi ile dil gelişimi uzmanlarına ihtiyaç duyup duymadığı öğrenilmelidir.
Kekemeliğin Nedenleri
Öncelikle kekemeliğin bir hastalık olmadığını bilmek gerekiyor. Ayrıca bir zekâ geriliği de değildir. Kesin olarak nedenleri bilinemese de birçok etken olabilir. Genetik ve nörofizyolojik etmenler ile psikolojik faktörler kekemeliğe neden olabilmektedir. Bunun yanı sıra şiddetli korku ve solunum bozukluğu da kekemeliği tetiklemektedir.
Kekemelik Psikolojiyi Nasıl Etkiliyor?
Anlatımda aksama ve uzatmalarla kendini tekrarlayan kelimeler anlatım akışını bozduğundan anlaşılırlığı güç kılar. Özellikle durumdan duyulan rahatsızlık karşı taraftan hissettirildiğinde kişi kendini ifade etme eğiliminden vaz geçer. Bu durum içe kapanık bir karakterin oluşumuna ve toplumdan soyutlanma isteğine kadar ulaşır. Aşırı tepkiye maruz kalan kekemelerde özgüven eksikliği meydana gelebilir. Kişi konuşmasıyla çevresindekileri sürekli olarak rahatsız ettiğini düşünür ve ihtiyaç duyduğu konularda ve karşılaştığı sorunlarla tek başına mücadele etmeye çalışabilir. Kendini yetersiz hisseder ve yeteneklerinin farkına varamayabilir. Okul ve iş hayatında başarısızlığa neden olabilecek kekemelik, çalışma isteksizliğine de neden olabiliyor.
Kekemelik Giderilebilir mi?
Kekemeliğin bir hastalık olmadığını vurgulayan uzmanlar kekemeliğin tedavi aşamasına da girmediğini belirtiyor. Ancak dil gelişim uzmanları ile belli bir eğitim sürecinden geçirilerek kişinin psikoloji ve diğer kalıtsal özellikleri değerlendirilerek kekemeliğin giderilebileceğini bildiriyor. Bu tür durumlarda erken yönlendirme, daha hızlı sonuç alma ve kalıcı kekemeliğin önüne geçilmesini sağlıyor. Bu süreçte aceleci olmamak ve telaşlanmamak gerekir.
Kekeme Çocuğa Nasıl Davranılmalı?
Kekemeliğin kronikleşmemesi ve çocuğun psikolojisini kötü yönde etkilememesi için kekemeliğin görüldüğü çocuklara karşı dikkat edilmesi gereken durumlar var. Bunların başında şunlar geliyor:
-
Çocukla hızlı konuşulmamalı ve çocuğun telaşlanmasına neden olacak diyaloglardan uzak durulmalı. -
Çocuk ilgi ve sabırla dinlenmeli, cümlesini tamamlamaya çalışan çocuğun kelime ya da cümleleri tamamlanmamalıdır. -
Çocuğun konuşması eleştirilmemeli, çabuk olması için telkinde bulunulmamalı -
Uyarıcı kelimeler kullanılmamalıdır( çabuk ol, dikkatli ol gibi) -
Konuşmasını tamamlayana kadar ilgiyle dinleneceğine dair güven sağlanmalıdır. -
Yaptığı iyi işlerde çocuk takdir edildiğinde takdir edilme nedeni açıklanmalıdır. -
Sosyal ortamlara katılması sağlanmalı ve yeteneğini kullanabileceği spor alanlarına yönlenmesi sağlanmalıdır. -
Çocuğa karşı aşırı korumacı tutum sergilenmemelidir. İstenilen hemen yerine getirilmemeli, her çocukta olduğu gibi kekeme çocuklar için de evet-hayır çizgisi korunmalıdır.
Kekemelik, kolay fark edilen bir durumdur. Daha çok çocuklarda görülürken belli etmenlerden dolayı yetişkinlerde de görülebilir.
-
Dili yeni kullanmaya başlayan çocuklarda 6 aydan sonra devam etmesi durumunda ailede kekeme kişilerin olup olmadığı bakılarak genetik olabileceği incelenir. -
Farklı ortamlarda gözlemlenerek konuşmasının değişiklik gösterip göstermediğine bakılır. -
Korku sonrası oluşabilen kekemeliğin devam edip etmediğine bakılır. -
Heceleri tekrarlama ve uzatma süresi ile bunun gerçekleşme nedenleri dikkate alınır.
Bu yazının telif hakkı Adil Maviş’e aittir. Kaynak gösterilerek yayınlanabilir. Makaledeki bilgilere dayanarak herhangi bir teşhis ve tedavi uygulanamaz. Adil Maviş kendi geliştirdiği ve kişinin içsel dinamiklerini en üst seviyede kullanılabilmesine dayalı koçluk ve bireysel danışmanlık hizmeti vermektedir. Bu bağlamda alacağınız hizmet teşhis ve tedavi kapsamında değildir.
