“Sarkom terimi kemikler, kaslar, kıkırdak ve bono dokulardan köken alabilen fena huylu (malign) bitkiler anlamına kazanç Kemik kanseri ya kemik dokusunun kendisinden köken almaktadır ya da vücudun başka bir yerinden kemiklere yayılmış olabilir Bu makalede kemik kanserinin belirtileri ve türleri hakkında data vermeye çalışacağız
Kanser, anormal bir doku kütlesi ya da hücrelerin kontrolsüz bölünmesinden kaynaklanan fena huylu bir artma anlamına gelir Olağandışı hücre çoğalması, gözenekli olan bölünmesi işlemini etkileyen genlerdeki mutasyonlar nedeniyle meydana gelebilir Kanserli hücreler, hücrelerin büyümesi ve ölümünü denetçi doğal süreçlere cevap vermezler Bu hücreler büyüyüp bölündükçe bayağı dinç hücrelerin yerini işgal etmeye başlarlar Hatta metastaz yaparak vücudun başka bölümlerine, organlarına da sıçrayabilirler
Kemiğin kendisinde başlayan kansere ilk (primer) kemik kanseri, vücudun başka bir yerinden kemiğe yayılan kansere ise metastatik kanser denilmektedir Amerikan Kanser Derneği ’ne kadar, primer kemik kanserleri bütün kanserlerin % 02 ’den azını oluşturmaktadır Birincil kemik kanserinin en yaygın türleri osteosarkom, kondrosarkom ve Ewing sarkomudur Birincil kemik kanseri nadiren görülür iken, kemik metastazı nadir değildir Kemiği etkileyen metastatik kanserlerin % 80 ’i prostat, meme, akciğer, böbrek veya tiroidi etkileyen kanserlerden kaynaklanmaktadır
Kemik Kanserinin Belirtileri ve Nedenleri:
Kemik kanserinin muhakkak nedeni az önce iyice anlaşılmış olmamasına karşın, radyoterapi esnasında radyasyona maruz kalma ya da kalıtımsal yatkınlığın tetikleyici faktörler olduğuna inanılmaktadır İstatistikler bir takım kemik kanseri türlerinin özellikle büyüme çağlarında iken ergen ve gençleri etkileyebildiğini, bazı türlerin ise genel olarak erişkinleri etkilediğini göstermektedir Geçmişte insancıl bir kemik tümörü teşhisi konan kişilerin “kondrosarkom gelişme riski artabilmektedir Kemik yapısında tahribat ve anormallikler ile karakterize bir tıbbi şart olan Paget hastalığının da kemik kanseri için bir risk faktörü olduğuna inanılmaktadır
Kemik kanserinin belirtileri kanserin büyüme yeri ve boyutuna yan olarak değişebilir Belirtilerin ileri aşamalarda daha şiddetli olması muhtemeldir Burada kemik kanseri olan ahali tarafından yaşanan bulgu ve bulgulardan bazılarından bahsedeceğiz
Etkilenen kemikte ve etrafında ağrı en sık görülen belirtilerden biridir Hastada ilk olarak bilhassa geceleri donuk, gidip gelen ağrı görülebilir fakat sancı şiddeti zamanla kötüleşebilir Eğer kanser bacakta ise hasta topallayabilir ve yürürken sızı yaşayabilir
Etkilenen kemikte ağrının yanı sıra kanserli alanın etrafında şişlik ve hassasiyet de görülebilir genel olarak vakit içinde semptomların şiddetinde derece derece bir yükselme vardır
Bazen kemiği çevreleyen dokularda veya kemiğin kendisinde bir şişkinlik veya kitle görülebilir Bu bulgu yaygın olarak “fibrosarkom ya da “malign fibröz histiyositom (MFH) oluşur ama kemik tümörlerinin diğer türlerinde de oluşabilir
Kanserli hücrelerin artışı kemikleri zayıflatabilir ve hastayı kemik kırıklarına ve kemik kaybına yatkın ayla getirmektedir
Kemik kanserinin daha az yaygın olan belirtileri ise şunlardır:
*Açıklanamayan zayıflama
*Gece terlemeleri
*Titreme
*Alev
Bu belirtiler çoğunlukla kanserli yükselme vücudun öteki kısımlarına yayıldığında ortaya çıkar Kemik yıkımına tabi kemiklerden kana geçen kalsiyum artışı sebebiyle de bir takım problemler ortaya çıkabilir Kanda yüksek kalsiyum düzeyleri (hiperkalsemi) takâtsizlik, kabızlık, iştahsızlık ve kemik ağrısı gibi semptomlara yol açabilir
Kemik Kanseri Türleri:
Birincil kemik kanseri, en sık bacaklarda ve kollarda ortaya çıkar oysa bununla beraber vücudun diğer kemiklerini de etkileyebilir Ilk kemik kanserleri genellikle “sarkomlar olarak adlandırılırlar ve bir kaç çeşitleri vardır Her sarkom türü kemik dokusunun bambaşka bir türünü etkiler Ilk kemik kanserinin en yaygın türleri kondrosarkom, Ewing sarkomu ve osteosarkomdur Osteosarkom ve Ewing sarkomu çocuklar ve gençleri etkilerken, kondrosarkom sıklığı yetişkinlerde daha yüksektir
Osteosarkom:
Çoğunlukla uyluk kemiği, kaval kemiği veya dirsekten omuza uzanan kemiği etkilemektedir ve kemik kanserlerinin en sık görülen tipidir Osteosarkom görülme sıklığı çocuklar, ergenler veya genç erişkinlerde daha yüksektir Osteosarkom çoğunlukla yeni kemik dokusunun oluşturulduğu kemiklerin sırık kısımlarında görülür Kişide retinoblastom veya LiFraumeni sendromu varsa osteosarkom görülme riski artar Erkekler kadınlara tarafından bu kanser türüne daha yatkındır Osteosarkom belirtileri şunlardır;
*Sızı zamanla kötüleşmektedir
*Kemik üzerinde bir kitle veya şişlik gelişimi
*Eğer kaburga kemiklerinde ise solunum zorluğu
*Eğer etap kemiklerinde ise topallama
Kondrosarkom:
Ilk kemik kanserleri arasında ikinci en yaygın olanıdır Bu kanser eklem çevresinde yer alan fibröz bono doku kıkırdağı etkilemektedir Bu da kemik ve kıkırdağın olağandışı büyümesi ile sonuçlanmaktadır Kondrosarkom başlıca erişkinleri etkiler Ollier hastalığı, Maffucci sendromu ve osteokondromatozis gibi kıkırdağın iyi kalpli hastalıkları bu kanserin gelişme riskini arttırmaktadır Tüm kemiklerde gelişebilmesine karşın en sık görüldüğü kemikler kalça kemikleri, göğüs kafesi, kürek kemikleri, kollar ve bacaklardır Kondrosarkomun belirtileri şunlardır;
*Ur büyüdükçe sabit ışık halkası gelen bir donuk sancı
*Etkilenen kemik üstünde şişme veya kitle oluşumu
*Etkilenen kemik üstünde hareket kısıtlılığı
Ewing sarkomu:
Osteosarkomdan daha sonra, Ewing sarkomu da 1025 yaş grubu arası gençleri en çok etkileyen ikinci en yaygın kemik kanseridir Genellikle geniş kemiklerin orta kısımlarını etkilemektedir Genellikle uyluk, üst kol ve kalça kemiklerini etkilemektedir Ayrıca kaburga kemiklerini de etkileyebilir Ewing sarkomunun belirtileri şunlardır;
*Zamanla kötüleşen sancı
*Eklem çevresinde hareket kısıtlılığı
*Şişme
Kemik Kanserinde Evreleme ve Teşhis Yöntemleri:
Kemik kanseri belirtileri zamanla gelişir Kanser hücreleri tez bölünür ve kemik dokularının derinlerine yayılır Kanser sonradan kemik dışındaki çevredeki alanlara da yayılabilir Kanser lenf nodlarına ulaştığında, kolayca öteki organlara metastaz yapabilir Kanserin evresi belirlenirken tümörün boyutu, yayılması ve derecesi değerlendirilir Bitki Örtüsü çabucak büyüyüp, bölündüğünde ve mikroskop aşağı genel olarak olağandışı göründüğünde tümörün yüksek dereceli olduğu düşünülür Kemik kanseri dört evreye ayrılır
Faz 1) Kanser kemik ile sınırlıdır
Faz 2) Tümörün, kanserin başladığı kemiğe sınırlı olmasına rağmen yüksek dereceli olduğu evredir
Aşama 3) Etkilenen kemik üzerinde birdenbire artı bölgede olan yüksek dereceli tümörlerdir
Aşama 4) Kanser yakındaki lenf düğümleri, akciğerler veya diğer uzak bölgelere yayılmaya başlar
Belirtilmiş teşhis ve görüntüleme testlerinin kemik kanserini tanımlamak için yapılması gerekmektedir Teşhis testleri ve fizik muayene yapılmasının yanı sıra, hastanın tıbbi öyküsü ve aile öyküsü doktorları kadar tahlil edilmelidir Röntgen, MR, bilgisayarlı tomografi, radyonüklid kemik sintigrafisi veya pozitron emisyon tomografisi gibi yöntemler kemik yapısında herhangi bir anormal değişiklikleri vermek için yapılabilir Testler ile olağandışı çoğalma varlığını tespit edilirse, bu kitlenin insancıl ya da fena huylu olup olmadığını belirlemek için biyopsi yapılır Eğer kişide kemik kanseri belirlenirse kanserli hücreleri imha etmek ve hastanın hayat kalitesini arttırmak için doktorlar tarafından kemoterapi, radyoterapi, hedefli terapi ve palyatif bakım gibi tedavi seçenekleri önerilir aynı zamanda kanserli dokunun çıkarılması için cerrahi de uygulanabilir
Kemik kanserinin tedavisini etkileyen böylece çok etken vardır, bunlar arasından erken tanı en önemlisidir bu nedenle kemik kanserlerinde sık görülen bir takım belirtileri çakmak ve bunlara dikkat etmek hayatidir Bu belirtiler başka kemik rahatsızlıkları sebebiyle de görülebilseler de bu belirtilere sahip kişilerin içten tanı ve zamanında çare için tıbbi yardım almaları gerekmektedir
Kaynakça:
http:wwwbuzzlecomarticlesbonecancersymptomshtml
Kanser, anormal bir doku kütlesi ya da hücrelerin kontrolsüz bölünmesinden kaynaklanan fena huylu bir artma anlamına gelir Olağandışı hücre çoğalması, gözenekli olan bölünmesi işlemini etkileyen genlerdeki mutasyonlar nedeniyle meydana gelebilir Kanserli hücreler, hücrelerin büyümesi ve ölümünü denetçi doğal süreçlere cevap vermezler Bu hücreler büyüyüp bölündükçe bayağı dinç hücrelerin yerini işgal etmeye başlarlar Hatta metastaz yaparak vücudun başka bölümlerine, organlarına da sıçrayabilirler
Kemiğin kendisinde başlayan kansere ilk (primer) kemik kanseri, vücudun başka bir yerinden kemiğe yayılan kansere ise metastatik kanser denilmektedir Amerikan Kanser Derneği ’ne kadar, primer kemik kanserleri bütün kanserlerin % 02 ’den azını oluşturmaktadır Birincil kemik kanserinin en yaygın türleri osteosarkom, kondrosarkom ve Ewing sarkomudur Birincil kemik kanseri nadiren görülür iken, kemik metastazı nadir değildir Kemiği etkileyen metastatik kanserlerin % 80 ’i prostat, meme, akciğer, böbrek veya tiroidi etkileyen kanserlerden kaynaklanmaktadır
Kemik Kanserinin Belirtileri ve Nedenleri:
Kemik kanserinin muhakkak nedeni az önce iyice anlaşılmış olmamasına karşın, radyoterapi esnasında radyasyona maruz kalma ya da kalıtımsal yatkınlığın tetikleyici faktörler olduğuna inanılmaktadır İstatistikler bir takım kemik kanseri türlerinin özellikle büyüme çağlarında iken ergen ve gençleri etkileyebildiğini, bazı türlerin ise genel olarak erişkinleri etkilediğini göstermektedir Geçmişte insancıl bir kemik tümörü teşhisi konan kişilerin “kondrosarkom gelişme riski artabilmektedir Kemik yapısında tahribat ve anormallikler ile karakterize bir tıbbi şart olan Paget hastalığının da kemik kanseri için bir risk faktörü olduğuna inanılmaktadır
Kemik kanserinin belirtileri kanserin büyüme yeri ve boyutuna yan olarak değişebilir Belirtilerin ileri aşamalarda daha şiddetli olması muhtemeldir Burada kemik kanseri olan ahali tarafından yaşanan bulgu ve bulgulardan bazılarından bahsedeceğiz
Etkilenen kemikte ve etrafında ağrı en sık görülen belirtilerden biridir Hastada ilk olarak bilhassa geceleri donuk, gidip gelen ağrı görülebilir fakat sancı şiddeti zamanla kötüleşebilir Eğer kanser bacakta ise hasta topallayabilir ve yürürken sızı yaşayabilir
Etkilenen kemikte ağrının yanı sıra kanserli alanın etrafında şişlik ve hassasiyet de görülebilir genel olarak vakit içinde semptomların şiddetinde derece derece bir yükselme vardır
Bazen kemiği çevreleyen dokularda veya kemiğin kendisinde bir şişkinlik veya kitle görülebilir Bu bulgu yaygın olarak “fibrosarkom ya da “malign fibröz histiyositom (MFH) oluşur ama kemik tümörlerinin diğer türlerinde de oluşabilir
Kanserli hücrelerin artışı kemikleri zayıflatabilir ve hastayı kemik kırıklarına ve kemik kaybına yatkın ayla getirmektedir
Kemik kanserinin daha az yaygın olan belirtileri ise şunlardır:
*Açıklanamayan zayıflama
*Gece terlemeleri
*Titreme
*Alev
Bu belirtiler çoğunlukla kanserli yükselme vücudun öteki kısımlarına yayıldığında ortaya çıkar Kemik yıkımına tabi kemiklerden kana geçen kalsiyum artışı sebebiyle de bir takım problemler ortaya çıkabilir Kanda yüksek kalsiyum düzeyleri (hiperkalsemi) takâtsizlik, kabızlık, iştahsızlık ve kemik ağrısı gibi semptomlara yol açabilir
Kemik Kanseri Türleri:
Birincil kemik kanseri, en sık bacaklarda ve kollarda ortaya çıkar oysa bununla beraber vücudun diğer kemiklerini de etkileyebilir Ilk kemik kanserleri genellikle “sarkomlar olarak adlandırılırlar ve bir kaç çeşitleri vardır Her sarkom türü kemik dokusunun bambaşka bir türünü etkiler Ilk kemik kanserinin en yaygın türleri kondrosarkom, Ewing sarkomu ve osteosarkomdur Osteosarkom ve Ewing sarkomu çocuklar ve gençleri etkilerken, kondrosarkom sıklığı yetişkinlerde daha yüksektir
Osteosarkom:
Çoğunlukla uyluk kemiği, kaval kemiği veya dirsekten omuza uzanan kemiği etkilemektedir ve kemik kanserlerinin en sık görülen tipidir Osteosarkom görülme sıklığı çocuklar, ergenler veya genç erişkinlerde daha yüksektir Osteosarkom çoğunlukla yeni kemik dokusunun oluşturulduğu kemiklerin sırık kısımlarında görülür Kişide retinoblastom veya LiFraumeni sendromu varsa osteosarkom görülme riski artar Erkekler kadınlara tarafından bu kanser türüne daha yatkındır Osteosarkom belirtileri şunlardır;
*Sızı zamanla kötüleşmektedir
*Kemik üzerinde bir kitle veya şişlik gelişimi
*Eğer kaburga kemiklerinde ise solunum zorluğu
*Eğer etap kemiklerinde ise topallama
Kondrosarkom:
Ilk kemik kanserleri arasında ikinci en yaygın olanıdır Bu kanser eklem çevresinde yer alan fibröz bono doku kıkırdağı etkilemektedir Bu da kemik ve kıkırdağın olağandışı büyümesi ile sonuçlanmaktadır Kondrosarkom başlıca erişkinleri etkiler Ollier hastalığı, Maffucci sendromu ve osteokondromatozis gibi kıkırdağın iyi kalpli hastalıkları bu kanserin gelişme riskini arttırmaktadır Tüm kemiklerde gelişebilmesine karşın en sık görüldüğü kemikler kalça kemikleri, göğüs kafesi, kürek kemikleri, kollar ve bacaklardır Kondrosarkomun belirtileri şunlardır;
*Ur büyüdükçe sabit ışık halkası gelen bir donuk sancı
*Etkilenen kemik üstünde şişme veya kitle oluşumu
*Etkilenen kemik üstünde hareket kısıtlılığı
Ewing sarkomu:
Osteosarkomdan daha sonra, Ewing sarkomu da 1025 yaş grubu arası gençleri en çok etkileyen ikinci en yaygın kemik kanseridir Genellikle geniş kemiklerin orta kısımlarını etkilemektedir Genellikle uyluk, üst kol ve kalça kemiklerini etkilemektedir Ayrıca kaburga kemiklerini de etkileyebilir Ewing sarkomunun belirtileri şunlardır;
*Zamanla kötüleşen sancı
*Eklem çevresinde hareket kısıtlılığı
*Şişme
Kemik Kanserinde Evreleme ve Teşhis Yöntemleri:
Kemik kanseri belirtileri zamanla gelişir Kanser hücreleri tez bölünür ve kemik dokularının derinlerine yayılır Kanser sonradan kemik dışındaki çevredeki alanlara da yayılabilir Kanser lenf nodlarına ulaştığında, kolayca öteki organlara metastaz yapabilir Kanserin evresi belirlenirken tümörün boyutu, yayılması ve derecesi değerlendirilir Bitki Örtüsü çabucak büyüyüp, bölündüğünde ve mikroskop aşağı genel olarak olağandışı göründüğünde tümörün yüksek dereceli olduğu düşünülür Kemik kanseri dört evreye ayrılır
Faz 1) Kanser kemik ile sınırlıdır
Faz 2) Tümörün, kanserin başladığı kemiğe sınırlı olmasına rağmen yüksek dereceli olduğu evredir
Aşama 3) Etkilenen kemik üzerinde birdenbire artı bölgede olan yüksek dereceli tümörlerdir
Aşama 4) Kanser yakındaki lenf düğümleri, akciğerler veya diğer uzak bölgelere yayılmaya başlar
Belirtilmiş teşhis ve görüntüleme testlerinin kemik kanserini tanımlamak için yapılması gerekmektedir Teşhis testleri ve fizik muayene yapılmasının yanı sıra, hastanın tıbbi öyküsü ve aile öyküsü doktorları kadar tahlil edilmelidir Röntgen, MR, bilgisayarlı tomografi, radyonüklid kemik sintigrafisi veya pozitron emisyon tomografisi gibi yöntemler kemik yapısında herhangi bir anormal değişiklikleri vermek için yapılabilir Testler ile olağandışı çoğalma varlığını tespit edilirse, bu kitlenin insancıl ya da fena huylu olup olmadığını belirlemek için biyopsi yapılır Eğer kişide kemik kanseri belirlenirse kanserli hücreleri imha etmek ve hastanın hayat kalitesini arttırmak için doktorlar tarafından kemoterapi, radyoterapi, hedefli terapi ve palyatif bakım gibi tedavi seçenekleri önerilir aynı zamanda kanserli dokunun çıkarılması için cerrahi de uygulanabilir
Kemik kanserinin tedavisini etkileyen böylece çok etken vardır, bunlar arasından erken tanı en önemlisidir bu nedenle kemik kanserlerinde sık görülen bir takım belirtileri çakmak ve bunlara dikkat etmek hayatidir Bu belirtiler başka kemik rahatsızlıkları sebebiyle de görülebilseler de bu belirtilere sahip kişilerin içten tanı ve zamanında çare için tıbbi yardım almaları gerekmektedir
Kaynakça:
http:wwwbuzzlecomarticlesbonecancersymptomshtml