Parazit illetidir. Beşerler arasında “köpek kisti” diye de bilinir. Olgun parazit; kurt, koyun, köpek üzere hayvanların bağırsaklarında yaşar. Parazitin yumurtası kurt, koyun, köpek üzere hayvanların dışkısı ile dışarıya atılır. Parazitin evriminde ara konak olarak rol oynayan küçükbaş ve büyükbaş hayvanlar bu parazit yumurtası bulaşık azıkları (ot,su..) yiyince yumurta onların bağırsaklarına makbul ve bağırsakta kurtçuk açığa çıkarak, kan dolaşımına karışır ve vücudun değişik bölgelerinde, en sık da karaciğerde yerleşerek giderek büyüyen kistler meydana getirir. Buna hidatik hastalık diyoruz.
Parazit üremesi ve ortaya çıkması nasıl?
Bu kistlerin içinde binlerce parazit oluşturacak kurtçuklar mevcuttur. Daha sonra hastalıklı (bu kistlerden içeren) organların kurt, çakal ve köpek üzere hayvanlar tarafından yenmesi ile parazit tekrar bunların bağırsağına ulaşır ve burada gelişerek erişkin parazit haline gelir. Öbür bir deyişle parazitin üremesi için böylesine bir döngüye muhtaçlığı vardır.İnsan da bu tabloda hengam vakit bir ara konak vazifesi görebilmektedir. Şayet, parazitin yumurtasının bulaştığı unsurlar (gıda,su…) ağız yolu ile alınırsa, yumurtalar bağırsakta açılır ve içinden çıkan parazit tıpkı biçimde sıklıkla karaciğerde yerleşmek üzere beşerde da kistler oluşturur.
Kişiden beşere bulaşma mümkün mü? karaciğerde hasar oluşturur mu?
Karaciğer kist hidatiği beşerden kişiye bulaşmaz. İnsan dışkısında bulunmaz. Lakin bir formda parazit yumurtası bulaşmış kirli azıklar herkes tarafından alınabilir ve hasebiyle hastalık ailenin değişik fertlerinde de ortaya çıkabilir. Hastalık, %75-80 karaciğerde yerleşir. Daha az sıklıkla akciğer, karın içi vesair organlar ve dimağda bile görülebilir. Hadise nerede olursa olsun , parazitin yerleştiği noktada giderek büyüyen içi basınçlı bir likit ile dolu kist oluşur.Hasar oluşturmaz. Ekseriyetle karaciğer dokusunu iterek kendine konum açtığından karaciğer hücreleri fonksiyonlarına devam ederler.
Kist hidatiği ne üzere şikayetlere neden olur?
Karaciğer kist hidatiği illetinin özgün bir şikayeti yoktur. Kist karaciğerde bir ya da birden ziyade olabilir. Küçük kistler ekseriyetle şikayet nedeni olmaz. Hastalık çoklukla diğer nedenlerle yapılan görüntülemelerde ortaya çıkar. Daha büyük kistler ise sağ tarafta ağrı dolgunluk hissi üzere şikayetler ile ortaya çıkarır. Umumiyetle giderek büyür ve istenmeyen vakalara neden olur. Bunlar kistin içinde bakterilerin üremesi, sarılık ile delinme ve yırtılmadır. Bunların ortaya çıkması, illetle mücadeleyi güçleştiren riskleri artırır.
Kist kendi kendine patlar mı?
Kistin kendi kendine patlaması ve delinmesi nadiren görülebilir. Daha fazla büyük kistlere gelen ani ve şiddetli darbeler (Travma, darbe…) bu türlü bir yırtılmaya neden olabilir.
Bu türlü bir durumda iki tablo çok kıymetlidir. Birincisi, kist içeriği antijenik özellik taşır, yani şiddetli, hayatı tehdit edebilecek alerjik reaksiyonlar uyandırabilir. İkincisi ise, kist içeriği bütün karın boşluğu içerisine yayılarak yaygın hastalık halini alabilir. O hengam illetle savaş güçleşir.
Marazın tedavisi nedir?
İlaçla tedavi yoktur lakin parazite tesirli olduğu bilinen ve öbür tedavi formüllerine yardımcı bir ilaç mevcuttur. Illetin standart tedavisi cerrahidir. Cerrahi sistem ise, kistin büyüklüğü, karaciğerdeki bölgesi, sayısı, komplikasyon olup olmaması üzere değişkenlere nazaran belirlenir. Iyi olgularda iğne ile aspirasyon, laparoskopi üzere teknikler denenebilir