Kolon Kanseri nedir?
Sindirim sisteminde ince bağırsaklardan sonra gelen yaklaşık 1,5 2 metre uzunluğundaki kısım kolon yani kalın bağırsaktır; bunun son 15 cm'lik bolumune rektum adı verilir
Kalın bağırsak ya da kolon ve rektum kanserleri, ozellikle gelişmiş batı ulkelerinin onemli bir sağlık sorunudur; ABD, Kanada, İngiltere, Fransa, Almanya vb ulkelerde toplumda gorulme sıklığı yuz binde 4060 arasında değişmektedir ABD'de yılda yaklaşık olarak 150,000, Avrupa'da 170,000 tum dunyada ise yaklaşık olarak yılda bir milyon yeni vaka gorulmektedir Yaşam suresi boyunca toplumda her 50 kişiden birinde kolorektal kanser oluşmaktadır ABD'de tum yeni kanser vakaları icinde gorulme sıklığı erkekte ve kadında % 11 oranı ile ucuncu sırayı almaktadır
Risk faktorleri nelerdir?
Kalın bağırsak kanserlerinin oluşumunda bilinen belli başlı risk faktorleri şunlardır:
* 50 yaş ve ustunde olmak,
* Ailede kalın bağırsak kanseri bulunması,
* Kişinin daha once kalın bağırsak, meme, yumurtalık veya rahim kanseri gecirmiş olması,
* Kolonda poliplerin varlığı,
* Ulseratif kolit veya Crohn hastalığı gibi kronik iltihabi bir barsak hastalığının bulunması,
* Cevresel faktorler: Hayvansal yağ ve kırmızı etin (ozellikle sığır, domuz ve kuzu eti) sık tuketimi, lif (fiber)'den fakir gıdalarla beslenme, obezite, aşırı kalori alımı ve duşuk fiziksel aktivite, aşırı sigara ve alkol tuketimi
Tanı nasıl konur, hangi tetkikler yapılır?
# Oncelikle hastanın doktora başvurması ve cok iyi bir fizik muayene yapılması gereklidir Daha sonra sırasıyla aşağıdaki testler yapılır;
# Dışkıda gizli kan incelenmesi Son derece basit bir testtir, hastanın ozel kartlar uzerine alacağı kucuk miktarda dışkı ornekleri laboratuarda incelenir
# Radyolojik tetkikler (cift kontrastlı kolon grafisi, bilgisayarlı tomografi vb)
# Laboratuar tetkikleri (tam kan sayımı, biyokimyasal tetkikler) Bunların arasında CEA (karsinoembriyonik antijen) tetkiki kalın bağırsak kanserlerinde kanda yukselebilen ve tanıya yardımcı olan testlerden birisidir
# Kesin tanı icin endoskopik tetkikler (rektoskopi, sigmoidoskopi, kolonoskopi) ve biyopsi (gorulen lezyondan parca alınması ve patolog tarafından incelenmesi)
Tedavisi nasıldır?
Kalın bağırsak kanserlerinin standart tedavisi cerrahidir, yani tumorlu bolge cevreden bir miktar sağlam doku ve lenf duğumleriyle birlikte cıkarılır Bu konu cok onemli olup hayati onemi vardır Yapılan calışmalar, onkoloji prensiplerine uygun olarak ve deneyimli cerrahlar tarafından yapılan ameliyatların hastanın geleceği acısından en onemli faktor olduğunu gostermiştir
Kolon kanserinde ameliyattan sonra hastalığın evresine gore ek, koruyucu kemoterapi uygulanır Orneğin, tumorun bağırsağa komşu lenf duğumlerine sıcradığı evre III vakalarda adjuvan kemoterapi artık tum dunyada standarttır
Rektum kanserlerinde, anuse cok yakın tumorlerde anusu iptal etmek ve karından dışkılamaya gecmek (kolostomi torbaları ile) bazen kacınılmazdır Ancak son yıllarda ameliyat oncesi radyoterapi ile birlikte kemoterapi uygulanması anusun korunmasını onemli olcude sağlayabilmektedir
Diğer organlara yayılmış (metastatik) hastalarda, hastanın genel durumuna, yaşına, hastalığın yaygınlık derecesine bağlı olarak her uc tedavi yontemi (cerrahi, kemoterapi, radyoterapi) devreye girebilmekte ve hastaların yaşam suresi uzatılmaktadır Son birkac yılda bulunan hedefe yonelik yeni biyolojik ilaclar (bevacizumab, cetuximab) sayesinde tedavide başarı oranı artmıştır
Hastalıktan nasıl korunulur?
Kolon kanserine yakalanmamış bireylerin korunmasında sebze, meyve ve tahıllar gibi lifli gıdaları fazla tuketmek, yeterince kalsiyum ve D vitamini almak onerilir Ancak bunların yanı sıra ikincil korunma onlemi olarak tarama testleri ile erken tanının ayrı bir onemi vardır
Bunun icin, her iki cinste 50 yaşından başlamak uzere,
# Her yıl dışkıda gizli kan tetkiki, 5 yılda bir rektal muayene ve rektosigmoidoskopi ya da,
# Her 10 yılda bir rektal muayene ve tam kolonoskopi veya,
# Her 510 yılda bir cift kontrastlı kolon grafisi ve rektal muayene onerilmektedir
Ailesinde kolon kanseri olan bireylerde tarama testlerine daha erken yaşta başlanmalıdır
Kaynak: Tıbbi Onkoloji Derneği
Sindirim sisteminde ince bağırsaklardan sonra gelen yaklaşık 1,5 2 metre uzunluğundaki kısım kolon yani kalın bağırsaktır; bunun son 15 cm'lik bolumune rektum adı verilir
Kalın bağırsak ya da kolon ve rektum kanserleri, ozellikle gelişmiş batı ulkelerinin onemli bir sağlık sorunudur; ABD, Kanada, İngiltere, Fransa, Almanya vb ulkelerde toplumda gorulme sıklığı yuz binde 4060 arasında değişmektedir ABD'de yılda yaklaşık olarak 150,000, Avrupa'da 170,000 tum dunyada ise yaklaşık olarak yılda bir milyon yeni vaka gorulmektedir Yaşam suresi boyunca toplumda her 50 kişiden birinde kolorektal kanser oluşmaktadır ABD'de tum yeni kanser vakaları icinde gorulme sıklığı erkekte ve kadında % 11 oranı ile ucuncu sırayı almaktadır
Risk faktorleri nelerdir?
Kalın bağırsak kanserlerinin oluşumunda bilinen belli başlı risk faktorleri şunlardır:
* 50 yaş ve ustunde olmak,
* Ailede kalın bağırsak kanseri bulunması,
* Kişinin daha once kalın bağırsak, meme, yumurtalık veya rahim kanseri gecirmiş olması,
* Kolonda poliplerin varlığı,
* Ulseratif kolit veya Crohn hastalığı gibi kronik iltihabi bir barsak hastalığının bulunması,
* Cevresel faktorler: Hayvansal yağ ve kırmızı etin (ozellikle sığır, domuz ve kuzu eti) sık tuketimi, lif (fiber)'den fakir gıdalarla beslenme, obezite, aşırı kalori alımı ve duşuk fiziksel aktivite, aşırı sigara ve alkol tuketimi
Tanı nasıl konur, hangi tetkikler yapılır?
# Oncelikle hastanın doktora başvurması ve cok iyi bir fizik muayene yapılması gereklidir Daha sonra sırasıyla aşağıdaki testler yapılır;
# Dışkıda gizli kan incelenmesi Son derece basit bir testtir, hastanın ozel kartlar uzerine alacağı kucuk miktarda dışkı ornekleri laboratuarda incelenir
# Radyolojik tetkikler (cift kontrastlı kolon grafisi, bilgisayarlı tomografi vb)
# Laboratuar tetkikleri (tam kan sayımı, biyokimyasal tetkikler) Bunların arasında CEA (karsinoembriyonik antijen) tetkiki kalın bağırsak kanserlerinde kanda yukselebilen ve tanıya yardımcı olan testlerden birisidir
# Kesin tanı icin endoskopik tetkikler (rektoskopi, sigmoidoskopi, kolonoskopi) ve biyopsi (gorulen lezyondan parca alınması ve patolog tarafından incelenmesi)
Tedavisi nasıldır?
Kalın bağırsak kanserlerinin standart tedavisi cerrahidir, yani tumorlu bolge cevreden bir miktar sağlam doku ve lenf duğumleriyle birlikte cıkarılır Bu konu cok onemli olup hayati onemi vardır Yapılan calışmalar, onkoloji prensiplerine uygun olarak ve deneyimli cerrahlar tarafından yapılan ameliyatların hastanın geleceği acısından en onemli faktor olduğunu gostermiştir
Kolon kanserinde ameliyattan sonra hastalığın evresine gore ek, koruyucu kemoterapi uygulanır Orneğin, tumorun bağırsağa komşu lenf duğumlerine sıcradığı evre III vakalarda adjuvan kemoterapi artık tum dunyada standarttır
Rektum kanserlerinde, anuse cok yakın tumorlerde anusu iptal etmek ve karından dışkılamaya gecmek (kolostomi torbaları ile) bazen kacınılmazdır Ancak son yıllarda ameliyat oncesi radyoterapi ile birlikte kemoterapi uygulanması anusun korunmasını onemli olcude sağlayabilmektedir
Diğer organlara yayılmış (metastatik) hastalarda, hastanın genel durumuna, yaşına, hastalığın yaygınlık derecesine bağlı olarak her uc tedavi yontemi (cerrahi, kemoterapi, radyoterapi) devreye girebilmekte ve hastaların yaşam suresi uzatılmaktadır Son birkac yılda bulunan hedefe yonelik yeni biyolojik ilaclar (bevacizumab, cetuximab) sayesinde tedavide başarı oranı artmıştır
Hastalıktan nasıl korunulur?
Kolon kanserine yakalanmamış bireylerin korunmasında sebze, meyve ve tahıllar gibi lifli gıdaları fazla tuketmek, yeterince kalsiyum ve D vitamini almak onerilir Ancak bunların yanı sıra ikincil korunma onlemi olarak tarama testleri ile erken tanının ayrı bir onemi vardır
Bunun icin, her iki cinste 50 yaşından başlamak uzere,
# Her yıl dışkıda gizli kan tetkiki, 5 yılda bir rektal muayene ve rektosigmoidoskopi ya da,
# Her 10 yılda bir rektal muayene ve tam kolonoskopi veya,
# Her 510 yılda bir cift kontrastlı kolon grafisi ve rektal muayene onerilmektedir
Ailesinde kolon kanseri olan bireylerde tarama testlerine daha erken yaşta başlanmalıdır
Kaynak: Tıbbi Onkoloji Derneği