Filmlerde ve haber başlıklarında meteorların, asteroitlerin yahut kuyruklu yıldızların Dünya’ya çarpması ile ilgili çok fazla şey görmüş ve duymuş olabilirsiniz. Çoklukla felaket senaryoları üzere gözükseler de, doğrulukları tartışmalı olabilir. Lakin bu tartışmaya adım atmadan evvel ortalarındaki farkları bilmekte yarar var.
NASA’nın tanımlamasına nazaran Güneş Sistemi içerisindeki meteorlar, asteroitler ve kuyruklu yıldızların tamamı “Güneş’in etrafında yörüngede olan uzay cisimleri” lakin ufak farkları bulunuyor. Asteroitler küçük ve taşlı cisimler olarak bir teleskoptan bakıldığında ufak ışık noktaları olarak görünüyorlar ve çoklukla Mars ile Jüpiter ortasındaki nesilde bulunuyorlar. Meteorlar, aslında Dünya’ya yaklaşan ve atmosferimize giren meteoritler. Meteoritler ise küçük bir çakıl boyutundan bir metreye kadar çıkabilen farklı boyutlara sahip, asteroitler yahut kuyruklu yıldızlardan çoklukla bir çarpma sonucunda kopan ufak modüller.
Meteorlar, Dünya’nın atmosferine çok yüksek suratlarla girerek yanmaya başlıyor ve bu sırada bir ışık çizgisi oluşturuyor. Kayan yıldız olarak gördüğümüz şeyler de aslında bu uzay cismi modülleri.
Kuyruklu yıldızlar ise toz ve buzdan oluşan, Güneş’in etrafında yörüngede dönen ve kendilerini takip eden bir kuyruğa sahip büyük cisimler. Bu cisimler milyarlarca yaşında ve Güneş Sisteminin oluşumundan arta kalan modüller olarak tanımlanabilir.
Tabii ki bu cisimlerin ortasındaki farkları bilmek kıymetli olsa da, biri Dünya’mıza çarpacak kadar yaklaştığında bir tahlil için vaktimiz olup olmayacağı sorusunu cevaplamak için çok değerli olmayabilir. Doğru şartlar altında, bunların her biri bizler için bir başkası kadar ölümcül olabilir.
Ancak buradaki değerli nokta, “doğru şartlar altında” kısmı oluyor. Günlük hayatımızda karşılaştığımız sayısız ölümcül tehlike düşünüldüğünde, bu uzay cisimlerinin yarattığı tehlikenin uykularınızı kaçırmaya değmeyeceğini söyleyebiliriz.
Dünya tarihi boyunca pek çok farklı meteorit çarpması kaydedildi ve bunlardan kaynaklı enkaz ve cam modülleri üzere yan tesirlerden ötürü yaralanmalar yaşandı. Lakin NASA’dan Bill Cooke’un belirttiğine nazaran tarih boyunca nitekim kıymetli ziyan veren dört büyük meteorit çarpması kaydedildi.
Gordon L. Dillow’un 2019 yılında söylediği üzere, neredeyse daima olarak Dünya’nın atmosferine giren küçük asteroitler bulunuyor fakat bunlar atmosferde süratli bir formda yanarak yahut patlayarak zararsız bir biçimde ortadan kayboluyor.
65 milyon yıl evvel dinozorların yok oluşuna sebep olduğu argüman edilen bir asteroit üzere büyük bir cismin Dünya’ya çarpma ihtimali ise inanılmaz derecede düşük. Uzaysal manada yakın etrafımızda bulunan tehlikeli boyuttaki binlerce uzay cisminden bize en yakını ve en büyük riski oluşturan asteroit 1950DA’in Dünya’ya çarpma ihtimali 8.000’de bir olarak gözüküyor. Lakin bu çarpma riski bundan 800 yıl sonrasına ilişkin.
Son olarak, Dünya’daki hayatı yok etmeyecek olsa da bilhassa bölgesel ölçekte önemli sıkıntılar ve hasar yaratacak bir asteroidin şu ana kadar fark edilmemiş olması ve göreli olarak geç fark edilmesi ihtimali alışılmış ki bulunuyor. Neyse ki bu riske karşı da araştırmalar yürütülüyor. NASA üzere uzay ajansları daima olarak yeni meteoritlere karşı tetikte kalkmamızı sağlayan gözlemlerde bulunuyor. Bu müşahedelerin yanı sıra, bilim insanları bir asteroidin yolunu değiştirecek çeşitli teoriler ve deneyler düzenliyor.
Örneğin NASA’nın Double Asteroid Redirection Test (DART) misyonu, kinetik bir çarpma ile bir asteroidin hareket tarafını değiştirmeye çalışacak. DART uzay aracı, yalnızca ne olacağını görmek için Dünya için tehlike oluşturmayan bir asteroide şuurlu olarak çarpacak…
