Omega-3 yağ asitleri, kalp hastalığı ve artrit potansiyel sağlık yararları için kapsamlı bir şekilde araştırılmıştır ve bazı enfeksiyonlarla savaşmaya yardımcı olabileceklerine dair bazı kanıtlar vardır. Bu yazıda Omega-3 yağ asitlerinin yeni koronavirüs üzerinde herhangi bir etkisi olup olmadığına dair bilgiler bulunmaktadır. Yalnız bu yazının bilgilendirme amaçlı olduğu ve koronavirüs vakasının devam eden bir salgın olduğu için yeni bilgiler çıktıkça bazı detayların değişebileceği göz ardı edilmemelidir. Şu an için en iyi önlem sosyal mesafe, el yıkama ve yüze dokunmaktan kaçınmadır.
COVID-19 Pandemisinde Omega-3 Yağ Asitlerinin Rolü Var mı?
Omega-3 yağ asitleri, önemli anti-enflamatuar etkileri olan bir çoklu doymamış yağ türüdür. Örnekler arasında balık yağlarında yaygın olarak bulunan EPA ve DHA ve bitki yağlarında bulunan ALA bulunur. Omega-3 yağ asitlerinin birçok sağlık faydası vardır. Mevcut koronavirüs salgını ile enfeksiyonlarla savaşma ve akciğer fonksiyonlarını iyileştirme potansiyeli özellikle önemlidir. Omega-3 yağ asitlerinin COVID-19 pandemisini tedavi edebileceğini veya önleyebileceğine dair henüz bir kanıt yoktur.
Bununla birlikte, bu yağ asitlerinin bazı enfeksiyon türleri için yararlı olabileceğini, bazılarında ise zararlı olabileceğini gösteren çalışmalar vardır. Bu yazıda, omega-3 yağ asitlerinin bağışıklık sistemi ve akciğer sağlığı ile nasıl etkileşime girdiğine dair bilgiler bulunmaktadır.
Omega-3 Yağ Asitleri Nasıl Yardımcı Olabilir?
Omega-3 yağ asitleri, anti-enflamatuar etkileri ile bilinir. Enflamasyonu gibi çeşitli mekanizmalar yoluyla etkileyebilirler:
• Enflamatuar bileşiklerin gen ekspresyonunun azaltılması
• Enflamasyonu etkileyen protein ve hormon konsantrasyonunu değiştirmek
• Bir anti-enflamatuar bileşik olan çözünenlerin üretilmesine yardımcı olmak
EPA ve DHA yağ asitlerinin bağışıklık sistemini enfeksiyonlarla daha iyi mücadele etmek için uyarabileceğine dair bazı kanıtlar da vardır. Ek olarak, EPA ve DHA’nın, çözücüler ve protinler gibi üretilmesine yardımcı olduğu bazı bileşikler, antibakteriyel ve antiviral özelliklere sahiptir.
Omega-3 Yağ Asitleri ve Enfeksiyonları
Araştırmalar, omega-3 yağ asitlerinin anti-enflamatuar ve antimikrobiyal etkilerinin bazı enfeksiyonlarla savaşmaya yardımcı olabileceğini düşündürmektedir. Omega-3 yağ asitleri EPA ve DHA, doku hasarını sınırlayabilir ve aşağıdaki bakterilerin neden olduğu enfeksiyonlarla savaşmaya yardımcı olabilir:
• P. aeruginosa
• S. aureus
• H. pylori
• S. pnömoni
• E. coli
• Streptococcus B
Bununla birlikte, omega-3 yağ asitlerinin, bazı bakteriyel ve viral enfeksiyonlar dahil olmak üzere bazı enfeksiyon türlerini daha da kötüleştirdiğine dair kanıtlar da vardır. Bazı durumlarda omega-3 yağ asitleri bağışıklık sistemini baskılayabilir, bu da bağışıklık tepkisini bozabilir ve potansiyel olarak gibi daha kötü sonuçlara yol açabilir:
• Tüberküloz
• Zehirlenmeye neden olan mikrop
• İnfluenza A virüsü (grip)
• Uçuk virüsü
Bu kanıtların neredeyse hepsinin hayvan ve test tüpü çalışmalarına dayandığını belirtmek önemlidir. Daha ileri klinik araştırmalar yapılana kadar, bu etkilerin insanlarda meydana gelip gelmediğini söylemek mümkün değildir. Omega-3 yağ asitleri bazı enfeksiyonlarda yardımcı olabilir, ancak diğerlerinde zararlı olabilir.
Omega-3 Yağ Asitleri ve Akciğer Fonksiyonu
Bir dizi çalışma, omega-3 yağ asitlerinin öncelikle solunum yollarındaki iltihabı azaltarak akciğer fonksiyonunu iyileştirebileceğini düşündürmektedir. Örneğin, astımı olan 642 kişiyle yapılan bir çalışmada, daha yüksek EPA ve DHA düzeylerinin, hava yolu hiperreaktivitesi riskinin azalması ile ilişkili olduğu bulunmuştur.1.280 hastayı içeren 12 klinik çalışmanın bilimsel bir incelemesi, omega-3 yağ asidi takviyesinin akciğer fonksiyonunu iyileştirebileceğini ve akut solunum sıkıntısı sendromu (ARDS) olanlarda ventilatör ihtiyacını azaltabileceğini bulmuştur.
2.000’den fazla çocuğun 7 klinik çalışmasının bir başka bilimsel incelemesi, gebelik sırasında omega-3 yağ asitleri ile takviyenin çocukta hırıltı ve astım insidansını azaltabileceğini düşündürmektedir. Bununla birlikte, omega-3 yağ asitlerinin kullanımını destekleyen her çalışma için, sonuçları çürüten başka bir çalışma var gibi görünmektedir. Birçok büyük klinik araştırma, omega-3 yağ asitleri ile takviyenin astım/KOAH, ARDS olanlar ve hamilelik sırasında dahil olmak üzere akciğer fonksiyonlarını etkilemediğini bulmuştur. Bazı çalışmalar, omega-3 yağ asitleri ile takviyenin solunum rahatsızlığı olanlarda akciğer fonksiyonunu iyileştirebileceğini, ancak genel olarak kanıtların karışık olduğunu göstermektedir.
Dozaj
Aşağıdaki dozlar kişisel olarak herkes için geçerli olmayabilir ve kişinin doktoru balık yağı kullanmasını öneriyorsa sağlık durumuna ve diğer faktörlere göre doz belirlenebilir. EPA ve DHA’nın resmi olarak önerilen bir dozu yoktur, ancak çoğu uzman günde yaklaşık 1-3 gram almayı önermektedir. ALA esansiyel bir yağ asidi olarak kabul edilir ve erkek yetişkinler en az 1,6 gram almalı, kadın yetişkinler en az 1,1 gram almalıdır.
Gıda Kaynakları
İdeal olarak, omega-3 yağ asitleri diyetten alınmalıdır. ALA’nın Bazı büyük kaynakları şunlardır:
• Keten tohumu yağı
• Chia tohumları
• İngiliz ceviz
Balık yağlarının iyi kaynakları (EPA ve DHA) içermektedir:
• Somon
• Ringa
• Sardalye
• Orkinos
Omega-3 yağ asitleri belirli enfeksiyonlarla savaşmaya ve akciğer fonksiyonlarını iyileştirmeye yardımcı olabilir. Bununla birlikte, araştırmalar bu yağ asitlerinin bazı enfeksiyon türlerini daha da kötüleştirebileceğini de göstermektedir. Araştırmalar, omega-3 yağ asitlerinin mevcut koronavirüs salgını üzerindeki etkisini araştırmamıştır, ancak gelecekteki araştırmalar için ilginç bir adaydır.
Şimdilik, COVID-19’a karşı alabilecek en iyi önleyici tedbirler, sosyal uzaklaşma, el yıkama ve yüzünüze dokunmaktan kaçınmayı içeren standart önlemlerdir.
COVID-19 Pandemisinde Omega-3 Yağ Asitlerinin Rolü Var mı?
Omega-3 yağ asitleri, önemli anti-enflamatuar etkileri olan bir çoklu doymamış yağ türüdür. Örnekler arasında balık yağlarında yaygın olarak bulunan EPA ve DHA ve bitki yağlarında bulunan ALA bulunur. Omega-3 yağ asitlerinin birçok sağlık faydası vardır. Mevcut koronavirüs salgını ile enfeksiyonlarla savaşma ve akciğer fonksiyonlarını iyileştirme potansiyeli özellikle önemlidir. Omega-3 yağ asitlerinin COVID-19 pandemisini tedavi edebileceğini veya önleyebileceğine dair henüz bir kanıt yoktur.
Bununla birlikte, bu yağ asitlerinin bazı enfeksiyon türleri için yararlı olabileceğini, bazılarında ise zararlı olabileceğini gösteren çalışmalar vardır. Bu yazıda, omega-3 yağ asitlerinin bağışıklık sistemi ve akciğer sağlığı ile nasıl etkileşime girdiğine dair bilgiler bulunmaktadır.
Omega-3 Yağ Asitleri Nasıl Yardımcı Olabilir?
Omega-3 yağ asitleri, anti-enflamatuar etkileri ile bilinir. Enflamasyonu gibi çeşitli mekanizmalar yoluyla etkileyebilirler:
• Enflamatuar bileşiklerin gen ekspresyonunun azaltılması
• Enflamasyonu etkileyen protein ve hormon konsantrasyonunu değiştirmek
• Bir anti-enflamatuar bileşik olan çözünenlerin üretilmesine yardımcı olmak
EPA ve DHA yağ asitlerinin bağışıklık sistemini enfeksiyonlarla daha iyi mücadele etmek için uyarabileceğine dair bazı kanıtlar da vardır. Ek olarak, EPA ve DHA’nın, çözücüler ve protinler gibi üretilmesine yardımcı olduğu bazı bileşikler, antibakteriyel ve antiviral özelliklere sahiptir.
Omega-3 Yağ Asitleri ve Enfeksiyonları
Araştırmalar, omega-3 yağ asitlerinin anti-enflamatuar ve antimikrobiyal etkilerinin bazı enfeksiyonlarla savaşmaya yardımcı olabileceğini düşündürmektedir. Omega-3 yağ asitleri EPA ve DHA, doku hasarını sınırlayabilir ve aşağıdaki bakterilerin neden olduğu enfeksiyonlarla savaşmaya yardımcı olabilir:
• P. aeruginosa
• S. aureus
• H. pylori
• S. pnömoni
• E. coli
• Streptococcus B
Bununla birlikte, omega-3 yağ asitlerinin, bazı bakteriyel ve viral enfeksiyonlar dahil olmak üzere bazı enfeksiyon türlerini daha da kötüleştirdiğine dair kanıtlar da vardır. Bazı durumlarda omega-3 yağ asitleri bağışıklık sistemini baskılayabilir, bu da bağışıklık tepkisini bozabilir ve potansiyel olarak gibi daha kötü sonuçlara yol açabilir:
• Tüberküloz
• Zehirlenmeye neden olan mikrop
• İnfluenza A virüsü (grip)
• Uçuk virüsü
Bu kanıtların neredeyse hepsinin hayvan ve test tüpü çalışmalarına dayandığını belirtmek önemlidir. Daha ileri klinik araştırmalar yapılana kadar, bu etkilerin insanlarda meydana gelip gelmediğini söylemek mümkün değildir. Omega-3 yağ asitleri bazı enfeksiyonlarda yardımcı olabilir, ancak diğerlerinde zararlı olabilir.
Omega-3 Yağ Asitleri ve Akciğer Fonksiyonu
Bir dizi çalışma, omega-3 yağ asitlerinin öncelikle solunum yollarındaki iltihabı azaltarak akciğer fonksiyonunu iyileştirebileceğini düşündürmektedir. Örneğin, astımı olan 642 kişiyle yapılan bir çalışmada, daha yüksek EPA ve DHA düzeylerinin, hava yolu hiperreaktivitesi riskinin azalması ile ilişkili olduğu bulunmuştur.1.280 hastayı içeren 12 klinik çalışmanın bilimsel bir incelemesi, omega-3 yağ asidi takviyesinin akciğer fonksiyonunu iyileştirebileceğini ve akut solunum sıkıntısı sendromu (ARDS) olanlarda ventilatör ihtiyacını azaltabileceğini bulmuştur.
2.000’den fazla çocuğun 7 klinik çalışmasının bir başka bilimsel incelemesi, gebelik sırasında omega-3 yağ asitleri ile takviyenin çocukta hırıltı ve astım insidansını azaltabileceğini düşündürmektedir. Bununla birlikte, omega-3 yağ asitlerinin kullanımını destekleyen her çalışma için, sonuçları çürüten başka bir çalışma var gibi görünmektedir. Birçok büyük klinik araştırma, omega-3 yağ asitleri ile takviyenin astım/KOAH, ARDS olanlar ve hamilelik sırasında dahil olmak üzere akciğer fonksiyonlarını etkilemediğini bulmuştur. Bazı çalışmalar, omega-3 yağ asitleri ile takviyenin solunum rahatsızlığı olanlarda akciğer fonksiyonunu iyileştirebileceğini, ancak genel olarak kanıtların karışık olduğunu göstermektedir.
Dozaj
Aşağıdaki dozlar kişisel olarak herkes için geçerli olmayabilir ve kişinin doktoru balık yağı kullanmasını öneriyorsa sağlık durumuna ve diğer faktörlere göre doz belirlenebilir. EPA ve DHA’nın resmi olarak önerilen bir dozu yoktur, ancak çoğu uzman günde yaklaşık 1-3 gram almayı önermektedir. ALA esansiyel bir yağ asidi olarak kabul edilir ve erkek yetişkinler en az 1,6 gram almalı, kadın yetişkinler en az 1,1 gram almalıdır.
Gıda Kaynakları
İdeal olarak, omega-3 yağ asitleri diyetten alınmalıdır. ALA’nın Bazı büyük kaynakları şunlardır:
• Keten tohumu yağı
• Chia tohumları
• İngiliz ceviz
Balık yağlarının iyi kaynakları (EPA ve DHA) içermektedir:
• Somon
• Ringa
• Sardalye
• Orkinos
Omega-3 yağ asitleri belirli enfeksiyonlarla savaşmaya ve akciğer fonksiyonlarını iyileştirmeye yardımcı olabilir. Bununla birlikte, araştırmalar bu yağ asitlerinin bazı enfeksiyon türlerini daha da kötüleştirebileceğini de göstermektedir. Araştırmalar, omega-3 yağ asitlerinin mevcut koronavirüs salgını üzerindeki etkisini araştırmamıştır, ancak gelecekteki araştırmalar için ilginç bir adaydır.
Şimdilik, COVID-19’a karşı alabilecek en iyi önleyici tedbirler, sosyal uzaklaşma, el yıkama ve yüzünüze dokunmaktan kaçınmayı içeren standart önlemlerdir.