Koroner Nedir?
Kalbimiz aslında bir kas pompasıdır. Kalbimizi oluşturan kasların çalışması için kan taşıyan damarlara koroner damarlar denir. Çapları 1 ile 3 milimetre arasında değişen, ince ama yaşamımız için bekli de en önemli damarlarımızdır.
Koroner bypass nedir?
Koroner damarda tıkanıklık olan bölümün ilerisine, vücudun başka bir bölgesinden alınan yeni damar kullanılarak, kanın ulaştırılmasıdır. Köprüleme ameliyatı da denebilir. Bu yolla tıkanık alanın üzerinden kan yeni damar köprüsüyle aşıp uzaktaki kalp kaslarına ulaştırılır.
Bypass da son teknoloji Kapalı Bypass
Bypassta kullanılan en ideal damar göğüs damarıdır. Ancak çok sayıda damar tıkanıklığı olan hastalarımızda göğüs damarına ek olarak, kol ya da bacaktan damar alırız. Bunun için ortalama 40 – 60 cm kesi gerekir. Kapalı yöntemde bunu kamera ile endoskopik olarak 1-2 cm lik bir giriş deliğinden yapıyorum.
Diğer taraftan damar yapısı uygun hastalarda, göğüs kemiğini kesmeden, sol meme altından küçük kesi veya robot yardımı ile bypass ameliyatını gerçekleştiriyorum. Böylece hastalarımın ameliyatını Göğüslerinde yada bacaklarında iz olmadan tamamlamış oluyorum.
Endoskopik Yöntemin Avantajları
Daha az ağrı, daha çabuk hareket edebilme yeteneği, yara yeri komplikasyonlarında azalma, hastane kalış süresinde kısalma ve ameliyat sonrası yara bakımına gerek kalmaması.
Çalışan Kalpte Bypass
‘Çalışan kalpte bypass’ ya da ‘Beating heart ameliyatları’ denilen bu ameliyatlar kişisel olarak gerçekleştirmekten en çok zevk aldığım ameliyatlardandır.
Bu yöntemde kalbi durdurmadan ve hastayı kalp akciğer makinasına bağlamadan ameliyatı gerçekleştiriyoruz. Kalbin tüm damarlarına kalp çalışmaya devam ederken yani atan kalpte bypass yapabilmekteyiz.
Diğer Hasta Videoları için lütfen tıklayınız...
Çalışan Kalpte Bypass’ın Avantajları nelerdir?
Bypass sonrası Strok ( felç / inme ) ve benzeri sinirsel problemlere daha az rastlanması
Hastaların çabuk toparlanmaları,
Ameliyat sırasında kan nakli ihtiyacının az olması
Enfeksiyon riskinin az olması
Taburculuk sürelerinin kısa olması
Psikolojik etkilenimin az olması
Çalışan Kalpte Bypass Hangi hastalara uygulanır?
Tüm hastalara uygulanabilmekle birlikte şu hastalarda daha da avantajlı bir yöntemdir:
Kalbinin kasılma fonksiyonu bozulmuş
Kronik akciğer hastalığı olanlar
Daha önceden felç veya geçici felç geçiren hastalar
Böbrek yetersizliği olan hastalar
70 yaş üstü hastalar
Kanseri olan hastalar
Koroner damarlar neden daralır/tıkanır?
Bu konuda yapılan araştırmalar 5 temel risk faktörünün en önemli sebepler olduğunu ortaya koymaktadır. Bunlar;
1- Ailesel yatkınlık (kişinin anne, baba ya da kardeşinin genç yaşta koroner arter hastası olması)
2- Diyabet (şeker hastalığı),
3- Hipertansiyon,
4- Hiperlipidemi (kan yağlarının yüksekliği)
5- Sigara
Bu 5 temel risk faktöründen 3 tanesinin kişide varlığı hasta olma riskini önemli derecede yükseltmektedir. Bunlara ek olarak stres, erkek cinsiyet, hareketsiz yaşam tarzı, erkeklerin 45, kadınlarınsa 55 yaşın üzerinde olması gibi faktörler kişinin koroner damarlarının tıkanmasını kolaylaştırmaktadır.
Koroner Anjiyo nedir, nasıl yapılır?
Koroner damarların görüntülenmesi işlemidir. Kasık veya kol atardamarından girilerek koroner damarların içine, kan akımını gösterebilen özellikteki bir madde verilir. Bu yolla bu damarlarda herhangi bir daralma veya anormallik olup olmadığı saptanır.
Anjiyo oldum damarlarım açılmadı? Neden?
Yukarıda belirttiğim gibi anjiyo sadece damarlarda bir problem olup olmadığını gösteren bir tanı yöntemidir. Tedavi edici özelliği yoktur. Anjiyo sonucunu diğer tanı yöntemleriyle birleştirerek hastamız için en doğru tedavinin ne olduğuna karar vermekteyiz.
Tıkanan kalp damarları nasıl açılır?
Bu durumun tedavisi için 3 temel yöntem balon, stent ve koroner bypass cerrahisidir. Sınırlı darlıklarda ilaç tedavisi de uygulanabilir.
Balonla damarın açılması nedir?
Kısıtlı lezyonlarda uygulanabilen bir yöntemdir. Damar içerisinde tıkanıklığın olduğu bölgede damar çapı ile uyumlu bir balonun şişirilerek tıkanıklık yapan aterosklerotik bölümün (kirçlenme) veya pıhtının damar cidarına yayılması yoluyla damarın açılması işlemidir.
Stent nedir?
Balonda uygulanan işleme benzer olarak damar içine tel bir kafes yerleştirerek var olan tıkanıklığın açılması işlemidir.
İlaç mı? Stent mi? Bypass mı?
Tedavi sonrası yöntemler arası fark nedir?
Basit bir plak ya da bulunduğu yer itibarı ile önemli olmayan bir daralmanın tedavisi sadece ilaçla gerçekleştirebilir.
Önemli darlıkların tedavisinde iki temel seçenekten biri balon-stent gibi ameliyat dışı yöntemler bir diğeri de bypass ameliyatıdır. Ancak sanıldığının aksine bu tedavi yöntemleri birbirinin alternatifi değildir. Koroner baypas cerrahisi ilaçla ve/veya stentle tedavisi mümkün olmayan ya da bu yolla tedavi edilebilse bile hastanın güvenliğinin yeteri kadar sağlanamadığı hastalarda altın standarttır.
Stent uygulaması daha kolay bir tedavi yöntemi olmasına karşın bu işlem uygulanan hastalarda her zaman damarlarının tekrar tıkanması riski mevcuttur. Koroner bypas cerrahisi ise işlem olarak biraz daha kompleks, ancak iyi ellerde yapıldığı takdirde yaşam kalitesinin stent vb. tedavilere göre çok daha fazla iyileştiren kesin ve güvenli bir çözümdür. Teknik olarak stent konulamayacak veya ameliyat edilemeyecek hasta yoktur. Ancak önemli olan her hasta için en doğru tedavinin uygulanmasıdır.
Koroner bypass ameliyatında yeni damarlar vücutta nereden alınır
Ne zaman koroner bypass ameliyatı olmalıyım?
Koroner damar tıkanıklığı olan hastaların tedavisinde en önem verdiğimiz konulardan biri de hastaya kalp krizi geçirmeden müdahale edilebilmesidir. Kalp krizi esnasında kansız ve oksijensiz kalan kalp kaslarının kasılma fonksiyonunu kaybetme riski çok fazladır.
Burada hastalarımla paylaştığım bir örneği sizlerle de paylaşmak isterim;
6 silindirli çok güçlü bir otomobiliniz olduğunu düşünün. Kalp krizi geçirdiğinizde aracınızın 6 silindiri krizin şiddetine göre 1 veya 2 silindire düşebilir. Bu durumda aracınızın gücü düşer ve halk arasındaki tabiri ile çekmemeye başlar. Kalbimizde de durum böyledir. Vücudun ihtiyacı olan kanı pompalamakta zorlanmaya başlar. Kalp yetmezliği / yetersizliği dediğimiz durum da aslında budur.
Sonuç olarak cerrahiye ihtiyacı olan bir hastaya ilaç veya stent gibi bir tedavi uygulanması hastayı tam tedavi edememekle birlikte hayatının ilerleyen döneminde geçirebileceği bir kriz, kalp kaslarının kalıcı hasarlanması sonucunda, ileride yapılacak bir cerrahiden alınabilecek en iyi sonucu da riske eder. Bu konuda tavsiyem, size güven veren hekim veya hekimlerle yola devam etmenizdir. Hedef doğru karar, doğru zamanda en iyi tedavi olmalıdır
Göğüs atardamarı, kol atardamarı, bacak toplardamarı ve zorunlu hallerde karın bölgesi damarlarını kullanmaktayız. Benim kişisel tercihim %100 göğüs atardamarları olmaktadır. Her hastada mutlaka bir, hastanın yapısı uygunsa iki göğüs damarı kullanmak en iyisidir. Göğüs damarının diğer damarlara üstünlüğü 20 yıl ve üzeri açıklık oranlarının diğer tüm alternatiflerinden daha uzun olmasıdır.
Tüm dünyada göğüs atardamarı ile birlikte en sık kullanılan yeni damar bacak toplardamarıdır. Toplardamar yapısında olması bir dezavantaj gibi görülmekle birlikte damar yapısı sağlıklı ve doğru teknikle çıkarılmış bir bacak toplardamarı uzun yıllar açık kalmaktadır. Kol atardamarı da yapısı nedeniyle tercih ettiğimiz damarlardandır. Ancak ressam, mimar, teknik operatör gibi kolunu mesleki olarak da kullanan hastalarda pek tercih etmeyiz. Bypassta hangi damarın kullanılacağına her hasta için ayrı ayrı karar verilmelidir. Benim tavsiyem ameliyattan önce bu konuda cerrahınızla mutlaka konuşmanızdır.
Bypass yapılan damarın ömrü ne kadardır?
Kişinin sağlığını ciddiye alması, kullanıyorsa sigarayı bırakması, ilaçlarını düzenli kullanması ve yaşamına egzersizi katması son derece önemlidir. Bunlunla birlikte kontrollerini düzenli yaptırması, diyet ve kilosuna dikkat etmesi halinde kullanılan yeni damarların ömrü rahatlıkla 30 yıla kadar çıkmaktadır.
Endoskopik damar çıkartma yöntemi
Koltuk altı ve meme altı kalp ameliyatlarına ek olarak tercih ettiğim bir başka estetik uygulama da koroner bypass yaptığımız hastalarımızda göğüs damarı dışında bacak ya da koldan damar almak gerekirse, kola ya da bacağa kesi yapmadan damarı çıkarmak.
Burada endoskopik yöntem dediğimiz sadece 1-2 cm’lik küçük bir kesiden kamera eşliğinde özel bir aletle girerek damarı çıkarma işlemidir. Bu sayede koroner bypass olan hastalarımız bacaklarında iz olmaksızın, ameliyattan hemen sonra rahatlıkla yürüyebiliyor, merdiven çıkabiliyorlar. Bu yöntemde de enfeksiyon riski daha az oluyor.
Koroner bypass ameliyatı ağrılı olur mu?
Koroner bypass ameliyatı riskli midir?
Her tür cerrahi girişimde ağrı olabilir. Ancak günümüzde ameliyat sonrası ağrıyı ortadan kaldırmak için pek çok etkili modern yöntem kullanabiliyoruz. Ameliyatta uygulanan genel anestezinin dışında kişisel olarak uyguladığımız özel doku anestezisi yöntemi de hastalarımızın ameliyat sonrası konforunu son derece arttırmaktadır. ‘’Ağrı dindirmek ilahi bir sanattır’’ der bilimsel tıbbın kurucusu Hipokrat. Eğer ağrıya duyarlılığınız yüksek ve bu konuda endişeleriniz varsa cerrahınızla ameliyatınızı planlarken bu konuyu paylaştığınız takdirde alınabilecek önlemler konusunda sizi aydınlatacaktır. Bu günler cerrahınızla ve anestezi de dahil cerrahi ekibinizle birlikte atlatacağınız bir süreçtir.
Hiçbir ameliyat risksiz değildir. Ancak öngörülebilen ve en aza indirilebilen riskler vardır. Koroner bypass ameliyatlarında hastanın yaşamının kaybetme riski tüm dünyada ortalama %3 civarındadır. Kendi serilerimizdeki oran %1’in altındadır. Eğer bir koroner bypass ameliyatı ihtiyacınız varsa size tavsiyem ameliyat öncesinde size uygulanacak ameliyatın riskleri konusunda, tercihen aile yakınlarınızla birlikte, cerrahınızla konuşmanızdır. Cerrahınız size koroner bypass ameliyatı riskleri konusunda detaylı bilgi verecektir.
Ameliyattan ne kadar süre sonra ayağa kalkarım? Günlük hayatıma dönerim?
İşe dönüşüm ne zaman? nasıl olur?
Bedenen çalışmayı gerektirmeyen işlerde bu süre 2 hafta ile dört hafta arasında değişebilmekte, bedenen icra edilen meslekleri olan hastalarımızda ise bu süre işin yapısına göre biraz daha uzayabilmektedir. Bununla birlikte benim kişisel tavsiyem bu dönemde çok da aceleci olmamanız, hayatınızın bu yeni döneminde daha pozitif ve huzurlu bir yaşam tarzı için gerekli stratejileri oluşturarak bu süreyi geçirmenizdir.
Not: resmi rapor süresi 3 aydır.
Ameliyattan bir gün sonra hastalarımız yürürler ve aileleriyle sohbet edebilirler. Bilgisayar vb. aygıtları kullanabilir, bedenen çalışmayı gerektirmeyen işlere katkıda bulunabilirler. Ortalama 10 gün içerisinde açık havada yürüyüşler dahil günlük hayatlarına dönerken, çok ileri yaşlı hastalarımızda bu süre biraz daha uzun olabilir. Atan kalpte ve / veya küçük kesi ile yaptığımız bypasslarda bu süreler kısalmaktadır. Bu konuda destekleyici tedaviler, fizyoterapi, hasta yakınlarının desteği, ameliyat öncesi hastanın fiziki ve psikolojik olarak hazırlanması son derece önemlidir.
Kaçıncı gün taburcu olurum?
Ameliyattan sonra beslenmem nasıl olmalı?
Koroner bypass ameliyatı sonrasında hastalarımıza ilk 2 ay diyet vermiyoruz. Bu dönemde diyabet ya da ailevi hiperlipidemi gibi özel bir sağlık probleminiz yoksa normal günlük beslenmenize devam edebilirsiniz. İkinci aydan sonra kontrole geldiğinizde diyetisyeniniz tarafından sizin için hazırlanan diyeti uygulamanız en sağlıklısıdır.
Diyet kelimesi genellikle uyulması zor, insanın sevdiği gıdalardan mahrum kalacağı bir uygulama gibi bir imaj uyandırsa da bizim burada kastettiğimiz hastalarımız için daha sağlıklı olan gıdaları tüketmeleridir. Margarin ve glikoz şurubu gibi yapay gıdaların tamamen kesildiği doğal olan tüm besinlerle dengeli ve doğru hazırlanmış bir beslenmeden bahsediyoruz. ‘’Bana ne yediğinizi söyleyin size kim olduğunuzu söyleyeyim’’ der ünlü gastronom Brillat Savarin. Bu söz yemeklerin lezzeti olduğu kadar kişinin sağlığı ile de ilgilidir. Doğal olan her besin doğru tüketildiği takdirde sağlığımız için faydalıdır. Bu ameliyat sonrası için de geçerlidir.
Ameliyat sonrası spor yapabilir miyim ?
Kesinlikle evet. Ve yapmalısınız da. Hastalarıma ameliyattan iki hafta sonra eğer hava şartları uygun ve eşlik edebilecek bir yakınları varsa açık havada yürüyüşlere başlamalarını öneriyorum. Hava şartları uygun değilse evlerini ya da kapalı alanları tercih etmeliler. İşin gerçeği ameliyat olsun olmasın, tüm insanlar için en ideal spor tempolu yürümektir. Araştırmalarda çok güç harcanarak yapılan hiçbir sporun sağlık açısından yürümeye üstünlüğü gösterilememiştir. Vücut kas kitlemizin %80’i göbek deliği hizamızın altında olduğu için büyük kas gruplarını çalıştırmanın en kolay yolu yürümektir. Koroner bypass ameliyatı yaptığımız hastalardan dalmak gibi su sporları ile uğraşan ya da her kış bize dağda avladıkları tavşanları getiren avcılar da dahil olmak üzere, her tür spor faaliyetini yapanlar mevcuttur. Ancak kişisel olarak en çok tavsiye ettiğim spor tempolu yürümektir. Yürüme aynı zamanda sosyalleştiren ve psikolojik olarak da tedavi edici etkisi olan bir aktivitedir. Yürüyün! Yürüdükçe zihniniz de damarlarınız da açılır.
Ortalama taburculuk süresi 5 gündür. Ancak uyguladığımız tekniğe göre bu süre kısalabilmektedir. Küçük kesi ile ve/veya atan kalpte bypass ameliyatını gerçekleştirdiğimiz hastalarımızın büyük çoğunluğu 3. günde taburcu olabilecek duruma gelmektedirler.
Ameliyattan sonra cinsel performansım etkilenir mi?
Hayır etkilenmez. Geçmiş yıllarda erkeklerde erektil disfonksiyon denen sertleşememe sorunu oluşabileceğine yönelik çalışmalar bildirilse de günümüzde hem erkek hastalarımızın, hem de bayan hastalarımızın cinsel performanslarında herhangi bir azalma veya fonksiyon kaybı olmaması için pek çok teknik önlem alabilmekteyiz.
Genç hastalarımızda bu konu daha da önemli hale gelmektedir. Böyle önemli bir ameliyattan çıkmış olmak cinsel yaşamı geçici de olsa ikinci plana itebilir. Bunu cinsel fonksiyon kaybı olarak nitelemek yanlış olur. Koroner bypass ameliyatı olan hastalarda ameliyat sonrası cinsel ilişki esnasında kalp krizi geçirir miyim diye oluşabilen bir korkuları da olabilmektedir. Bu konuda hatırlayın ki artık kalbiniz daha sağlıklı. Ameliyat sonrasında yeni damarlarınız kalbinize daha çok kan iletiyor. Aslında eskisine göre çok daha sağlıklı ve güvendesiniz. Bu konuda kafanıza takılan soruları ameliyat öncesi veya sonrasında cerrahınızla paylaştığınızda sizi aydınlatacak ve içinizi rahatlatacaktır. Bu dönemde eşlerin desteği de son derece kıymetlidir. Ameliyat sonrasında nasıl davranılması gerektiği konusunda çiftlerin bilinçlendirilmesi, hem eşlerin hem de hastalarımızın yaşam kalitesini arttırmaktadır.
Ameliyat sonrası erken dönemde egzersiz nasıl olmalı?
Koroner bypass ameliyatı sonrası hem yoğunbakımda hem de odanıza çıktığınız ilk günden itibaren uzman fizyoterapist arkadaşlarımızla solunum, temel duruş ve yürüme gibi günlük yaşama dönüş egzersizlerine başlarsınız. Bu dönemde hastalarıma ‘’ ne kadar çok yürürlerse o kadar çabuk iyileşeceklerini söylerim’’ ki bu binlerce hastamın üzerinde gözlemlediğim bir gerçektir. Taburcu olduktan sonra da evinizde aynı egzersizlere devam edebilir, göğsünüzü koruyacak şekilde yenilerini ekleyebilirsiniz. Bu dönemde ağırlık kaldırmamaya ve göğsünüzü çarpmamaya dikkat etmelisiniz. Küçük kesi ile ameliyat ettiğimiz hastalarımız bu konuda daha rahattır.
Ameliyat sonrası uyku düzenim nasıl olmalı?
Benim bu dönemde hastalarımdan istediğim gündüz saatlerini uyanık ve belli saatlerde hafif egzersizler, en önemlisi de yürüyüşler yaparak geçirmeleridir. Gündüz uyanık kalmak çok önemlidir. Gündüz saatlerinde yapacağınız çok kısa süreli uykular bile çoğunlukla gece uyanık kalacağınız anlamına gelmektedir ki bu bizim istediğimiz bir durum değildir. Bu durum sizi ve refakatçinizi de yorar. Gece uykusu ise iyileşmenizi hızlandıran daha fizyolojik bir uykudur.