Kortizon Tedavisinde Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar - Kortizonun Yan Etkileri - Kortizon İlaçları Hangi Hastalıklarda Kullanılır
Kortizonun bilinçsiz ve kontrolsüz kullanımı, vücuda çoğu kez yarar değil, zarar verir. Bu yüzden hekimin hastasını çok iyi yönlendirmesi ve hastanın da önerilenlere uyması gerekir.
Kortizon Nedir?
Kortizol, böbreküstü bezlerinde üretilen doğal bir hormondur. Vücut, normal işlevlerini sürdürebilmesi için sürekli belli bir oranda böbrek üstü bezinin kabuk bölgesinde üretilen, kortizol hormonuna gereksinim duyar. Bu hormonun sentetik şekli olan kortizon ilaçları (kortikosteroid) tıbbın farklı dallarında birçok hastalığın tedavisinde yaygın olarak kullanılmaktadır. İlaç olarak kullanılan farklı kortizon türleri vardır. Ağızdan ya da damardan verilebilen bir ilaç olarak kortizol, hidrokortizon veya kortizon olarak bilinir. Kullanım süreleri, günlük alım şekli ve azaltma zamanı ya da dozu konusunda doktorun kararlarına mutlaka uyulması gerekir.
Hangi Hastalıklarda Kortizon Kulanılır
Romatizmal hastalıklar, bağ dokusu hastalığı, kan hastalıkları, kan hücrelerinin aşırı çoğalmasına bağlı olarak oluşan lösemi hastalığı, aşırı bir alerjik duyarlılıktan kaynaklanan ve aniden gelişen anafilaktik şoklar, karaciğerin otoimmun hastalıkları, tiroid bezinin aşırı çalıştığı durumlarda görülen krizlerde, sinir köklerinin alerjik, ani ve iltihaplı rahatsızlıklarında, bazı vücut felçlerinde, yüz felçlerinin başlangıç aşamasında, multiple skleroz hastalığında, nefrotik sendromlarda, kalp zarı, kası ve iç tabakasını tutan iltihaplı durumlar ile alerjik durumlar ve bağışıklık sistemiyle ilgili, tıkamaya neden olan tipteki damar hastalıklarında, astım belirtilerinin kontrol altına alınmasında, ciddi astım krizlerinde.
Kortizon Tedavisinde Nelere Dikkat Etmeli
Tuz ve sodyumlu besinler, konserve, turşu ve salamuralara, tahin, pekmez, çikolata, şekerli meşrubatlar, tuzlu kuruyemiş, kabartma tozu, et suyu tabletleri, kızarmış ağır hamur tatlılar gibi besinlerden kaçınmak gerekir.
Kortizonun Yan Etkileri Nelerdir
Özellikle çocukluk dönemi ve genç yaşlarda uygulanan kortizon tedavisi gelişme bozukluğuna neden olabilir. Vücudun bazı bölgelerinde şişlikler ve gövdede yağlanma oluşabilir. Adale zayıflığı, kan basıncında yükselme, kemik erimesi, seksüel ve psikolojik sorunlar ortaya çıkabilir. Ciltte kıllanma, çizgilenme, regl bozuklukları, tiroid işlevlerinde ve erkeklerde testisler üzerinde olumsuzluklar görülebilir. Uzun süreli kortizon kullanımı çocuklarda büyüme ve gelişme gecikmesine sebep olur.
Kortizonun kontrolsüz kullanımı diyabet, hipertansiyon gibi sorunlara sebep olabilen Cushing adı verilen hastalığa yol açar. Cushing hastalığında bağışıklık sistemi geriler, tuz tutulması artar ve hipertansiyon oluşur. Yağ sentezi artar, aşırı kilo alımı ve kaslarda gerilme görülür. Hasta şişman, kırmızı yüzlü fakat çok halsizdir. Potasyum yetersizliği ve diyabet sebebiyle halsiz, kasları ince, kemikleri kırılgan ve mikroplu hastalıklara eğilimlidir.
Kortizon tedavisinin aniden kesilmemesi gerekir. Tedavinin aniden bırakılması organizmada ani reaksiyonlara neden olur. Tedavide doz yavaş yavaş artırılarak başlanır aynı şekilde de kesilir. Kortizon tedavisi böbrek üstü bezi yetersizliği bakımından fiziksel bağımlılık yapar. Kortizon uzun bir kullanımdan sonra aniden kesilirse, böbrek üstü bezleri gerilediği için, hasta şoka girebilir.
Uzun süreli kortizon tedavisi kaslarda erimeya yol açar. Özellikle kol ve bacakların gövdeye yakın kısımlarındaki kaslarda güçsüzlük görülür.
Kortizon tedavisi virüs ve mantarlar kaynaklı enfeksiyon gelişimine yatkınlık oluşturur. Tüberküloz mikrobunu yeniden alevlenerek, hastalığın yeniden oluşmasına neden olur.
Kortizon mide asit salgısını artırır, koruyucu mukus tabakasını ise bozar. Yara etrafında iyileşmeyi sağlayan hücrelerin de aktivitelerini azalttığı için ülsere yol açar.
Kortizon tedavisi vücutta su ve tuz tutulumuna sebep olduğu için bu durum özellikle böbrek hastalığı, kalp yetmezliği ve yüksek tansiyon hastalarında önemli soruna neden olabilir.
Kortizon böbreklerden tuzun geri emilimini artırdığı için kortizon tedavisi sırasında tuz tüketimi azaltılır. Tuz, kanda ve vücut sıvılarında birikerek, o sıvının osmatik basıncını artırır. Kanda tuz ne kadar çoksa, kılcal damarlar osmatik basınç sebebiyle dokulardan o kadar fazla su çeker ve kan basıncı yükselir. Yüksek tansiyon da bu yüzden olur.
Kortizonun böbrek üzerinde tuz tutma etkisinin yanı sıra potasyum atma etkisi de vardır. Potasyum atılımı kasların güçsüzlüğüne yol açar, birçok hormonun salgılanma işlevinde ve kalbin kasılma fonksiyonlarında olumsuz sonuçlara neden olur.
Uzun süreli kortizon tedavisi katarakt gelişimine yol açabilir.
Kortizonlu burun spreyleri, bazı kişilerde burunda kuruma, kabuklanma ve kanamaya sebep olabilir.
Kortizonun aniden bırakılması addison krizine neden olabilir. Dışarıdan kortizon alındığında kortizonun üretildiği böbreküstü bezi, artık kortizon üretimini durdurur. Kortizon tedavisi aniden kesildiğinde böbreküstü bezleri de kortizon üretmediği için vücutta ani bir kortizon eksikliği oluşur ve bu da addison krizine sebep olur.
Kortizonun bilinçsiz ve kontrolsüz kullanımı, vücuda çoğu kez yarar değil, zarar verir. Bu yüzden hekimin hastasını çok iyi yönlendirmesi ve hastanın da önerilenlere uyması gerekir.
Kortizon Nedir?
Kortizol, böbreküstü bezlerinde üretilen doğal bir hormondur. Vücut, normal işlevlerini sürdürebilmesi için sürekli belli bir oranda böbrek üstü bezinin kabuk bölgesinde üretilen, kortizol hormonuna gereksinim duyar. Bu hormonun sentetik şekli olan kortizon ilaçları (kortikosteroid) tıbbın farklı dallarında birçok hastalığın tedavisinde yaygın olarak kullanılmaktadır. İlaç olarak kullanılan farklı kortizon türleri vardır. Ağızdan ya da damardan verilebilen bir ilaç olarak kortizol, hidrokortizon veya kortizon olarak bilinir. Kullanım süreleri, günlük alım şekli ve azaltma zamanı ya da dozu konusunda doktorun kararlarına mutlaka uyulması gerekir.
Hangi Hastalıklarda Kortizon Kulanılır
Romatizmal hastalıklar, bağ dokusu hastalığı, kan hastalıkları, kan hücrelerinin aşırı çoğalmasına bağlı olarak oluşan lösemi hastalığı, aşırı bir alerjik duyarlılıktan kaynaklanan ve aniden gelişen anafilaktik şoklar, karaciğerin otoimmun hastalıkları, tiroid bezinin aşırı çalıştığı durumlarda görülen krizlerde, sinir köklerinin alerjik, ani ve iltihaplı rahatsızlıklarında, bazı vücut felçlerinde, yüz felçlerinin başlangıç aşamasında, multiple skleroz hastalığında, nefrotik sendromlarda, kalp zarı, kası ve iç tabakasını tutan iltihaplı durumlar ile alerjik durumlar ve bağışıklık sistemiyle ilgili, tıkamaya neden olan tipteki damar hastalıklarında, astım belirtilerinin kontrol altına alınmasında, ciddi astım krizlerinde.
Kortizon Tedavisinde Nelere Dikkat Etmeli
Tuz ve sodyumlu besinler, konserve, turşu ve salamuralara, tahin, pekmez, çikolata, şekerli meşrubatlar, tuzlu kuruyemiş, kabartma tozu, et suyu tabletleri, kızarmış ağır hamur tatlılar gibi besinlerden kaçınmak gerekir.
Kortizonun Yan Etkileri Nelerdir
Özellikle çocukluk dönemi ve genç yaşlarda uygulanan kortizon tedavisi gelişme bozukluğuna neden olabilir. Vücudun bazı bölgelerinde şişlikler ve gövdede yağlanma oluşabilir. Adale zayıflığı, kan basıncında yükselme, kemik erimesi, seksüel ve psikolojik sorunlar ortaya çıkabilir. Ciltte kıllanma, çizgilenme, regl bozuklukları, tiroid işlevlerinde ve erkeklerde testisler üzerinde olumsuzluklar görülebilir. Uzun süreli kortizon kullanımı çocuklarda büyüme ve gelişme gecikmesine sebep olur.
Kortizonun kontrolsüz kullanımı diyabet, hipertansiyon gibi sorunlara sebep olabilen Cushing adı verilen hastalığa yol açar. Cushing hastalığında bağışıklık sistemi geriler, tuz tutulması artar ve hipertansiyon oluşur. Yağ sentezi artar, aşırı kilo alımı ve kaslarda gerilme görülür. Hasta şişman, kırmızı yüzlü fakat çok halsizdir. Potasyum yetersizliği ve diyabet sebebiyle halsiz, kasları ince, kemikleri kırılgan ve mikroplu hastalıklara eğilimlidir.
Kortizon tedavisinin aniden kesilmemesi gerekir. Tedavinin aniden bırakılması organizmada ani reaksiyonlara neden olur. Tedavide doz yavaş yavaş artırılarak başlanır aynı şekilde de kesilir. Kortizon tedavisi böbrek üstü bezi yetersizliği bakımından fiziksel bağımlılık yapar. Kortizon uzun bir kullanımdan sonra aniden kesilirse, böbrek üstü bezleri gerilediği için, hasta şoka girebilir.
Uzun süreli kortizon tedavisi kaslarda erimeya yol açar. Özellikle kol ve bacakların gövdeye yakın kısımlarındaki kaslarda güçsüzlük görülür.
Kortizon tedavisi virüs ve mantarlar kaynaklı enfeksiyon gelişimine yatkınlık oluşturur. Tüberküloz mikrobunu yeniden alevlenerek, hastalığın yeniden oluşmasına neden olur.
Kortizon mide asit salgısını artırır, koruyucu mukus tabakasını ise bozar. Yara etrafında iyileşmeyi sağlayan hücrelerin de aktivitelerini azalttığı için ülsere yol açar.
Kortizon tedavisi vücutta su ve tuz tutulumuna sebep olduğu için bu durum özellikle böbrek hastalığı, kalp yetmezliği ve yüksek tansiyon hastalarında önemli soruna neden olabilir.
Kortizon böbreklerden tuzun geri emilimini artırdığı için kortizon tedavisi sırasında tuz tüketimi azaltılır. Tuz, kanda ve vücut sıvılarında birikerek, o sıvının osmatik basıncını artırır. Kanda tuz ne kadar çoksa, kılcal damarlar osmatik basınç sebebiyle dokulardan o kadar fazla su çeker ve kan basıncı yükselir. Yüksek tansiyon da bu yüzden olur.
Kortizonun böbrek üzerinde tuz tutma etkisinin yanı sıra potasyum atma etkisi de vardır. Potasyum atılımı kasların güçsüzlüğüne yol açar, birçok hormonun salgılanma işlevinde ve kalbin kasılma fonksiyonlarında olumsuz sonuçlara neden olur.
Uzun süreli kortizon tedavisi katarakt gelişimine yol açabilir.
Kortizonlu burun spreyleri, bazı kişilerde burunda kuruma, kabuklanma ve kanamaya sebep olabilir.
Kortizonun aniden bırakılması addison krizine neden olabilir. Dışarıdan kortizon alındığında kortizonun üretildiği böbreküstü bezi, artık kortizon üretimini durdurur. Kortizon tedavisi aniden kesildiğinde böbreküstü bezleri de kortizon üretmediği için vücutta ani bir kortizon eksikliği oluşur ve bu da addison krizine sebep olur.