Kur Muhafazalı Mevduat sistemine katılan tasarruf sahibi birinci kümenin vadeleri önümüzdeki hafta doluyor. Vade sonu yaklaştıkça hesaplamalar da başladı. Pekala sistemin devlete birinci maliyeti ne kadar olacak?
Fotoğraf: AA / Arşiv
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) 18 Mart prestijiyle Kur Muhafazalı Mevduat (KKM) hesaplarında 561 milyar 869 milyon TL biriktiğini açıkladı.
Sözcü'den Mehtap Özcan Ertürk'ün haberine nazaran bu tutarının 70 milyar TL'lik kısmı 23-30 Aralık 2021 periyodunda, büyük çoğunluğu TL hesaplardan geçişle Kur Muhafazalı Mevduat'a bağlandı.
İşte bu birinci kümenin 3 aylık vadeleri bu hafta doluyor. Birinci kümede ortalama kur seviyesi 11.84 liradan 70 milyar TL'ye verilen döviz garantisinin devlete birinci maliyeti, -önümüzdeki hafta doların 14.72 lira (14-19 Mart ortalaması) olduğu varsayımıyla- 14 milyar lirayı buluyor.
Türk Lirası'nda kalıp kur muhafazalı hesaba geçenler 3 ay sonunda yaklaşık yüzde 22 getiri farkını dolaylı bir faiz getirisi olarak Hazine'den almış olacak.
Fotoğraf: Ümit Bektaş / __Reuters
Bir örnekle açıklamak gerekirse; 24 Aralık 2021'de 100 bin liralık tasarrufu ile sisteme giren Mesut Amca'nın 3 aylık (92 günlük vade) vadesi 25 Mart'ta doluyor.
24 Aralık'ta Merkez Bankası dönüşüm kurunu 11.6738 lira olarak açıklamıştı. Mesut Amca'nın 100 bin lirası o tarihte 8 bin 569 dolar ediyordu.
Hazine ve Maliye Bakanlığı TL cinsinden açılan Kur Muhafazalı Mevduat hesapları için yüzde 14 taban, yüzde 17 de tavan faiz getirmişti.
TL'den geçen kârlı çıktı
Fotoğraf: AA / Arşiv
Faiz getirisi yüzde 17 olarak belirlenen hesabın üç aylık faiz getirisi 4.285 lira (stopaj uygulanmıyor) olur. 25 Mart'ta da doların bu haftayı tamamladığı 14.80 lira düzeyinde olduğu varsayıldığında hesabın kur getirisi 26.817 lira olacak.
Faiz geliri ile kur farkı ortasındaki 22.532 liralık farkı Hazine Mesut Amca'ya ödeyecek.
Bankaya 100 bin lira yatıran Mesut Amca'nın KKM hesabında ana para+faiz getirisi+kur farkı olmak üzere 126.817 lirası olacak.
"Zenginden alınıp yoksula verilmesi gereken kaynak, parası olan zenginlere gidiyor”
Fotoğraf: AA / Arşiv
Bankacılık uzmanı ekonomist Erol Taşdelen, daima Türk Lirası'nda kalıp paralarını vadeli hesapta tutanların kur muhafazalı hesaplarda kârlı çıkacağını belirtti.
Taşdelen, “İlk açan kümede dolar 11.62 liraydı. Şu an görünen faiz gelirini düştüğümüzde +2 TL fazladan yararları olacak. Bu olağan faiz gelirinin iki katından fazla ek gelir demek” dedi.
Bu farkı Hazine'nin ödeyeceğine işaret eden Taşdelen, “Asıl sorun bu. Hangi kamu faydası var da kur farkı vatandaşın vergileri ile Hazine tarafından karşılanıyor. Bu durumda Hazine'nin toplumsal transfer harcamaları gereksinimi olana değil parası olana gidiyor. Devlet eli ile zenginden alıp yoksula verilmesi gereken kaynak, parası olan zenginlere gidiyor” dedi.