2021 Eylül ile Aralık periyodunda bir kur krizi, atağı, tetiklemesi, devalüasyon artık ismi her neyse yaşadığımız kesin. Eylül ayında 8,30'dan başlayan dolar/TL 20 Aralık günü dorukta 18,40'ı tabanda de 12,61'i görmüştü.
Bir ülkenin para ünitesi için bu türlü bir oynaklık hayaldi gerçek oldu.
Sonrasında uzun mühlet 13,50-60 düzeylerinde oyalanan kur şu sıralarda da 14,60-70 civarında seyrediyor. 20 Aralık'ta açıklanan Kur Muhafazalı Mevduat (KKM) eseri ile kurdaki stabilizasyon sağlandığına her fırsatta dikkat çekilse de ekonomistler bunun farklı yollardan olduğunu anlatmaya çalışıyor. KKM'nin kur üzerinde tesiri yok denilemese de bir maliyeti de olduğu kesin!
KKM'nin büyüklüğü açıklandı
Dünya'dan Canan Sakarya haberine göre, Hazine ve Maliye Bakan Yardımcısı Cengiz Yavilioğlu'nun açıkladığına nazaran, 8 Nisan itibariyle Kur Muhafazalı Mevduat'ta (KKM) Hazine takviyeli (TL mevduat dönüşümü) 363,4 milyar TL, Merkez Bankası dayanaklı (döviz mevduat dönüşümü) 387 milyar TL olarak 750,5 milyar TL büyüklüğe ulaşıldı.
"Kur garantisi takviyesi bütçe açığını patlattı"
Sözcü'den Erdoğan Süzer haberine göre de, KKM hesaplarına mart ayında halkın bütçesinden 11 milyar 700 milyon 437 bin TL, faiz ve örtülü ödenek harcamalarının da artmasıyla yalnızca mart ayı bütçe açığı 69 milyar liraya ulaştı.
KKM ödemesi bütçenin faiz sarfiyatları yerine ‘hanehalkına ve işletmelere yapılan transferler' kalemine yazıldı. Kamu özel iştiraki (KÖİ) projelerinin garantileri de hanehalkı başlığıyla bütçe içinde yer aldı.
"Tablodan görüleceği üzere 2022 yılının birinci üç ayında 2021 yılının birinci üç ayına nazaran iç borç faizlerinde yüzde 58 artış olduğu halde dış borç faiz ödemelerinde yüzde 108 artış olmuş bulunuyor. "
blogger.googleusercontent.com
Mahfi Eğilmez de 'Bütçeden Ödenen Faizler' başlıklı yazısında, şöyle diyor:
Her iki tabloda da dış borçların ve dış borç faizlerinin TL karşılıklarının bu kadar yüksek oranda artmasının en kıymetli nedeni USD/TL kurunda ortaya çıkan artışlardır. 2021 yılı Mart sonunda USD/TL kuru 8,24 iken bu yılın Mart sonunda 14,67 olmuş (artış yüzde 78.) Faiz ödemelerinde yaşanan yüzde 108 oranındaki artışın kıymetli bir kısmı kurdaki artıştan ortaya çıkmış görünüyor.
"Her vakit söylediğimiz üzere faiz kurtarıcı değildir lakin yanlış belirlenirse önemli sıkıntılara yol açar."
Bu hesabın içinde 2022 Mart ayında ödenen 11,7 milyar liralık kur muhafazası farkı yer almıyor. Zira bu ödemeye faiz ödemeleri başlığı altında değil transfer ödemeleri başlığı altında (ekonomik mali gayeli transferler / mevduat ve katılma hesaplarının kur artışlarına karşı korunmasına ait giderler) yer verilmiş bulunuyor. Bu ödemeyi de toplam faizlere dâhil edersek ölçü 96,5 milyar liraya ve 2022’nin birinci üç ayındaki artış farkı da yüzde 97,3’e yükselir.
2022 yılında bütçeye yüklenen bu büyük yüklerin bir tek nedeni vardır: Yanlış faiz siyaseti. Eylül 2021’de başlayan faiz indirimleri sonucu TCMB’nin siyaset faizini yüzde 19’dan 14’e indirmesiyle kur kontrolden çıkmış, TL süratli bir kıymet kaybı yaşamaya başlamış ve dış borçların TL karşılığı ile dış borçlar için ödenecek faizlerin TL karşılığı da bu paralelde süratle artarak bütçeye önemli bir ek yük getirmiştir.
Sosyal medyada da KKM nelerde vazgeçtiğimiz ve maliyetimizin hesaplaması şu formda
twitter.com
Maliyet hesaplamasına gelen yorumlar şu formda