Dünya genelinde devam eden resesyon ve enflasyon kaygıları varlık fiyatları üzerinde tesirli olmayı sürdürüyor.
Hafta içinde ECB siyaset faizlerini tarihinde birinci defa 75 baz puan artırırken, şahin duruşun enflasyonla çaba sonlanana kadar devam edeceği bildirisi verildi.
POWELL: "İŞ BİTENE KADAR DEVAM ETMELİYİZ"
Fed Lideri Jerome Powell da perşembe günkü konuşmasında enflasyonu düşürmeye güçlü bir halde bağlı olduklarını belirterek, "İş bitene kadar devam etmeliyiz" değerlendirmesinde bulundu.
Enflasyon ne kadar uzun müddet gayenin üzerinde kalırsa riskin o kadar büyük olacağını kaydeden Powell, tarihin erken gevşeme siyasetine karşı da güçlü bir formda uyardığını aktardı.
Powell'ın yanı sıra öteki Fed yetkililerinin açıklamaları da takip edilirken Chicago Fed Lideri Charles Evans, bankanın bu ayki toplantısında 50 yahut 75 baz puanlık faiz artırımına açık olduğunu belirtti. Faiz oranının yıl sonuna kadar yüzde 3,25-3,5 aralığına yükselmesini öngördüğünü kaydeden Evans, gelecek yıl ise yüzde 4'e ulaşmasını beklediğini aktardı.
St. Louis Fed Lideri James Bullard, dün yaptığı açıklamada, 75 baz puanlık faiz artırımına daha güçlü bir biçimde meyilli olduğunu belirtirken, bu yıl sonuna kadar faiz oranının yüzde 3,75-4 aralığına yükseltilmesinden yana olduğunu kaydetti.
Fed İdare Konseyi Üyesi Christopher Waller da eylül ayında bir öteki "önemli" faiz artışını desteklediğini bildirerek, Fed'in faiz oranlarını en azından gelecek yılın başına kadar artırması gerektiğini savundu.
Söz konusu açıklamaların akabinde para piyasalarındaki fiyatlamalarda Fed'in bu ay 75 baz puan faiz artışına gideceği ihtimali yüzde 90'a yükseldi. Fed'in kasımdaki toplantıda ise yüzde 82 ihtimalle 25 baz puan faiz artıracağı iddia ediliyor.
Hafta içinde 110,8'le son 20 yılın tepesini test eden dolar endeksi, para siyasetine ait belirsizliklerin azalmasıyla gerileyerek, haftayı yüzde 0,6 azalışla 109 düzeyinden tamamladı.
Tahvil piyasalarında satış yüklü seyir üst üste altıncı haftaya taşınırken, ABD'nin 10 yıllık tahvil faizi ile 3 aylık hazine bonosu ortasındaki fark yaklaşık 25 baz puanda seyrediyor.
Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) ve OPEC dışı birtakım üretici ülkelerden oluşan OPEC+ kümesi pazartesi günlük üretimi eylülde 100 bin varil azaltacaklarını duyurmalarına rağmen global iktisada ait kaygılarla Brent petrolün varil fiyatı 86,9 dolarla Ocak 2022'den bu yana en düşük düzeye gerilese de açıklanan makroekonomik bilgilerdeki olumlu işaretlerle kayıplarını büyük çoğunlukla telafi ederek haftayı yüzde 0,4 azalışla 92,5 dolardan tamamladı.
Altının ons fiyatı ise üç haftalık düşüş eğilimini sonlandırarak haftalık bazda yüzde 0,3 artışla 1.718 dolara çıktı.
ABD'DE GÖZLER ENFLASYON BİLGİLERİNE ÇEVRİLDİ
ABD'de hisse piyasaları üst üste üç haftalık satıcılı seyrin akabinde bu hafta olumlu bir seyir izlerken, yatırımcılar gelecek hafta salı günü açıklanacak Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) bilgileri başta olmak üzere ağır data gündemine odaklandı.
Fed Lideri Powell'ın bu hafta yaptığı açıklamaların akabinde bu ay yapılacak para siyaseti toplantısında 75 baz puanlık faiz artışına kesin gözüyle bakılırken, gelecek ay ise 25 baz puan faiz artışı bekleniyor. Buna rağmen gelecek hafta açıklanacak bilgilerdeki mümkün sürprizler piyasa beklentilerini etkileyebilir.
ABD'de Ağustos ayı enflasyonu en kritik makroekonomik data olarak dikkati çekerken, ülkede çarşamba günü açıklanacak Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) ve perşembe günkü sanayi üretimi datalarının de iktisadın gidişatına ait vereceği ipuçlarının varlık fiyatları üzerinde tesirli olması bekleniyor.
Bu hafta ABD'de açıklanan bilgilere nazaran, Tedarik İdare Enstitüsü (ISM) hizmet endeksi, ağustosta aylık bazda 0,2 puan artarak 56,9 ile 4 ayın en yüksek düzeyine çıktı. Kelam konusu gelişmelerle S&P 500 endeksi haftalık bazda yüzde 3,65, Nasdaq endeksi yüzde 4,14 ve Dow Jones endeksi yüzde 2,66 bedel kazandı.
12 Eylül ile başlayan haftanın data takviminde ayrıyeten, salı hazine bütçe istikrarı, perşembe New York Fed sanayi endeksi ve kapasite kullanımı ve cuma Michigan Üniversitesi tüketici itimat endeksi bilgileri takip edilecek.
AVRUPA'DA ECB TARİHİ FAİZ ARTIŞINA GİTTİ
Avrupa borsaları ECB'nin ultra şahin adımları ve devam eden güç krizine rağmen olumlu bir seyir izlerken, gelecek hafta gözler bölge genelinde açıklanacak TÜFE datalarına çevrildi.
Avrupa'da ECB perşembe günü 75 baz puanlık artışla refinansman faizini yüzde 1,25'e, mevduat faizini yüzde 0,75'e ve marjinal fonlama faizini de yüzde 1,50’ye yükseltti.
Banka, 2022 için Euro bölgesi büyüme varsayımını yüzde 2,8’den yüzde 3,1’e çıkardı. Gelecek yıl için büyüme kestirimini ise yüzde 2,1'den yüzde 0,9'a çekti.
ECB Lideri Christine Lagarde, toplantı sonrası yaptığı açıklamada, ECB’nin faizlerde "nötr" düzeyde olmadığını fakat oraya gerçek ilerlediğini kaydederek, “Nötr faiz için daha fazla artış gerekecek. Enflasyonu yüzde 2'ye döndürecek düzeyden çok uzaktayız.” sözlerini kullandı.
Faiz artışlarının sonlandırılmasının 2 toplantıdan fazla lakin 5 toplantıdan az vakit alacağını belirten Lagarde, “Bir sonraki faiz artışının 75 baz puan olması gerekmiyor, bu kural değil.” diye konuştu.
Lagarde, “Euro’nun paha kaybetmesi de enflasyonist baskıların artmasına katkıda bulundu” dedi.
Buna rağmen para piyasalarındaki fiyatlamalarda ECB'nin siyaset faizini ekimdeki toplantıda da 75 baz puan artıracağına kesin gözüyle bakılıyor.
ECB'nin adımları ve Lagarde'ın konuşması sonrası Euro/dolar paritesi haftayı yüzde 1 yükselişle 1,0048'ten tamamlayarak üç haftalık düşüş eğilimini sonlandırdı. Parite hafta içinde 0,9864'le son 20 yılın en düşük düzeyini görmüştü.
Öte yandan, İngiltere Kraliçesi 2. Elizabeth'in, perşembe günü 96 yaşında vefat etmesinin akabinde, 73 yaşındaki oğlu Charles tahta geçerek İngiltere Hükümdarı oldu.
Kraliçe'nin vefatı sebebiyle İngiltere Merkez Bankası (BoE) 15 Eylül'deki para siyaseti toplantısının 22 Eylül'e ertelendiğini duyurdu.
Avrupa'nın güç krizi ekonomileri olumsuz etkilemeyi sürdürürken, hafta içinde Almanya'da açıklanan datalara nazaran fabrika siparişleri temmuzda yüzde 1,1 azalarak beklentilerin altında kaldı. Ülkede sanayi üretimi ise yüzde 0,3 azalsa da piyasa kestirimlerinin üzerinde gerçekleşti.
Euro bölgesi, yılın ikinci çeyreğinde çeyreklik bazda yüzde 0,8 ve yıllık bazda yüzde 4,1 büyüyerek beklentileri geride bıraktı.
Bu hafta İngiltere'de FTSE 100 endeksi yüzde 0,96, Almanya'da DAX endeksi yüzde 0,29, Fransa'da CAC 40 endeksi yüzde 0,73 ve İtalya'da MIB 30 endeksi yüzde 0,79 yükseldi.
Gelecek hafta bölge genelinde enflasyon bilgileri ile birlikte, pazartesi Almanya'da cari istikrar, salı İngiltere'de işsizlik ve çarşamba Euro bölgesinde sanayi üretimi dataları takip edilecek.
ASYA'DA BELİRSİZLİKLER DEVAM EDİYOR
Asya tarafında hisse piyasaları bu hafta karışık bir seyir izlerken, gelecek hafta bölgedeki ağır bilgi gündeminin piyasaların tarafı üzerinde tesirli olması bekleniyor.
Hafta içinde Çin hükümeti üçüncü çeyrekte ekonomiyi destekleyeceklerini duyururken, Çin Merkez Bankası (PBoC) da mahallî kurumların rezerv olarak tutmak zorunda oldukları döviz oranını düşürdü.
Ülkede beklentilerin altında kalan enflasyonun PBoC'ye ekonomiyi desteklemek için siyaset alanı verdiğine yönelik kestirimler ise güçleniyor.
Öte yandan, Çin ile ABD ortasında Tayvan üzerinden devam eden tansiyona, yarı iletken çip konusu da eklendi. ABD'nin aldığı son karara nazaran, ABD'li Nvidia ve AMD'nin ürettiği ve yapay zeka süreçlerinde kullanılan çiplerin Çin'e ihracatı müsaadeye bağlanırken, bu karar kelam konusu çiplerin ihracatının yasaklandığı halinde yorumlanıyor.
Bölgede açıklanan makroekonomik datalara nazaran, Japonya iktisadı yılın ikinci çeyreğinde çeyreklik yüzde 0,9 ve yıllık yüzde 3,5 büyüyerek beklentileri geride bıraktı. Japonya'da hanehalkı harcamalarının beklentilerin altında kaldı.
Dolar/yen paritesi, hafta içinde 144,99'la son 24 yılın en yüksek düzeyine çıkmasının gerilese de haftayı yüzde 1,7 artışla 142,6'dan tamamladı.
Avustralya Merkez Bankası (RBA) hafta içindeki toplantısında siyaset faizini 50 baz puan artırarak yüzde 2,35'e çekerken, gelecek toplantılarda da şahin duruşunu koruyacağı iletisini verdi.
Söz konusu gelişmelerle haftalık bazda Japonya'da Nikkei 225 endeksi yüzde 2,04 ve Çin'de Şangay bileşik endeksi yüzde 2,37 bedel kazanırken, Güney Kore'de Kospi endeksi yüzde 1,04 ve Hong Kong'da Hang Seng endeksi yüzde 0,46 geriledi.
12 Eylül ile başlayan haftanın bilgi takviminde Japonya'da salı ÜFE, çarşamba sanayi üretimi ve kapasite kullanımı, perşembe dış ticaret istikrarı, cuma ise Çin'de sanayi üretimi ve perakende satışlar takip edilecek. Çin'de pazartesi günü piyasalar tatil nedeniyle kapalı olacak.
BORSA REKOR KIRMAYA DEVAM EDİYOR
Yurt içinde bu hafta Borsa İstanbul'da BIST 100 endeksi rekor üzerine rekor kırmaya devam ederken, gelecek hafta gözler pazartesi açıklanacak ödemeler istikrarı ve salı günkü sanayi üretimi datalarına çevrildi.
AA Finans beklenti anketlerine katılan ekonomistler, cari süreçler hesabının temmuzda 3 milyar 470 milyon dolar açık vermesini, takvim tesirinden arındırılmış sanayi üretim endeksinin ise temmuzda bir evvelki yılın birebir devrine nazaran yüzde 6,8 artmasını bekliyor.
Bu hafta açıklanan enflasyon datalarına nazaran TÜFE ağustosta aylık yüzde 1,46, yıllık yüzde 80,21 artış gösterdi.
BIST 100 endeksi, haftayı yüzde 9,27 yararla 3.521,38 puandan tamamlayarak tüm vakitlerin en yüksek günlük kapanışını gerçekleştirirken, gördüğü en yüksek düzey rekorunu da 3.545,86 puana taşıdı. Toplam süreç hacmi de salı günü 122,9 milyar lira ile rekor kırdı.
Dolar/TL haftalık bazda yüzde 0,20 kıymet kazanarak 18,2371'e yükseldi.
Analistler, BIST 100 endeksinde teknik açıdan 3.550 ve 3.600 düzeylerinin direnç, 3.500 ve 3.480 puanın dayanak olarak takip edileceğini kaydetti.
Gelecek hafta yurt içinde pazartesi işsizlik, perşembe konut satışları ve bütçe istikrarı ile cuma Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Pİyasa İştirakçileri Anketi ve konut fiyat endeksi bilgileri takip edilecek.