Otomotiv markalarının temmuz satış rekoru heyecanı döviz kurundaki süratli yükseliş nedeniyle kısa sürdü. Geçen hafta çarşamba günü açıklanan satış sayılarına nazaran dal, temmuzda yüzde 388 artışla 87 bin araç satarak, aylık bazda tarihi rekora imza attı. Lakin çabucak sonraki gün yaşanan döviz kurundaki süratli yükseliş, satışlarda düşüş telaşı yarattı. Son çeyrek siparişleri ve üretimleri için ‘bekle ve gör' moduna geçilirken, birtakım lüks markaların şimdiden yurt dışı siparişlerini revize etme telaşına düştüğü belirtiliyor.
Hatırlanacağı üzere, salgından ağır darbe alan otomotiv dalında olağanlaşma sonrası ötelenen talebin devreye girmesi ve kamu bankalarının düşük faizli kredi kampanyası ile haziranda satışlarda yüzde 66'lık artış yaşanmıştı. Pazardaki süratli yükseliş sonrası markalar, yılsonu maksatlarını de üst taraflı revize etmiş, 650 binleri aşacağını öngörmüştü. Temmuz ayında satışlar daha da hızlandı, yılsonu öngörüsünü 800 bin adetlere çıkaran markalar oldu. Son iki aydaki artış, markaların sipariş ve üretim planlamalarını bin ila 3 bin adet üst çekti. Lakin kur artışı sonrası fiyat artışının kaçınılmaz olacağı ve bunun da satışlara olumsuz yansıyacağını öngören markaların birçok son çeyrek planlamalarını ağustos ayı satışlarına nazaran yapacak. Kur artışı nedeniyle geçen hafta sıfır araç fiyatları yüzde 10'a kadar yükseldi.
Otomotiv Sanayii Derneği (OSD) Lideri Haydar Yenigün, kur artışının dala olumsuz yansıyacağını belirterek, “İç pazarda dövizin kalıcı olarak yükselmesi fiyatlara artış olarak yansır” dedi. Yenigün, otomotivciler olarak hem iç pazar hem ihracat için stabil ve öngörülebilir bir sürece muhtaçlık duyduklarının tekrar altını çizdi. Hyundai Assan Genel Müdürü Murat Berkel, kurlardaki ani yükselişin taşıt kredi oranlarını da artırdığına dikkat çekerek, “Bu da doğal olarak müşteri ve dal nezdinde olumsuz bir tesir yaratıyor. Açıkçası, mevcut duruma bakarak şimdi bir şey söylemek için çok erken. Bu bağlamda, Hyundai Assan olarak yılın ikinci yarısı için yapmış olduğumuz planlarımıza şimdi birebir halde devam ediyoruz” dedi.
Gelişmelere nazaran hareket edecek
Honda Türkiye Genel Müdür Yardımcısı Bülent Kılıçer de kurdaki gelişmeleri yakından takip ettiklerini belirterek, “Henüz planlarımızda rastgele bir değişiklik yapmadık. Lakin kurlardaki hareketliliği izliyoruz. Gelişmelere nazaran son çeyrek siparişlerini ve planlamalarımızı revize edebiliriz” dedi.
“Tüm Türkiye için kritik hafta”
Volvo Cars Avrupa, Afrika ve Ortadoğu (EMEA) Bölgesi Lider Yardımcısı Sabri Sözen, bu hafta yaşanacak gelişmelerin dal için değerli olduğuna dikkat çekerek, “Bu hafta Türkiye için kritik hafta. Sonuçta bu dalgayı dengelememiz gerekiyor ki, stabil bir ortam gelsin ve beşerler tekrar ticari faaliyetlerini sürdürebilsin” dedi. Sabri Sözen bu hafta tüketicilerin elinde stok olan ve şimdi fiyat güncellemesi yapmamış olan markalara ağır ilgi olacağını öngörüyor. Sözen, “Diğer yandan elindeki nakdi TL haricinde kıymetlendirmiş olanlar için esasen değişen bir durum olmadığından, ben hala kesimin önemli bir artış sergileyeceğini düşünüyorum. 800 bin olmaz lakin 650-700 bin adetlik toplam pazara ulaşabiliriz. İleri tarihli sipariş verip, TL bazında fiyat garantisi almamış olan müşteriler, bu müddette nakitlerini TL'de tutuyor ise bu müşterilerin bu ortamda alımdan vazgeçeceğini öngörebiliriz” dedi.
“Ortamın durulmasını bekliyoruz”
Volvo olarak eylül ayı dahil, tüm üretimleri ön sipariş ve sipariş anındaki TL fiyatı garantisiyle sattıklarına dikkat çeken Sözen, “Yani bizim açımızdan ekim ayı sonuna kadar rastgele bir iptal yahut risk öngörmüyorum. Ekim-aralık üretimlerini satışa sunmak için ortamın biraz durulmasını bekliyoruz. Sonrasında yeniden güncellenmiş fiyatlar ile sipariş anındaki TL fiyatı muhafaza garantisiyle satış kampanyalarımızı sürdürmek isteğindeyiz. Lakin bunun için öncelikle ortamın tekrar sakinleşmesi gerekiyor” diye konuştu.
“Kuru takip etmek gerekecek”
Peugeot Türkiye Genel Müdürü İbrahim Anaç ise piyasaya yönelik beklentilerini şöyle özetledi: “Kurlarda yaşanan dalgalanmaların seyrini takip etmek gerekecek. Çünkü geçmiş devirlerde bu şekil dalgalanmaları yaşadık fakat sonrasında piyasa kendi istikrarını buldu. Kurun yanı sıra araç tedariği de kıymetli bir mevzu olacak. Fabrikalar ağustosta üretime başlayacak. Araç arzı artacak. Siparişlerin yılın son çeyreğinde beklenen yüksek talebe nazaran verildiğini düşünürsek, pazarın beklendiği üzere gerçekleşeceğini düşünebiliriz."
KUR ARTIŞI 2. ELDE DE İSTİKRARLARI DEĞİŞTİRECEK
Kurdaki süratli yükseliş, ikinci el piyasasında da istikrarları değiştirecek. Geçen hafta kamu bankaları haziran ayında duyurduğu ikinci el taşıt kredisi kampanyalarına son verdi, yüzde 0.82 olan ikinci el taşıt kredisi faizi yüzde 1.17'ye yükseltildi. Lakin dal temsilcileri kur artışının ikinci el piyasasında talebi artıracağını ve buna bağlı fiyatların yükseleceği görüşünde. Garenta ve ikinciyeni.com'un Genel Müdürü Emre Ayyıldız, ikinci el araba ve hafif ticari araç satışlarının 2020 yılının birinci 6 ayında bir evvelki yılın tıpkı periyoduna nazaran yüzde 20'nin üzerinde arttığını ve toplam 3.9 milyon adet satış gerçekleştiğini hatırlatarak, "2019 yılının son 6 ayında ise 4.5 milyon adet ikinci el araba ve hafif ticari araç satıldı. Bu yılın devamında da tıpkı performans sağlanırsa, 2020'yi 8 milyon adetin üzerinde ikinci el satışı ile tamamlayabiliriz" dedi.
“Sert kur hareketi inancı bozuyor"
Lakin bu sayıya ulaşabilme noktasında bölümün önünde iki kıymetli mahzur gördüğünü lisana getiren Ayyıldız, "Birincisi faizlerin, her ne kadar hiçbirimiz istemesek de, bir ölçü artış trendine girecek olması. İkincisi ise sert kur hareketlerinin tüketici inancını bozması. Kurların geldiği düzey sıfır araç maliyetlerinin artmasına; bu tesir de evvel talebin azalmasına, akabinde ikinci el fiyatlarının yükselmesine neden olacak. Şayet yaşadığımız kur dalgalanmalarını azaltabilir ve kurların vakit içinde, piyasayı ve tüketici algısını bozmadan, yavaş adımlarla yükselmesine müsaade verirsek daha sağlıklı bir pazar oluşmasına katkı sağlayacak” dedi.
Aysel Yücel/Dünya