Koksiks omurganın sakrumdan, sonra en alt ucunda bulunan kısmıdır. Sakrumla eklem yapar. Kuyruk sokumu adı da verilen koksiks, 4 küçük omurdan oluşur. Bu küçük kemikler ayrı veya kaynamış olabilir. Tümü birden koksiksi oluşturur. Çeşitli kaslar, tendonler ve ligamanlar bu kemiğe yapışır. Koksiks aynı zamanda otururken vücudu destekler. Kuyruk sokumu ağrısı sık karşılaşılan ve tedavisi zor olan bir hastalıktır. Hafif vakalar olmakla birlikte bazen hastanın hayat kalitesini ileri derecede bozabilir.
Tıbbi olarak koksigodini ya da koksidini olarak tarif edilen bu duruma aslında bir dizi hastalık sebep olabilmektedir. Koksigodini, kadınlarda erkeklere göre 5 kat daha fazla ortaya çıkmaktadır.
Koksigodininin; geçmişte geçirilen oturarak düşme sonucu oluşan travmalar, sert zemine uzun süre oturma, aşırı zayıf olma, doğum sırasında kokiks kemiğinin kırılması ya da zedelenmesi, lokal tümörler, bel fıtığı ve diğer bilinmeyen sebeblerden dolayı ortaya çıkmaktadır. Özellikle zayıf kadınlarda oturarak düşme sebebi ile cilt altı destek dokusu az olduğu için koksiks kemiği yer ile temas ederek daha zedelenmekte hatta kırılabilmektedir.
Doğuştan kuyruk sokumu kemiği aşırı eğimli olan kişilerde de koksigodini şikayeti daha fazla ortaya çıkmaktadır. Hastalar özellikle uzun süre oturarak ve ayakta durarak çalışan kişilerdir. Sert sandalye üzerinde uzun süre oturmak ağrıyı ortaya çıkarabilir. Anksiyeteli ve depresyonlu kişilerde daha sık görülür. Gebelik dönem koksigodinin sık görüldüğü bir dönemdir. Koksigodini tanısı için ağrının en az iki ay devam etmesi gerekir.
Koksigodininin en önemli sonucu ağrıdır;
*Oturma esnasında
*Oturma pozisyonundan ayağa kalkarken
*Büyük abdest yaparken
*Cinsel ilişki esnasında
*Adet dönemlerinde
Genellikle kuyruk sokumu ve çevresinde, bazen de bacaklara yayılan ağrı olur.
Koksiks ağrısı sebebiyle hekime başvuran hastalarda mutlaka diğer sebepler araştırılmalıdır. Kadın üreme organları, bağırsak sistemi ve idrar yolu hastalıkları, tümörler ve enfeksiyonlar koksiks kemiği ağrısı olarak ortaya çıkabilir. Bu nedenle kuyruk sokumu ağrısı çeken hastalarda bu bölgeden kaynaklanabilecek hastalıkların ayrıntılı değerlendirilmesi yapılmalıdır. Koksiks kemiği patolojilerini göstermek için en iyi yöntemler düz röntgen, MR ve nadiren kemik sintigrafisidir.
Koksigodini tedavisinde; öncelikle hastalara 6-8 hafta süre ile yumuşak oturma simidi oturma banyoları ve antienflamatuvar ilaçlar verilmelidir. Özel bir oturma şekli ile koksikse binen yük azaltılabilir. Koksiks çevresine kortizon enjeksiyonları yapılabilir. Manuel tedavi ile koksiks mobilizasyonları bazı hastalarda işe yarayabilir. Proloterapi enjeksiyonu ile koksiks çevresindeki ligamentler stabilize edilebilir. Gebeliğe bağlı koksigodinilerde ağrı doğum sonrasında tedavisiz olarak geçebilir.
Seans sayısı hastanın cevabına göre değişir. Koksiks kemiği önünde bulunan sinirlerin blokajı bazı hastalarda işe yarayabilir (impar gangliyon bloğu). Çok nadiren koksiks kemiği cerrahi olarak çıkarılabilir. Cerrahi müdahale dâhil her türlü tedaviye rağmen ağrısı devam eden hasta sayısı oldukça fazladır.