Bu gelişmelere dönerciler el koydu. Türkiye’de birinci kere döner çalıştayı düzenlendi. Eser güvenliğinden mevzuata, coğrafik işaret çalışmalarından standart belirlenmesine kadar her istikametiyle döner eli alındı ve “Artık düzmece dönere geçit yok' denildi.
Bu sonuç Memleketler arası Döner Federasyonu (UDOFED) ve Sıhhat Bilimleri Üniversitesi öncülüğünde düzenlenen Türkiye’nin birinci döner çalıştayı’nda ortaya çıktı. UDOFED üyeleri yaptıkları açıklamada ‘Türk dönerini evvel Türkiye’nin her yerinde birebir standartta bulacaksınız.. Sonra da tüm dünyada dönere sahip çıkacağız. Türk döneri yiyen lezzeti ile hijyen standarı ile hem güvenecek hem de bu eseri aldığı için keyifli olacak” dediler.
Tarım Orman Bakanlığı, Sıhhat Bakanlığı, TSE, Sağlam Eser Platformu ve bir çok STK’nın katkı verdiği çalıştayda 2500 yıllık geçmişi olan Türk Döner’i bütün istikametleri ile masaya yatırıldı.
Türk icadı olarak bilinen döner bugün dünyanın her yerinde yapılıp tüketiliyor. Türkiye’de günde 1000 ton üzerinde tüketimi olan dönerin yüzde 80’ninin merdivenaltı üretim olduğu geri kalan kısmın ise 130’a yakın onaylı işletme tarafından üretildiği biliniyor.
Merdivenaltı üretime savaş açan UDOFED Lideri Mehmet Mercan; “2500 yıllık bir geçmişe sahip ulusal eserimiz Türk Döneri’nin resmi bir standardı yok, bu boşluklardan faydalanan makus niyetli bireyler kendi başlarına nazaran sıhhatsiz kurallarda döner üretip satıyorlar, bu hem memleketler arası arenada eserin prestijini düşürüyor, hem de halkımızın sıhhatini olumsuz tarafta etkiliyor. Bugün Almanya’da yalnızca dönerin 8 milyar dolarlık bir ekonomik gücü var, Yunanistan döner patenti için başvurmuş durumda, yani biz kendi eserimize her istikametiyle sahip çıkmalıyız. Bu çalıştayın ana nedeni budur. Döner standardının oluşturulması, döner ile ilgili tüketici şuurunun arttırılması, merdivenaltının önüne geçilmesi ve ülkemize ilişkin Türk dönerinin hak ettiği düzeye getirilmesi için bu çalışmayı yapıyoruz. Başta Sıhhat Bilimleri Üniversitesi olmak üzere birçok akademisyenin ilgisiyle karşılaşmaktan ötürü memnunuz. Tarım Bakanlığımız, Sıhhat Bakanlığımız, TSE, İTO ve birçok STK bugün burada Türk Dönerinin geleceğini konuşuyoruz. Önümüzdeki sene için Döner Doruğu gerçekleştirmek ismine kolları sıvadık, o vakte kadar başta Döner Bildirisi olmak üzere bugün burada tartışılan tüm mevzularda çalışmalarımızı sürdüreceğiz” dedi.
Tarım Vilayet ve Orman Müdürü Ahmet Yavuz Karaca’nın açılış konuşmasının akabinde kelam alan Sıhhat Bilimleri Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik Kısım Lideri Doç. Dr. Fatih Özbey; “Gıda güvenliği ülkemizin stratejik mevzularından birisi, bugün burada bulunma nedenlerimizden bir tanesi de, klasik eserimiz dönerin başta besin güvenliği bakımından incelenmesi ve alanda görülen aksaklıkların bahsin her kısmı ile tartışılmasıdır” dedi.
Çalıştay kapsamında kurulan Mevzuat Masası, Besin Güvenliği ve Halk Sıhhati Masası ile Taklit Tağşiş masalarında tartışılan döner’in yağ oranına değinen UDOFED İdare Konseyi Üyesi İsmet Erdoğan; “şu an piyasada satılan dönerlerde çok yüksek oranda yağ kullanılıyor, bunun ölçümünün sağlıklı yapılabilmesi için hazırlanacak bildiride çiğ ve pişmiş ayrımına değer verilmeli. Bu kadar yüksek oranda yağ kullanımı hem sıhhat açısından ziyanlı hem de tüketiciyi dolandırmak demek zira döner diye sattıkları yağdan ibaret.’ diye konuştu.
Dönerde kullanılan kuyruk yağına değinen UDOFED İdare Konseyi Üyesi Ahmet Aksoy ise; “Kuyruk yağı klasik eserin olmazsa olmazı, şu an Türkiye’de kuyruk yağı fiyatı 60 TL iken yurtdışında 2,5-4 euro ortasında değişiyor, biz döner üreticileri olarak kuyruk yağı ithalatına müsaade verilmesini ve KDV oranının %8’den %1’e düşürülmesini talep ediyoruz.” diye konuştu.
Kuyruk yağı 60 lira olunca işler karıştı
Çalıştay’da kelam alan ETBİR Lideri Vet. Dr. Ahmet Yücesan; “Bugün Türkiye’de yılda 360 bin ton döner tüketiliyor ve bunun yüzde 80’i merdivenaltı çalışıyor. Et ve et eserleri üzere riskli eserlerde şoklama değerli bir koruma yolu, dönerin üretimi için gereken koşulları sağlayamayan merdivenaltı üreticiler şoklu eserin berbat olduğu algısını yaratmaya çalışıyor. Kuyruk yağı konusu da çok kıymetli şu an kuyruk yağının kilo fiyatı 60 lira civarında, fiyat kıymetli olduğu için merdivenaltı üretici maliyeti düşük sıhhatsiz yağları kullanıyor. Yani kuyruk yağı değerli hale gelince işler karıştı” dedi.
Halk sıhhati ile oynanıyor
Çalıştaya katılan Muteber Eser Platformu Genel Sekreteri Besin Mühendisi Elif Attepe; “Dönerin spesifik bir bildirisi olmalı, ülke iktisadını etkileyen değerli bir eserden bahsediyoruz ama bu türlü bir eseri mevcut kaidelerde temsil etmemiz imkansız, merdivenaltı hem halk sıhhati ile oynuyor hem de eserin prestijini düşürüyor, mevzunun tarafı olmayan bireylerin medya organlarına verdiği demeçler ise toparlanmaya çalışan süreç çalışmalarını zorlaştırıyor.” dedi. Güvenilir Eser Platformu Bilim Konseyi üyesi Besin Mühendisi Nurten Sırma ise; “Türkiye’de besin zehirlenmelerinin sayısal bir kıymeti yok bunun ne kadarı döner kaynaklı olduğunun ayrıntıları ile ortaya çıkarmamız sonuca ulaşmamızda kıymetli bir etken olacaktır.”dedi.