Hacmi ve kutlesi olan herşeye madde denir Genel olarak maddelerin kullanım alanları şoyledir:
Altın:Kuyumculuk, diş hekimliği , endustri alaşımlarında, para yapımında, iletken yapımında,
Pallladyum, platinyum, gumuş altının yerini kullanılabilmektedir
Aluminyum:En onemli kullanım alanı elektrik iletimidirBakır, elektrik ile ilgili kullanım alanlarında, magnezyum, titanyum ve celik yapı ve yer taşıma sistemlerinde, değişik metal bileşimleri, tahta ve celik inşaat sektorunde,
Alunit:Gubre, cimento, seramik, şap, şeker, boya, kağıt, ilac, sanayilerinde
Apatit: Gubre ve fosforlu asit uretiminde kullanılmaktadır
Arduvaz: Yazı tahtası, kiremit ve bilardo masası yapımında,
Asbest:İnşaat, makine, tekstil, boru, kağıt, kimya, boya, şeker, otomotiv sektorunde,
Bakır:Elektrik, elektronit, inşaat, kimya, turistik eşya, radyator, boru, kimya, muhimmat yapımında,
Boksit: Aluminyum uretiminde, aşındırıcı malzeme, aluminyumlu cimento, refrakter tuğla, sıva yapımında ve kimya endustrisinde,
Boksit sanayi boyutunda aluminyum uretiminde kullanılan tek hammaddedir Buna rağmen anartosit, alunit, komur atıkları, şistler diğer alumina kaynaklarıdır Bu kaynaklardan kullanımı tesis ve yeni teknolojiler gerektirir Ancak refrakter, aluminyumlu kimyasallar ve aşındırıcı uretiminde, Kynanit ve sillimanitten uretilen sentetik mullit boksitli refrakter yerine kullanılabilir Silikon karbit ve alumina zirkon boksitli aşındırıcılar pahalı olmalarına karşın boksit kokenli aşındırıcılar yerine kullanılabilmektedir
Bor:Borun kullanım alanları:
Cam Sanayii (Kolemanit)
Porselen ve Emaye Sanayii (ham bor ve rafine bor), temizleme ve beyazlatma (Sodyum Perborat),
Tarım (Sodyum Pentaborat, Metaborat)
Abrasif (Bor Karbur, Bor Nitrur, Titanyum Borur)
Refrakter Sanayii (Bor elyafı, Stabor, Seramik, Metalik borurler),
Metalurji Sanayi (ham bor, rafine borlar, fluoboratlar, ferroborlar)
Yanmayı Onleyici (cinko borat, baryum borat, bor fosfat, amonyum fluoboratlar),
Kimyasal tepkime (alkilleşme, polimerileşme, izomerleşme),
Fotoğrafcılık, Tekstil yıkaması, Yapıştırıcılar, haşere olduruculer, protein ayrıştırılması, boru cekme ve tel cekme, Dericilikte (kirec sokturucu), Ahşap malzemede kuflenmeyi onleyici
Borun, sabun, deterjan, kaplama, yalıtım kullanım alanlarında değişik malzemeler kullanmak mumkundur Orneğin sabun sektorunde, Na ve K yağ asitlerinin tuzları genellikle temizleme ve emulsiyon malzemeleri olarak kullanılır Deterjan sektorunde klorin ağartıcılar veya enzimler kullanılabilir Doğal soda da boru ikame eden bir mineraldir
Civa:Tıp alanında, elektronik ve boya sanayilerinde soda ve klor uretiminde, olcu aletleri sanayilerinde,
Cinko: Galvanizli sac uretimi ile otomotiv endustrisinde, dokum kalıpları olarak yağlı boya ve lastik uretiminde,
Demiremircelik endustrisinde,
Disten:Refrakter harc ve sıva uretiminde, yuksek aluminli ateş tuğlası uretiminde ve diğer seramik hamurlarında kullanılmaktadır
Disten, andaluzit ve sillimanit gibi yuksek sıcaklıkta cok ustun vasfı refrakter bir malzeme olduğundan refrakter tuğlalar uretiminde onemli olcude yararlanılır Celik ve cam endustrisi ; cimento fırınları, petrokimya ve seramik sektoru kullanıldığı başlıca alanlardır
Demircelik sanayiinde potalarda kullanılan andaluzitli tuğlalardan iyi sonuclar alınmaktadır
Diyatomit: Şeker, asit vb maddelerin suzdurulmesinde filitre olarak, boya, cila, haşere ilacı yapımında dolgu maddesi olarak, ısı ve ses yalıtım malzemesi olarak kullanılır
Diyatomitin yaygın olarak fitrelemede kullanılmaktadır İşlenmiş diatomitin %8590 oranında gozenekliliği başta butun şeker sektorunun bira, şarap viski gibi ickilerin, yuzme havuzlarının, butun meyve ve sebze sularının artık malzemeden ayıklanmasında kullanılır Diyatomit az olan ulkeler, onun yerine asbesti kullanmaktadır
Diyatomit, endustri sahalarındaki atıkların, şehir sularının, kimyasal ara maddelerin, madeni ve nebati yağların filtrasyonunda da kullanılmaktadır
Diyatomit hafifliği, dayanıklılığı kimyasal yonden notrluğu ısı ses ve elektriğe karşı duyarsızlığı , boyalarda , plastik ve lastik eşyalarda, kağıda, ilaclarda, kozmetik alanda , cila kibrit, diş macunu vb urunlerde etkili şekilde dolgu maddesi olarak yararlanılmaktadır
Bazı diyatomitlerin %94 gibi yuksek oranda silis icermeleri onları kimyasal reaksiyonlara karşı cok dayanaklı hale getirmektedir 1430 derece gibi ust seviyedeki ergime sıcaklığı da bu ozelliğini artırır Bu tur ditatomitler ısıyı sesi ve elektriğe karşı izolasyon maddesi olarak kullanılmaktadır
Diyatomitler kendi ağırlıklarının 34 katı kadar sıvı emebildikleri icin kedi, kopek vb hayvanların idrar atıklarını cok iyi absorbe etmek amacı ile de kullanılır
Diyatomitler , ayrıca kimyasal işlemlerde katalizor taşıyıcı bazı ortamlar icin aşındırıcı ve yuzey temizleyici olarak da kullanılır
Dolomitemir celik sanayii başta olmak uzere azot, şişe ve cam, seramik ve porselen sanayileri ile ziraat ve inşaat sektorlerinde kullanılır
Dolomitin kullanıldığı onemli alanlardan biri, fiziksel ozelliklerine yani sertliğine ve dayanıklılığına bağlı olarak, mıcır ile beraber karayolu ve demiryolu malzemesi veya betonarma yapımında cimentoya karıştırılır ve harc malzemesi şeklinde değerlendirilir
Dolomit cimento, dolomitik sonmemiş kirec cam ve soda uretiminde hammaddede, demir celik sanayiinde sinter yuksek fırınlarda refrakter malzeme ve curuf arıtıcı eleman, beyazlatıcı boya, dolgu maddesi olarak da kullanılmaktadır
Demir sektorunde kullanılan dolomitlerde, MgOin en az % 185 CaOin en fazla % 33SiO2+Al2O3in en fazla % 25 ve kukurtun en fazla % 05 oranlarında olmaları gerekmektedir
Şişe ve cam endustrisinde kullanılan dolomitlerde ise, MgO en az % 20, CaO en fazla % 295, SiO2+Al2O3 en fazla % 2,82 ve kukurt en fazla % 092 oranlarında olmalıdır
Feldispat: Feldispatlar dunyada ve Turkiyede cam sanayiinde, seramik sektorunde, kaynak elektrodu uretiminde, boya yapımında ve plastik madde elde edilmesinde kullanılır
Turkiyenin feldispat tuketiminde etkili sektorler ise seramik ve cam sanayileridir
İnşaat tuğlalarını ve killerin dışında kaolinkuvarsfeldispat iceren karışımlardan porselen mutfak ve sus eşyaları, lavabolar, klozetler ve benzerleri gibi gerecler, elektrik enerjisinin naklinde elekroporselenler, yer ve duvar karoları uretilmektedir
Porselen ve seramik sanayiinin kil, kaloin,kuvars, ve feldispat gibi dort ana hammaddesinin ve kalsiyum ve kalsiyum karbonatla vollastonit gibi iki yardımcı elemanlarının bu uretimdeki esas gorevleri ve genel ozellik girdileri kısaca şoyle ozetlenebilir
Feldispatlar, seramiğin pişirilmesi esnasında bunyede doğması ve gelişmesi gereken icsel ergimeyi sağlamakta ve hızlandırmaktadır Boylece doğal karışımın fiziksel ozelliği ve bileşim giderek değişmekte ham malzeme porselen seramik madde haline gelmektedir
Fluorit:Aluminadan metal aluminyum uretiminde elektroliz olarak, seramik, demircelik, cam, hidroklorik asit sanayilerinde kullanılır
Fluoritin en cok kullanıldığı sektor demircelikdir Fırın şarjına eritici olarak katılan fluorit, eriyiğine akışkanlık verdiği gibi, cevher icinde istenmeyen kukurt ve fosfat (P2O5)ın curufa karışarak uzaklaşmasını sağlar Ancak bu işlemi gercekleştirmek icin, fluorit cevherindeki CaF2 oranının en az %70, SiO2 nin en fazla %20 ve kukurdun yine en fazla %15 olması gerekir Ulkemizde bu tur fluorit uretilmediğinden ve bol bulunduğundan bu işlem icin kolemanitler, kullanılmaktadır
Aluminyum sanayiinde, aluminyum oksidin indirgenmesinde, fluor tuzlarından kriyolit (Na2, AIF6) ve aluminyum fluorirden (AI2F6) yararlanmakta ve genel tuketimin %1020 sini teşkil etmektedir
Fluorit, kimya sanayiinde başka hidrofluorik asit (H2SiF6) sodyum silika fluorur (Na2SiF6) potasyum silikaFlorur (aF) gibi cok sayıda maddenin uretiminde kullanılır
Ayrıca Fluoritten, cimento sanayiinde, hammadde karışımının erime noktasının duşurulmesinde cam ve emaye sanayiinde , patlamada ve mal can imalinde dokum ve plastik sanayiinde, zararlı bocekleri oldurucu ve gıda maddelerini koruyucu ilac yapımında boya sektorunde ve suların fluorlanmasından yararlanılmaktadır
Fosfat: Gubre sanayi, yem, deterjan ,ilac sanayiinde, diş macunu, bocek ilacları ile diğer zehir maddeleri yapımında,
Glokoni: Tabii gubre olarak, boya sanayine, şeker, bira, kanyak, tekstil, su sertliğindi giderici olarak, dokum ve seramik endustrisinde,
Altın:Kuyumculuk, diş hekimliği , endustri alaşımlarında, para yapımında, iletken yapımında,
Pallladyum, platinyum, gumuş altının yerini kullanılabilmektedir
Aluminyum:En onemli kullanım alanı elektrik iletimidirBakır, elektrik ile ilgili kullanım alanlarında, magnezyum, titanyum ve celik yapı ve yer taşıma sistemlerinde, değişik metal bileşimleri, tahta ve celik inşaat sektorunde,
Alunit:Gubre, cimento, seramik, şap, şeker, boya, kağıt, ilac, sanayilerinde
Apatit: Gubre ve fosforlu asit uretiminde kullanılmaktadır
Arduvaz: Yazı tahtası, kiremit ve bilardo masası yapımında,
Asbest:İnşaat, makine, tekstil, boru, kağıt, kimya, boya, şeker, otomotiv sektorunde,
Bakır:Elektrik, elektronit, inşaat, kimya, turistik eşya, radyator, boru, kimya, muhimmat yapımında,
Boksit: Aluminyum uretiminde, aşındırıcı malzeme, aluminyumlu cimento, refrakter tuğla, sıva yapımında ve kimya endustrisinde,
Boksit sanayi boyutunda aluminyum uretiminde kullanılan tek hammaddedir Buna rağmen anartosit, alunit, komur atıkları, şistler diğer alumina kaynaklarıdır Bu kaynaklardan kullanımı tesis ve yeni teknolojiler gerektirir Ancak refrakter, aluminyumlu kimyasallar ve aşındırıcı uretiminde, Kynanit ve sillimanitten uretilen sentetik mullit boksitli refrakter yerine kullanılabilir Silikon karbit ve alumina zirkon boksitli aşındırıcılar pahalı olmalarına karşın boksit kokenli aşındırıcılar yerine kullanılabilmektedir
Bor:Borun kullanım alanları:
Cam Sanayii (Kolemanit)
Porselen ve Emaye Sanayii (ham bor ve rafine bor), temizleme ve beyazlatma (Sodyum Perborat),
Tarım (Sodyum Pentaborat, Metaborat)
Abrasif (Bor Karbur, Bor Nitrur, Titanyum Borur)
Refrakter Sanayii (Bor elyafı, Stabor, Seramik, Metalik borurler),
Metalurji Sanayi (ham bor, rafine borlar, fluoboratlar, ferroborlar)
Yanmayı Onleyici (cinko borat, baryum borat, bor fosfat, amonyum fluoboratlar),
Kimyasal tepkime (alkilleşme, polimerileşme, izomerleşme),
Fotoğrafcılık, Tekstil yıkaması, Yapıştırıcılar, haşere olduruculer, protein ayrıştırılması, boru cekme ve tel cekme, Dericilikte (kirec sokturucu), Ahşap malzemede kuflenmeyi onleyici
Borun, sabun, deterjan, kaplama, yalıtım kullanım alanlarında değişik malzemeler kullanmak mumkundur Orneğin sabun sektorunde, Na ve K yağ asitlerinin tuzları genellikle temizleme ve emulsiyon malzemeleri olarak kullanılır Deterjan sektorunde klorin ağartıcılar veya enzimler kullanılabilir Doğal soda da boru ikame eden bir mineraldir
Civa:Tıp alanında, elektronik ve boya sanayilerinde soda ve klor uretiminde, olcu aletleri sanayilerinde,
Cinko: Galvanizli sac uretimi ile otomotiv endustrisinde, dokum kalıpları olarak yağlı boya ve lastik uretiminde,
Demiremircelik endustrisinde,
Disten:Refrakter harc ve sıva uretiminde, yuksek aluminli ateş tuğlası uretiminde ve diğer seramik hamurlarında kullanılmaktadır
Disten, andaluzit ve sillimanit gibi yuksek sıcaklıkta cok ustun vasfı refrakter bir malzeme olduğundan refrakter tuğlalar uretiminde onemli olcude yararlanılır Celik ve cam endustrisi ; cimento fırınları, petrokimya ve seramik sektoru kullanıldığı başlıca alanlardır
Demircelik sanayiinde potalarda kullanılan andaluzitli tuğlalardan iyi sonuclar alınmaktadır
Diyatomit: Şeker, asit vb maddelerin suzdurulmesinde filitre olarak, boya, cila, haşere ilacı yapımında dolgu maddesi olarak, ısı ve ses yalıtım malzemesi olarak kullanılır
Diyatomitin yaygın olarak fitrelemede kullanılmaktadır İşlenmiş diatomitin %8590 oranında gozenekliliği başta butun şeker sektorunun bira, şarap viski gibi ickilerin, yuzme havuzlarının, butun meyve ve sebze sularının artık malzemeden ayıklanmasında kullanılır Diyatomit az olan ulkeler, onun yerine asbesti kullanmaktadır
Diyatomit, endustri sahalarındaki atıkların, şehir sularının, kimyasal ara maddelerin, madeni ve nebati yağların filtrasyonunda da kullanılmaktadır
Diyatomit hafifliği, dayanıklılığı kimyasal yonden notrluğu ısı ses ve elektriğe karşı duyarsızlığı , boyalarda , plastik ve lastik eşyalarda, kağıda, ilaclarda, kozmetik alanda , cila kibrit, diş macunu vb urunlerde etkili şekilde dolgu maddesi olarak yararlanılmaktadır
Bazı diyatomitlerin %94 gibi yuksek oranda silis icermeleri onları kimyasal reaksiyonlara karşı cok dayanaklı hale getirmektedir 1430 derece gibi ust seviyedeki ergime sıcaklığı da bu ozelliğini artırır Bu tur ditatomitler ısıyı sesi ve elektriğe karşı izolasyon maddesi olarak kullanılmaktadır
Diyatomitler kendi ağırlıklarının 34 katı kadar sıvı emebildikleri icin kedi, kopek vb hayvanların idrar atıklarını cok iyi absorbe etmek amacı ile de kullanılır
Diyatomitler , ayrıca kimyasal işlemlerde katalizor taşıyıcı bazı ortamlar icin aşındırıcı ve yuzey temizleyici olarak da kullanılır
Dolomitemir celik sanayii başta olmak uzere azot, şişe ve cam, seramik ve porselen sanayileri ile ziraat ve inşaat sektorlerinde kullanılır
Dolomitin kullanıldığı onemli alanlardan biri, fiziksel ozelliklerine yani sertliğine ve dayanıklılığına bağlı olarak, mıcır ile beraber karayolu ve demiryolu malzemesi veya betonarma yapımında cimentoya karıştırılır ve harc malzemesi şeklinde değerlendirilir
Dolomit cimento, dolomitik sonmemiş kirec cam ve soda uretiminde hammaddede, demir celik sanayiinde sinter yuksek fırınlarda refrakter malzeme ve curuf arıtıcı eleman, beyazlatıcı boya, dolgu maddesi olarak da kullanılmaktadır
Demir sektorunde kullanılan dolomitlerde, MgOin en az % 185 CaOin en fazla % 33SiO2+Al2O3in en fazla % 25 ve kukurtun en fazla % 05 oranlarında olmaları gerekmektedir
Şişe ve cam endustrisinde kullanılan dolomitlerde ise, MgO en az % 20, CaO en fazla % 295, SiO2+Al2O3 en fazla % 2,82 ve kukurt en fazla % 092 oranlarında olmalıdır
Feldispat: Feldispatlar dunyada ve Turkiyede cam sanayiinde, seramik sektorunde, kaynak elektrodu uretiminde, boya yapımında ve plastik madde elde edilmesinde kullanılır
Turkiyenin feldispat tuketiminde etkili sektorler ise seramik ve cam sanayileridir
İnşaat tuğlalarını ve killerin dışında kaolinkuvarsfeldispat iceren karışımlardan porselen mutfak ve sus eşyaları, lavabolar, klozetler ve benzerleri gibi gerecler, elektrik enerjisinin naklinde elekroporselenler, yer ve duvar karoları uretilmektedir
Porselen ve seramik sanayiinin kil, kaloin,kuvars, ve feldispat gibi dort ana hammaddesinin ve kalsiyum ve kalsiyum karbonatla vollastonit gibi iki yardımcı elemanlarının bu uretimdeki esas gorevleri ve genel ozellik girdileri kısaca şoyle ozetlenebilir
Feldispatlar, seramiğin pişirilmesi esnasında bunyede doğması ve gelişmesi gereken icsel ergimeyi sağlamakta ve hızlandırmaktadır Boylece doğal karışımın fiziksel ozelliği ve bileşim giderek değişmekte ham malzeme porselen seramik madde haline gelmektedir
Fluorit:Aluminadan metal aluminyum uretiminde elektroliz olarak, seramik, demircelik, cam, hidroklorik asit sanayilerinde kullanılır
Fluoritin en cok kullanıldığı sektor demircelikdir Fırın şarjına eritici olarak katılan fluorit, eriyiğine akışkanlık verdiği gibi, cevher icinde istenmeyen kukurt ve fosfat (P2O5)ın curufa karışarak uzaklaşmasını sağlar Ancak bu işlemi gercekleştirmek icin, fluorit cevherindeki CaF2 oranının en az %70, SiO2 nin en fazla %20 ve kukurdun yine en fazla %15 olması gerekir Ulkemizde bu tur fluorit uretilmediğinden ve bol bulunduğundan bu işlem icin kolemanitler, kullanılmaktadır
Aluminyum sanayiinde, aluminyum oksidin indirgenmesinde, fluor tuzlarından kriyolit (Na2, AIF6) ve aluminyum fluorirden (AI2F6) yararlanmakta ve genel tuketimin %1020 sini teşkil etmektedir
Fluorit, kimya sanayiinde başka hidrofluorik asit (H2SiF6) sodyum silika fluorur (Na2SiF6) potasyum silikaFlorur (aF) gibi cok sayıda maddenin uretiminde kullanılır
Ayrıca Fluoritten, cimento sanayiinde, hammadde karışımının erime noktasının duşurulmesinde cam ve emaye sanayiinde , patlamada ve mal can imalinde dokum ve plastik sanayiinde, zararlı bocekleri oldurucu ve gıda maddelerini koruyucu ilac yapımında boya sektorunde ve suların fluorlanmasından yararlanılmaktadır
Fosfat: Gubre sanayi, yem, deterjan ,ilac sanayiinde, diş macunu, bocek ilacları ile diğer zehir maddeleri yapımında,
Glokoni: Tabii gubre olarak, boya sanayine, şeker, bira, kanyak, tekstil, su sertliğindi giderici olarak, dokum ve seramik endustrisinde,