Madenler Ve Kullanım Alanları Nelerdir?
Madenler Ve Kullanım Alanları Neler?
Ulkemizdeki Madenler Ve Kullanım Alanları
Madenlerin Kullanım Alanları
Metal Madenlerin Kullanma Alanları
Bakır Kurşun Cinko Kadmiyum Demir Krom Boksit Vanadyum
Antimuan Tungsten Molibden Nikel Kalay Altın Gumuş
Endustriyel Hammaddelerin Kullanım Alanları
Kimyasal Sanayi Hammaddeleri
Bor Trona Sodyum Sulfat Tuz Stronsiyum Mineralleri
Aşındırıcı Sanayi Hammaddeleri
Zımpara
Gubre Sanayi Hammaddeleri
Kukurt Potas Fosfat
Seramik Refrakter Cam Sanayi Hammaddeleri
Kaolen Seramik Killeri Refrakter Killeri Wollastonit
Magnezit Disten Andaluzit Sillimanit Olivin Kuvars
Kuvarsit Kuvars Kumu Dokum Kumu
Cimento Hammaddeleri ve Yapı Malzemeleri
Mermer Alcıtaşı Kirec Perlit Pomza Vermikulit
Diğer Endustri Hammaddeleri
Alunit Nadir Toprak Elementleri Sepiyolit Grafit Barit Talk Zeolit
Diatomit Bentonit Florit Kıymetli Taşlar Asbest Titanyum
Zirkonyum ve Hafniyum Lityum Mika
Enerji Hammaddeleri Kullanım Alanları
Jeotermal Enerji Nukleer Enerji Hammaddeleri Komur
BAKIR
Bakır, ustun fiziksel ve kimyasal ozelliklerinden dolayı endustride yaygın olarak kullanılmaktadır Sektorlere gore bakırın tuketiminin dağılımı aşağıda verilmiştir:
Elektrik ve elektronik sanayi
İnşaat sanayi
Ulaşım sanayi
Endustriyel ekipman
Diğerleri
Kimya
Kuyumculuk
Boya sanayi
Turistik eşya
Alcıtaşı:İnşaat, kimya, cimento, tarım, tıp sanayilerinde ve radyoaktif artıkların ortulmesinde,
Altın:Kuyumculuk, diş hekimliği , endustri alaşımlarında, para yapımında, iletken yapımında,
Pallladyum, platinyum, gumuş altının yerini kullanılabilmektedir
Aluminyum:En onemli kullanım alanı elektrik iletimidirBakır, elektrik ile ilgili kullanım alanlarında, magnezyum, titanyum ve celik yapı ve yer taşıma sistemlerinde, değişik metal bileşimleri, tahta ve celik inşaat sektorunde,
Alunit:Gubre, cimento, seramik, şap, şeker, boya, kağıt, ilac, sanayilerinde
Antimuan: Kablo kaplama, dokum, folyo, havai fişek, seramik, cam, ozel alaşımlı celik, ateşe dayanıklı madde ve askeri malzeme yapımında, aku uretiminde,
Krom, titanyum, cinko, zirkonyum ile olan bileşikleri boyada pigment ve sır malzemesi olarak, kadmiyum, bakır, seletit, streonsiyum bileşikleri kurşunun serleşmesinde, organik bileşikleri yanmayı geciktirici olarak kullanılır
Apatit: Gubre ve fosforlu asit uretiminde kullanılmaktadır
Arduvaz: Yazı tahtası, kiremit ve bilardo masası yapımında,
Asbest:İnşaat, makine, tekstil, boru, kağıt, kimya, boya, şeker, otomotiv sektorunde,
Bakır:Elektrik, elektronit, inşaat, kimya, turistik eşya, radyator, boru, kimya, muhimmat yapımında,
Elektrik kablolarında, elektrikli malzemelerde, otomobil radyatorlerinde, buzdolaplarında soğutucu tuplerde, titanyum ve celik ısı değişim plakaları, optik fiber kablolar iletişim uygulamalarında, su borusu, bazı boru bağlantı elemanları gibi malzemelerinde bakır yerine plastik kullanılabilmektedir
Barit:Sondaj camurunda, boya, şeker, deri, elektronik, metalurji, seramik, cam, lastik sanayiinde,
Baritin kullanıldığı en buyuk alan petrol aramacılığında yapılan derin sondajlardır Derin sondajlarda barit yerine selestin, ilmenit demir cevheri ve Almanya ’da uretilen sentetik hematit barit yerine kullanılabilmektedir Ancak barit kullanımına ciddi bir alternatif değildirler
Bentonit:Cok boyutlu ve değişik ozelliklerinden dolayı, bentonitler cok geniş bir alanda kullanılmaktadır Başlıcaları şunlardır
Dokum kalıplarının yapımında dokum kumunun birbirine bağlanmasının sağlamak amacı ile kullanılmaktadır Refrakter karakterli ve uretim esnasında cıkan ceşitli gazları gecirgen ozelliğinden dolayı gazların ortamdan uzaklaşmasını sağlar
Kağıt hamuruna katılırlarsa ince bunyeli dayanıklı ve temiz yuzeyli kağıdın elde edilmesi sağlanır Bunun icin bentonitin topraksız , sabun kayganlığında ve beyaz olması gerekir
Muşamba perde kumaş kordon vb malzemenin uretiminde dolgu maddesi olarak kullanılırlar Lastik uretiminde de yine dolgu maddesi olabilirler
Seramikcilikte ek hammadde olarak yararlanılarak uretilecek seramik malzemelere plastikte ve mukavemet kazandırır
Refrakter killere karıştırılarak refrakter malzeme uretiminde kullanıldıklarında uretim cihazların birkac on misli dayanıklılık kazandırır Portland cimentosunu teşkil edecek karışıma % 1 oranında bentonit eklendiğinde, uretim cimentosunun mekanik mukavemetinin arttığı ve donma suresinin kısaldığı belirlenmiştir
Arıtma tesislerinde geniş şekilde yararlanılır
Sondajcılık sektorunde cok onemli bir maddedir Bentonit matkap tarafından parcalanan kaya parcacıklarını sirkulasyon yoluyla yuzeye taşınmasını sağlar Sodaj esnasında delinen kuyunun cıdarında sızdırmaz bir tabaka oluşturarak sondaj suyunun kacmasını onler Sondajın durması esnasında jel oluşturarak kırılan parcaların tabana cokerek kuyunun tıkanmasını ve tijlerin sıkışmasını onler
Bentonit ayrıca kurşun kalem, renkli kalem pastel boya, camcı, macunu macun tutkal yapımında dolgu veya ara madde olarak kullanılır
Alcıda donma suresini kısaltıcı madde olarak yararlanılır
Bentonit doğrudan temizleyici bir madde olup saf haliyle sabunun % 2050 ‘si kadar etkilidir Bu bakımdan sabun veya diğer temizleyicilerin yapımında da geniş şekilde yararlanılır
Boksit: Aluminyum uretiminde, aşındırıcı malzeme, aluminyumlu cimento, refrakter tuğla, sıva yapımında ve kimya endustrisinde,
Boksit sanayi boyutunda aluminyum uretiminde kullanılan tek hammaddedir Buna rağmen anartosit, alunit, komur atıkları, şistler diğer alumina kaynaklarıdır Bu kaynaklardan kullanımı tesis ve yeni teknolojiler gerektirir Ancak refrakter, aluminyumlu kimyasallar ve aşındırıcı uretiminde, Kynanit ve sillimanitten uretilen sentetik mullit boksitli refrakter yerine kullanılabilir Silikon karbit ve alumina zirkon boksitli aşındırıcılar pahalı olmalarına karşın boksit kokenli aşındırıcılar yerine kullanılabilmektedir
Bor:Borun kullanım alanları:
Cam Sanayii (Kolemanit)
Porselen ve Emaye Sanayii (ham bor ve rafine bor), temizleme ve beyazlatma (Sodyum Perborat),
Tarım (Sodyum Pentaborat, Metaborat)
Abrasif (Bor Karbur, Bor Nitrur, Titanyum Borur)
Refrakter Sanayii (Bor elyafı, Stabor, Seramik, Metalik borurler),
Metalurji Sanayi (ham bor, rafine borlar, fluoboratlar, ferroborlar)
Yanmayı Onleyici (cinko borat, baryum borat, bor fosfat, amonyum fluoboratlar),
Kimyasal tepkime (alkilleşme, polimerileşme, izomerleşme),
Fotoğrafcılık, Tekstil yıkaması, Yapıştırıcılar, haşere olduruculer, protein ayrıştırılması, boru cekme ve tel cekme, Dericilikte (kirec sokturucu), Ahşap malzemede kuflenmeyi onleyici
Borun, sabun, deterjan, kaplama, yalıtım kullanım alanlarında değişik malzemeler kullanmak mumkundur Orneğin sabun sektorunde, Na ve K yağ asitlerinin tuzları genellikle temizleme ve emulsiyon malzemeleri olarak kullanılır Deterjan sektorunde klorin ağartıcılar veya enzimler kullanılabilir Doğal soda da boru ikame eden bir mineraldir
Civa:Tıp alanında, elektronik ve boya sanayilerinde soda ve klor uretiminde, olcu aletleri sanayilerinde,
Cinko: Galvanizli sac uretimi ile otomotiv endustrisinde, dokum kalıpları olarak yağlı boya ve lastik uretiminde,
Madenler Ve Kullanım Alanları Neler?
Ulkemizdeki Madenler Ve Kullanım Alanları
Madenlerin Kullanım Alanları
Metal Madenlerin Kullanma Alanları
Bakır Kurşun Cinko Kadmiyum Demir Krom Boksit Vanadyum
Antimuan Tungsten Molibden Nikel Kalay Altın Gumuş
Endustriyel Hammaddelerin Kullanım Alanları
Kimyasal Sanayi Hammaddeleri
Bor Trona Sodyum Sulfat Tuz Stronsiyum Mineralleri
Aşındırıcı Sanayi Hammaddeleri
Zımpara
Gubre Sanayi Hammaddeleri
Kukurt Potas Fosfat
Seramik Refrakter Cam Sanayi Hammaddeleri
Kaolen Seramik Killeri Refrakter Killeri Wollastonit
Magnezit Disten Andaluzit Sillimanit Olivin Kuvars
Kuvarsit Kuvars Kumu Dokum Kumu
Cimento Hammaddeleri ve Yapı Malzemeleri
Mermer Alcıtaşı Kirec Perlit Pomza Vermikulit
Diğer Endustri Hammaddeleri
Alunit Nadir Toprak Elementleri Sepiyolit Grafit Barit Talk Zeolit
Diatomit Bentonit Florit Kıymetli Taşlar Asbest Titanyum
Zirkonyum ve Hafniyum Lityum Mika
Enerji Hammaddeleri Kullanım Alanları
Jeotermal Enerji Nukleer Enerji Hammaddeleri Komur
BAKIR
Bakır, ustun fiziksel ve kimyasal ozelliklerinden dolayı endustride yaygın olarak kullanılmaktadır Sektorlere gore bakırın tuketiminin dağılımı aşağıda verilmiştir:
Elektrik ve elektronik sanayi
İnşaat sanayi
Ulaşım sanayi
Endustriyel ekipman
Diğerleri
Kimya
Kuyumculuk
Boya sanayi
Turistik eşya
Alcıtaşı:İnşaat, kimya, cimento, tarım, tıp sanayilerinde ve radyoaktif artıkların ortulmesinde,
Altın:Kuyumculuk, diş hekimliği , endustri alaşımlarında, para yapımında, iletken yapımında,
Pallladyum, platinyum, gumuş altının yerini kullanılabilmektedir
Aluminyum:En onemli kullanım alanı elektrik iletimidirBakır, elektrik ile ilgili kullanım alanlarında, magnezyum, titanyum ve celik yapı ve yer taşıma sistemlerinde, değişik metal bileşimleri, tahta ve celik inşaat sektorunde,
Alunit:Gubre, cimento, seramik, şap, şeker, boya, kağıt, ilac, sanayilerinde
Antimuan: Kablo kaplama, dokum, folyo, havai fişek, seramik, cam, ozel alaşımlı celik, ateşe dayanıklı madde ve askeri malzeme yapımında, aku uretiminde,
Krom, titanyum, cinko, zirkonyum ile olan bileşikleri boyada pigment ve sır malzemesi olarak, kadmiyum, bakır, seletit, streonsiyum bileşikleri kurşunun serleşmesinde, organik bileşikleri yanmayı geciktirici olarak kullanılır
Apatit: Gubre ve fosforlu asit uretiminde kullanılmaktadır
Arduvaz: Yazı tahtası, kiremit ve bilardo masası yapımında,
Asbest:İnşaat, makine, tekstil, boru, kağıt, kimya, boya, şeker, otomotiv sektorunde,
Bakır:Elektrik, elektronit, inşaat, kimya, turistik eşya, radyator, boru, kimya, muhimmat yapımında,
Elektrik kablolarında, elektrikli malzemelerde, otomobil radyatorlerinde, buzdolaplarında soğutucu tuplerde, titanyum ve celik ısı değişim plakaları, optik fiber kablolar iletişim uygulamalarında, su borusu, bazı boru bağlantı elemanları gibi malzemelerinde bakır yerine plastik kullanılabilmektedir
Barit:Sondaj camurunda, boya, şeker, deri, elektronik, metalurji, seramik, cam, lastik sanayiinde,
Baritin kullanıldığı en buyuk alan petrol aramacılığında yapılan derin sondajlardır Derin sondajlarda barit yerine selestin, ilmenit demir cevheri ve Almanya ’da uretilen sentetik hematit barit yerine kullanılabilmektedir Ancak barit kullanımına ciddi bir alternatif değildirler
Bentonit:Cok boyutlu ve değişik ozelliklerinden dolayı, bentonitler cok geniş bir alanda kullanılmaktadır Başlıcaları şunlardır
Dokum kalıplarının yapımında dokum kumunun birbirine bağlanmasının sağlamak amacı ile kullanılmaktadır Refrakter karakterli ve uretim esnasında cıkan ceşitli gazları gecirgen ozelliğinden dolayı gazların ortamdan uzaklaşmasını sağlar
Kağıt hamuruna katılırlarsa ince bunyeli dayanıklı ve temiz yuzeyli kağıdın elde edilmesi sağlanır Bunun icin bentonitin topraksız , sabun kayganlığında ve beyaz olması gerekir
Muşamba perde kumaş kordon vb malzemenin uretiminde dolgu maddesi olarak kullanılırlar Lastik uretiminde de yine dolgu maddesi olabilirler
Seramikcilikte ek hammadde olarak yararlanılarak uretilecek seramik malzemelere plastikte ve mukavemet kazandırır
Refrakter killere karıştırılarak refrakter malzeme uretiminde kullanıldıklarında uretim cihazların birkac on misli dayanıklılık kazandırır Portland cimentosunu teşkil edecek karışıma % 1 oranında bentonit eklendiğinde, uretim cimentosunun mekanik mukavemetinin arttığı ve donma suresinin kısaldığı belirlenmiştir
Arıtma tesislerinde geniş şekilde yararlanılır
Sondajcılık sektorunde cok onemli bir maddedir Bentonit matkap tarafından parcalanan kaya parcacıklarını sirkulasyon yoluyla yuzeye taşınmasını sağlar Sodaj esnasında delinen kuyunun cıdarında sızdırmaz bir tabaka oluşturarak sondaj suyunun kacmasını onler Sondajın durması esnasında jel oluşturarak kırılan parcaların tabana cokerek kuyunun tıkanmasını ve tijlerin sıkışmasını onler
Bentonit ayrıca kurşun kalem, renkli kalem pastel boya, camcı, macunu macun tutkal yapımında dolgu veya ara madde olarak kullanılır
Alcıda donma suresini kısaltıcı madde olarak yararlanılır
Bentonit doğrudan temizleyici bir madde olup saf haliyle sabunun % 2050 ‘si kadar etkilidir Bu bakımdan sabun veya diğer temizleyicilerin yapımında da geniş şekilde yararlanılır
Boksit: Aluminyum uretiminde, aşındırıcı malzeme, aluminyumlu cimento, refrakter tuğla, sıva yapımında ve kimya endustrisinde,
Boksit sanayi boyutunda aluminyum uretiminde kullanılan tek hammaddedir Buna rağmen anartosit, alunit, komur atıkları, şistler diğer alumina kaynaklarıdır Bu kaynaklardan kullanımı tesis ve yeni teknolojiler gerektirir Ancak refrakter, aluminyumlu kimyasallar ve aşındırıcı uretiminde, Kynanit ve sillimanitten uretilen sentetik mullit boksitli refrakter yerine kullanılabilir Silikon karbit ve alumina zirkon boksitli aşındırıcılar pahalı olmalarına karşın boksit kokenli aşındırıcılar yerine kullanılabilmektedir
Bor:Borun kullanım alanları:
Cam Sanayii (Kolemanit)
Porselen ve Emaye Sanayii (ham bor ve rafine bor), temizleme ve beyazlatma (Sodyum Perborat),
Tarım (Sodyum Pentaborat, Metaborat)
Abrasif (Bor Karbur, Bor Nitrur, Titanyum Borur)
Refrakter Sanayii (Bor elyafı, Stabor, Seramik, Metalik borurler),
Metalurji Sanayi (ham bor, rafine borlar, fluoboratlar, ferroborlar)
Yanmayı Onleyici (cinko borat, baryum borat, bor fosfat, amonyum fluoboratlar),
Kimyasal tepkime (alkilleşme, polimerileşme, izomerleşme),
Fotoğrafcılık, Tekstil yıkaması, Yapıştırıcılar, haşere olduruculer, protein ayrıştırılması, boru cekme ve tel cekme, Dericilikte (kirec sokturucu), Ahşap malzemede kuflenmeyi onleyici
Borun, sabun, deterjan, kaplama, yalıtım kullanım alanlarında değişik malzemeler kullanmak mumkundur Orneğin sabun sektorunde, Na ve K yağ asitlerinin tuzları genellikle temizleme ve emulsiyon malzemeleri olarak kullanılır Deterjan sektorunde klorin ağartıcılar veya enzimler kullanılabilir Doğal soda da boru ikame eden bir mineraldir
Civa:Tıp alanında, elektronik ve boya sanayilerinde soda ve klor uretiminde, olcu aletleri sanayilerinde,
Cinko: Galvanizli sac uretimi ile otomotiv endustrisinde, dokum kalıpları olarak yağlı boya ve lastik uretiminde,