Ankara 62. İş Mahkemesi, SGK'nın rahim ağzı kanserine karşı koruyuculuğu olan HPV aşısının bedelini, üç doz aşıyı kendi imkanlarıyla olan üniversite öğrencisi Yağmur Varkal'a geri ödemesine karar verdi.
Dünya Sıhhat Örgütü'nün rahim ağzı kanserine karşı 9-14 yaşlarındaki kız çocukların olmasını önerdiği HPV (İnsan Papilloma Virüs) aşısının Türkiye'de fiyatsız olmasıyla ilgili yargıdan örnek bir karar çıktı. DW Türkçe'den Alican Uludağ'ın haberine nazaran Ankara 62. İş Mahkemesi, bir bayanın başvurusu üzerine HPV aşısının fiyatını ödemeyen Toplumsal Güvenlik Kurumu (SGK) Başkanlığı'nı haksız buldu. Mahkeme, üç doz aşının bedelinin faiziyle müracaatçıya ödenmesine hükmetti.
Mahkeme bu kararı, İstanbul Teknik Üniversitesi'nde öğrenci olan 21 yaşındaki Yağmur Varkal'ın açtığı dava üzerine aldı. Varkal, rahim ağzı kanserinden korunmak emeliyle geçen yıl 695,97 TL vererek bir doz HPV aşısı oldu. Varkal, Evvel Çocuklar ve Bayanlar Derneği avukatları aracılığıyla Toplumsal Güvenlik Kurumu'na başvurarak iki doz daha aşı olması gerektiğini, bu nedenle ödediği bedelin kendisine iade edilmesini istedi. Lakin SGK bu talebe olumsuz karşılık verdi.
Önce Çocuklar ve Bayanlar Derneği avukatlarından Nilda Baltalı, bunun üzerine Yağmur Varkal ismine mahkemeye dava açtı. Bu ortada Yağmur Varkal, kalan iki doz aşıyı da kendi imkanlarıyla oldu ve mahkemeye ek dilekçe vererek bunların da fiyatının kendisine ödenmesini talep etti.
Prof. Dr. Ceyhan da mevzuyla ilgili bir paylaşım yaptı.
SGK: 'Aşı takvimi içerisinde yok'
Ankara 62. İş Mahkemesi'ne savunma gönderen SGK, Sıhhat Uygulama Bildirimi'nde (SUT) bulunan ilaç/aşı bedellerinin ödendiğini belirterek ödeme listesinde yer almayan ilaçların ödenmesine imkan bulunmadığını kaydetti. Bu SUT kararlarının kılavuz değil uyulması mecburî olan bir düzenleme olduğunu sav eden SGK, dava konusu edilen HPV aşısının Sıhhat Bakanlığı tarafından belirlenen aşı takvimi içerisinde yer almadığını savundu.
Mahkeme, bunun üzerine rahim ağzı kanserini önlemede HPV'nin tesiri olup olmadığı tarafında eksper görevlendirdi. Bayan hastalıkları ve doğum uzmanı Dr. Hidayet Muharrir, SGK uzmanı Cüneyd Kökten, eczacı Pınar Aydın'dan oluşan üç kişilik eksper, hazırladıkları raporu mahkemeye sundu.
Rahim ağzı kanserlerine karşı aşılama yapılmasının tıbben gerekli olduğu kanaati belirtilen raporda, HPV'nin Sıhhat Uygulama Bildirimi'nde bedeli karşılanan muadili bir aşının olmadığı vurgulandı. Raporda, 'Rahim ağzı kanseri (serviks kanseri) ülkemizde de görülen, Human Papilloma Virus (HPV) bulaşması ile oluşan, ölümcül, başta aşı ve öteki yollarla önlenebilir bir hastalık olduğu yeni tıbbi bilgilerle sabittir. Sıhhat Bakanlığımızın yayınlarında da dünya tıbbı ile uyumlu halde işlenmiştir. Birtakım hastalıkların aşı ile önlenebileceği ve yok edilebileceği bilimsel bir gerçektir. Bunlar ortasında rahim ağzı kanseri aşısı da vardır. Dünyada rahim ağzı kanserlerini önlemeye yönelik aşılama (HPV aşısı) 87 ülkede ulusal aşılama programına dahildir. Rahim ağzı kanserlerine yakalanıldığında hastalığın ölümcül olduğu gerçeğinden hareketle aşının hayati değere haiz olduğu vurgulanan raporda, 'Aşıların içerdiği HPV suşları markalar ortasında farklıdır. Aşının, içerdiği virüs suşları çeşidine karşı koruyuculuğu yüzde 99,7 olarak kabul edilmektedir. Aşı literatürde maliyet aktif olarak kabul edilmektedir' değerlendirmesi yapıldı.
En yaygın 9. kanser türü
Rahim ağzı kanserinin Türkiye'de bayanlarda en çok görülen dokuzuncu kanser çeşidi olduğu anlatılan raporda, HPV aşısının 9-14 yaşta önerildiğinden bir çok ülkede çocukluk çağı aşısı olarak kayda geçirildiği söz edildi.
Raporda, Sıhhat Bakanlığı Kanser Araştırma Dairesi'nin 'Günümüzde HPV’nin en çok kanser yapan tiplerine karşı geliştirilen ve koruyuculuğu yüksek olan aşılar mevcuttur. Dünya Sıhhat Örgütü, rahim ağzı kanserine karşı 9-14 yaşlarındaki kız çocuklara aşı yapılmasını önermektedir' değerlendirmesinden de alıntı yapıldı.
Ankara 62. İş Mahkemesi'nde görülen davanın karar duruşması ise 10 Mart'ta görüldü. Avukat Çisel Demirkan Sakallı, duruşmada HPV aşısının 71 ülkede fiyatsız olduğuna işaret ederek 'Rahim ağzı kanseri ve cinsel yolla bulaşan hastalıkları önleyici niteliktedir. Kanser olduktan sonra tedavi etmektense aşı ile tahlil bulmak daha kolaydır. Toplum sıhhatinin göz önünde bulundurulmasını talep ediyoruz' dedi. SGK avukatı ise davanın reddini istedi.
Yargılama sonunda mahkeme, davanın kabulüne karar vererek bir dozu 695 TL olan HPV aşısının üç dozunun bedelinin yasal faizisiyle birlikte Yağmur Varkal'a ödenmesine karar verdi.
Kararı DW Türkçe'ye pahalandıran Evvel Çocuklar ve Bayanlar Derneği avukatlarından Nilda Baltalı, eşit ve parasız sıhhat hakkı için HPV aşısı Türkiye'de de ulusal aşı programına alınması gerektiğini belirterek ölümcül bir hastalığın önlenebileceği HPV aşısının tıpkı vakitte inançlı ve özgür bir cinsel hayatın da gereği olduğunu söyledi.
Baltalı, 'HPV aşısı ulusal aşı takvimine alınana kadar gayretimize devam edeceğiz. Gayretimiz, ömür hakkı gayretimizin bir kesimidir. Zira devletin bayanların ömür hakkını koruyamadığı artan bayan cinayetleriyle ortada olduğu üzere bize kalırsa tedavisi olan bir kanser tipinin önüne gecilmeyerek de cinayet işlenmektedir. Bu nedenle HPV aşısının fiyatsız aşı takvimine alınmasının mecburî olduğunu düşünüyoruz' dedi.
Üç doz aşının yurttaş maaşına yaklaşık 2 bin 400 TL maliyetinin olduğunu anımsatan Baltalı, yoksulluk hududunun altında çalışan bir bayan için bu meblağın çok yüksek olduğuna dikat çekerek 'Etkinlik maliyet karşılaştırması yapan halk sıhhati uzmanları kanserin tedavisine değil önleyici sıhhat uygulamalarına geçilmesine vurgu yapıyor' dedi.
Avukat Baltalı, emsal dava açmak isteyen bayanların HPV aşısı olduktan sonra, aşı ödemesini gösterir evrakla ilgili SGK müdürlüğüne ödenen bedelin iadesi talebinde bulunabileceklerini söyledi. Baltalı, talebe olumsuz karşılık alınması durumunda ise bir avukat eşliğinde iş mahkemesine dava açılabileceğini kaydetti.
