Anal fissür diğer adlarıyla makat çatlağı anüs bölgesinin en fazla ağrı yapan hastalıklarındandır. Klasik kitaplar ağrının şiddetini “hasta tuvalete gülerek girer ama gözü yaşlı çıkar” şeklinde trif eder. Bütün hastalıklar gibi farklı yaklaşımlarla tedavisi yapılabilmektedir. Dört farklı şekilde tedavi edilebilir. Bunlardan ikisi başarısı düşük diğer ikisi daha radikal seçeneklerdir.
1-Bitkisel
2- İlaçla
3-Botox
4-Ameliyat
Tedavilerden hangisinin uygulanacağı, bu konuda uzman doktorun yani proctoloji uzmanının veya genel cerrahi uzmanının yapacağı muayene sonucunda hastalığın seviyesine göre belirlenir. Hastalığın iki seviyesi vardır;
Anal Fissür Tedavisi
Akut yani yeni makat çatlağı; hastalık başladıktan sonraki iki haftalık dönem akut olarak kabul edilir. Bu dönemde hasta dışkılama esnasında cam çizer gibi acı hisseder ancak tuvaletten çıktığında şikayeti kalmaz yani rahattır. Bu dönemde bitkisel ilaçlar kullanılabilir anca başarısı yok diyecek kadar düşüktür. Eczanede satılan ilaçların başarısı % 30 civarıdır. Kullanan 100 hastadan 30 kadarında tam iyileşme olur.
Kronik yani müzminleşmiş makat çatlağı; İki haftadan sonra müzminleşmiş kabul edilir, bu dönemde bitkisel ilaçlarla ya ilaçlarla iyileşme ihtimali yok denecek kadar düşüktür. Botox veya ameliyat tercih edilmelidir. B,r çok üstünlüğü nedeniyle botoks tedavide öne çıkmaktadır. Botoxun kullanımı son 3-4 yılda kullanımı hızla yaygınlaşmaya başlamış, yaygınlaştıkça da cerrahi işlemler giderek azalmıştır.
İlaçla Fissür Tedavisi
Bitkisel ilaçlar; Çok beklentiye girilmemelidir, düşük ihtimal de olsa denenebilir. Karanfil çayı hazırlanır, bir fincan karanfil çayı 3 litre ılık suya konur ve bu su leğene konup içinde oturulur. Karanfilin kasları gevşeterek rahatlatma etkisi vardır yine ılık su da gevşetici etki yapar.
Beşeri ilaçlar; Eczanede reçete ile satılan ilaçlardır. İki ilaç vardır
Anestezik etkisi olan merhem; Çatlağı uyuşturarak dışkılama sırasında acı çekilmesini engellemek için kullanılır. Acıyı tamamen geçirmez ama azaltması da olumlu etki sağlar.
Nitrogliserinli krem; Eczanelerde hazırlanabilmektedir.
İlaç kullanım süresince ve sonrasında kabızlık kesinlikle engellenmelidir. Tedavi döneminde kabız kalınırsa ilaçların başarısı düşük kalır, iyileştikten sonra kabız kalınırsa ilk kabızlıkta % 50 – 60 ihtimalle yeniden oluşur.
Anal Fissür Ameliyatı;
LİS (L.İ.S- Lateral İnternal Sfinkterotomi) ameliyatıdır. Narkozla veya bölgesel uyuşturmayla yapılabilir. Bölgesel uyuşturmayla yapıldığında hasta bir saat içinde evine dönebilir ancak narkozla yapılırsa bir gün hastanede yatmk gerekir. Makattaki kaslardan bir gurup kesilir. Kasın kesilmesine bağlı olarak makat kalıcı olarak gevşer.
Kapalı ve açık olarak iki farklı şekilde yapılmaktadır. Kapalı yöntemde kası kesmek için 1.5 cm yer kesiliri açık yöntemde kesilen deri 3-3.5 cm dir. Sonuç başarısı yaklaşık aynıdır ve % 99 lar düzeyindedir ancak açık yöntemde hasta çok daha fazla acı çeker ve daha uzun süre yara bakımı pansuman gerekir.
Fissür Ameliyatının Yan Etkileri; Bütün ameliyatlar gibi önemli olmayan kanama, iltihaplanma, fistül gelişmesi ve ağrı yan etkileri vardır ama bir de çok önemli yan etkisi vardır. Kontrolsüz gaz ve dışkı kaçırmaya neden olabilmektedir. Dışkı kaçırma ihtimali çok düşüktür ama kalıcı olması hasta açısından çok can sıkıcıdır, olur olmadık yerde gaz veya dışkı kaçırmak sosyal yaşamı olumsu etkilemektedir. Tedavisi de zordur.
Anal Fissür Botox Tedavisi;
Fissür tedavileri arasında en son geliştirilendir. Ameliyatta kesilen kas kesmek yerine geçici olarak felç edilir. Botox uygulandığı bölgedeki kası 6-8 aylığına felç eder. Kas felç olunca makat gevşer ve çatlak % 95 ihtimalle tam iyileşir. Ameliyatta olduğu gibi kalıcı dışkı kaçırmaya neden olmaz, böyle bir ihtimal sıfırdır. Yine bunun gibi iltihaplanma ve kanama gibi cerrahiye bağlı yan etkiler de görülmez. Botoxta en önemli şey yapılacak ilaç miktarıdır. Miktar ünite olarak tarif edilmektedir. Botox adlı ilacın bir flakonunda 100 Ünite botox vardır ve tamamı yapılmalıdır. Bir çok klinik ilaçta ekonomi sağlamak için bir flakonu iki hastaya kullanmaktadır bu durumda başarısı çok düşebilmektedir. İlacın kaç ünite kullanıldığını doktorunuza sorgulamalı ve buna göre beklenti oluşturmalısınız.
1-Bitkisel
2- İlaçla
3-Botox
4-Ameliyat
Tedavilerden hangisinin uygulanacağı, bu konuda uzman doktorun yani proctoloji uzmanının veya genel cerrahi uzmanının yapacağı muayene sonucunda hastalığın seviyesine göre belirlenir. Hastalığın iki seviyesi vardır;
Anal Fissür Tedavisi
Akut yani yeni makat çatlağı; hastalık başladıktan sonraki iki haftalık dönem akut olarak kabul edilir. Bu dönemde hasta dışkılama esnasında cam çizer gibi acı hisseder ancak tuvaletten çıktığında şikayeti kalmaz yani rahattır. Bu dönemde bitkisel ilaçlar kullanılabilir anca başarısı yok diyecek kadar düşüktür. Eczanede satılan ilaçların başarısı % 30 civarıdır. Kullanan 100 hastadan 30 kadarında tam iyileşme olur.
Kronik yani müzminleşmiş makat çatlağı; İki haftadan sonra müzminleşmiş kabul edilir, bu dönemde bitkisel ilaçlarla ya ilaçlarla iyileşme ihtimali yok denecek kadar düşüktür. Botox veya ameliyat tercih edilmelidir. B,r çok üstünlüğü nedeniyle botoks tedavide öne çıkmaktadır. Botoxun kullanımı son 3-4 yılda kullanımı hızla yaygınlaşmaya başlamış, yaygınlaştıkça da cerrahi işlemler giderek azalmıştır.
İlaçla Fissür Tedavisi
Bitkisel ilaçlar; Çok beklentiye girilmemelidir, düşük ihtimal de olsa denenebilir. Karanfil çayı hazırlanır, bir fincan karanfil çayı 3 litre ılık suya konur ve bu su leğene konup içinde oturulur. Karanfilin kasları gevşeterek rahatlatma etkisi vardır yine ılık su da gevşetici etki yapar.
Beşeri ilaçlar; Eczanede reçete ile satılan ilaçlardır. İki ilaç vardır
Anestezik etkisi olan merhem; Çatlağı uyuşturarak dışkılama sırasında acı çekilmesini engellemek için kullanılır. Acıyı tamamen geçirmez ama azaltması da olumlu etki sağlar.
Nitrogliserinli krem; Eczanelerde hazırlanabilmektedir.
İlaç kullanım süresince ve sonrasında kabızlık kesinlikle engellenmelidir. Tedavi döneminde kabız kalınırsa ilaçların başarısı düşük kalır, iyileştikten sonra kabız kalınırsa ilk kabızlıkta % 50 – 60 ihtimalle yeniden oluşur.
Anal Fissür Ameliyatı;
LİS (L.İ.S- Lateral İnternal Sfinkterotomi) ameliyatıdır. Narkozla veya bölgesel uyuşturmayla yapılabilir. Bölgesel uyuşturmayla yapıldığında hasta bir saat içinde evine dönebilir ancak narkozla yapılırsa bir gün hastanede yatmk gerekir. Makattaki kaslardan bir gurup kesilir. Kasın kesilmesine bağlı olarak makat kalıcı olarak gevşer.
Kapalı ve açık olarak iki farklı şekilde yapılmaktadır. Kapalı yöntemde kası kesmek için 1.5 cm yer kesiliri açık yöntemde kesilen deri 3-3.5 cm dir. Sonuç başarısı yaklaşık aynıdır ve % 99 lar düzeyindedir ancak açık yöntemde hasta çok daha fazla acı çeker ve daha uzun süre yara bakımı pansuman gerekir.
Fissür Ameliyatının Yan Etkileri; Bütün ameliyatlar gibi önemli olmayan kanama, iltihaplanma, fistül gelişmesi ve ağrı yan etkileri vardır ama bir de çok önemli yan etkisi vardır. Kontrolsüz gaz ve dışkı kaçırmaya neden olabilmektedir. Dışkı kaçırma ihtimali çok düşüktür ama kalıcı olması hasta açısından çok can sıkıcıdır, olur olmadık yerde gaz veya dışkı kaçırmak sosyal yaşamı olumsu etkilemektedir. Tedavisi de zordur.
Anal Fissür Botox Tedavisi;
Fissür tedavileri arasında en son geliştirilendir. Ameliyatta kesilen kas kesmek yerine geçici olarak felç edilir. Botox uygulandığı bölgedeki kası 6-8 aylığına felç eder. Kas felç olunca makat gevşer ve çatlak % 95 ihtimalle tam iyileşir. Ameliyatta olduğu gibi kalıcı dışkı kaçırmaya neden olmaz, böyle bir ihtimal sıfırdır. Yine bunun gibi iltihaplanma ve kanama gibi cerrahiye bağlı yan etkiler de görülmez. Botoxta en önemli şey yapılacak ilaç miktarıdır. Miktar ünite olarak tarif edilmektedir. Botox adlı ilacın bir flakonunda 100 Ünite botox vardır ve tamamı yapılmalıdır. Bir çok klinik ilaçta ekonomi sağlamak için bir flakonu iki hastaya kullanmaktadır bu durumda başarısı çok düşebilmektedir. İlacın kaç ünite kullanıldığını doktorunuza sorgulamalı ve buna göre beklenti oluşturmalısınız.
