Marmara Bölgesindeki Sanayi Kuruluşları
Marmara Bölgesinde Bulunan Fabrikalar
Marmara Bölgesindeki Fabrikalar
Türkiye ’nin en manâlı sanayi ve ticaret merkezleri Marmara bölgesinde yer alırEn manâlı sanayi kuruluşları İstanbul, Kocaeli ve Bursa illerinde yoğunlaşmıştır
En kayda değer sanayi kuruluşları, otomobil, değiştirme parça, vagon, elektrikli eşya, cam, ilâç, kimyasal maddeler, çimento, kâğıt, lâstik, dokuma, hazırlanmış giyim, metal eşya, şeker, içki, sigara ve gıda maddeleri üreten fabrikalardır
1)Şeker fabrikaları
Adı Üretime başlangıç yılı
Kırklareli Alpullu 1926
Adapazarı 1953
Balıkesir Susurluk 1956
2)Süt ve Süt Ürünleri
Marmara Bölgesi'nin bazı yerlerinde süt ve süt ürünlerine dayalı fabrikalar vardırÖrneğin;Mis Süt (Balıkesir Gönen), ve Meriç Süt (Edirne) Hem Edirne ve Tekirdağ illerimiz beyaz peynir üretimi ile ün salmıştır
3)Un ve Unlu Ürünler Endüstrisi
Yurdumuzda birincil un fabrikası, 1885 yılında, İstanbul Ayvansaray'da kurulmuştur 1885 yılından bu yanlamasına bölgede birçok un fabrikası kurulmuş ve bu fabrikalar her sene ürütimlerini birazcık daha artırmışlardır
4)Konserve veSalça Üretimi
Birincil konserve fabrikası 1920 yılında İstanbul Kartal'da kurulmuştur Yurdumuzda (1985 yılı verisidir), 72 adet büyük konserve fabrikası vardır Yıllık imal kapasitesi, 125 bin tonu bulur Fabrikaların, 16 sı Balıkesir, 12 si Bursa ve 10 u da Çanakkale'de idi
Artan Bir Şekilde çoğalan bir gıda sanayi dalı da, salça üretimidir Bu üretimin merkezi Güney Marmara Bölümü illeridir Özellikle 1960'dan daha sonra çağdaş fabrikalar kurulmaya başlamış ve bugün takvim üretim kapasitesi, 120 bin tonu bulmuştur Bu alanda en büyük gıda şirketleri;Demko, Pınar, Akfa, Tukaş, Lezzet ve Sedaş gibi şirketlerdir
5)Nebati Yağ Üretimi
Bu gün ülkemizde birkısmı Balıkesir ilinde olmak üzere, takvim imal kapasiteleri 10bin ton ve daha artı olan 26 büyük fabrika vardır (1990) Bunlara, büyük zeytinyağı fabrikaları da dahildirÖrneğin;Trakya Yağ Sanayii, Tar Meslek, Aymar, Bafay gibi
6)Tütün ve İspirtolu İçkiler Endüstrisi
Marmara Bölgesi Tütün ve Sigara Fabrikaları(1990)
Fabrikanın Adı Kuruluş Yılı Kapasitesi(tonyıl)
İstanbul Cibali 1887 5950
İstanbul Maltepe 1970 20046
Marmara'daki takvim imal kapasitesi en yüksek Bira fabrikaları
İli ve Adı Takvim Imal Kapasitesi(bin tl)
İstanbul Tekel Bira Fabrikası 40
İstanbul Efes Bira Fabrikası 25
Marmara Tekel Şarap Fabrikaları ve Üretim Kapasiteleri
İli ve Adı Kuruluş yılı Kapasitesi(bin tlsene)
İstanbul Paşabahçe 1922 2 300
Tekirdağ 1931 7 000
Çanakkale 1962 2 050
TekirdağŞarköyUçmakdere1966 800
Tekirdağ Şarköy 1966 1 500
Bilecik 1971 1 600
Edirne Uzunköprü 1976 1 000
7)Tekstil, Deri ve Giyim Endüstrisi
pamuklu iplik dokuma fabrikaları arasındaki Mensucat Santral (İstanbul ve Edirne),Akip (İstanbul) fabrikaları, alanın en büyük iplik fabrikalarıdır
Pamuklu bez tekstil fabrikalarından; Bozkurt(İstanbul), Kartaltepe (İstanbul) fabrikaları Marmara Bölgesinin başlıca pamuklu bez dokuma fabrikalarıdırBugün ülkemizde, çoğunluğu İatanbul, Adana ve Bursa gibi illerde almak üzere, 60 dolayında pamuk ipliği, yün ipliği,pamuklu bez ve yünlü kumaş dokuma fabrikaları vardır Fakat yünlü dokuma endüstrimiz, pamuklu tekstil endüstrimizde olduğu şekilde gelişmiş değildir Yurdumuzun, birincil yünlü tekstil fabrikası 1843 yılında faaliyete geçen, İzmit Hereke kumaş fabrikası olup, 1890 da halı tekstil üniteleride eklenmiş; fakat 1905 yılından başlayarak, en ince ayrıntısına kadar bir yünlü bez tekstil fabrikası durumuna getirilip, 1934 yılında Sümerbank'a devredilmiştirBundan sonra Bursa Merinos Yünlü kumaş fabrikası gibi büyük Sümerbank kuruluşunun faaliyete geçmesi, yünlü tekstil endüstimizin gelişmesinde büyük rol oynamıştır
Özel sektöre ait pamuk ve yün ipliği dokuma fabrikaları
Adı ve ili İğ sayısı
Mensucat Santral İstanbul 100700
Narin İstanbul 63300
Akip İstanbul 50000
Edip İstanbul 50000
Bisaş Bursa 90000
Özel sektöre ait yünlü ve pamuklu tekstil fabrikaları
Adı ve ili Tezgah sayısı
Narin İstanbul 560
Bozkurt İstanbul 625
Mensucat Santralİstanbul ve Edirne 975
Kartaltepe İstanbul 545
Doğal ipek ipliği ve ipekli bez üretimimizin merkezi vaktiyle olduğu gibi yeniden Bursa ilidir Suni ipekçilikte en büyük fabrikamız, Gemlik Yapay ipekli fabrikası adı ile, Bursa Gemlik'tedir Adı, Filaş dokumacılığı diye de geçer
Cilt ve cilt ürünleri de yurdumuzda gelişmiş bir sanayi dalıdırİstanbul Yedikule' deki Sümerbank'a ait fabrikada cilt ayakkabı üretilmektedir
8)Otomotiv Endüstrisi
Türkiye gemi yapım fabrikaları, İzmir Alaybey tersanesi hariç, tüm tersaneler İstanbul ve çevresindedir
Tersanelerin dışarıda Bursa ve İstanbul otomobil fabrikaları, İstanbul'da otobüskamyonkamyonet fabrikaları, yeniden İstanbul'da traktör fabrikaları ve Sakarya'da demiryolu vasıta ve gereçleri vardır
9)Kimya Endüstrisi
Motorlu taşıt araçları lastiği; Yurdumuzda bu endüstri, 1962'de kurulmaya başlamıştırBugün bu alanda faaliyet gösteren, beş büyük fabrika vardırBunlardan Uniroyel Adapazarı'nda, Petlas Kırşehir'de ve diğer fabrikalarda İzmit'tedir Fabrikaların bu bölgeye toplanmasının esas nedeni, hammadde sağlama kolaylığıdır Kauçuk, karbon siyahı ve kortbezi gibi esas hammaddeler önceleri yurt dışından getiriliyordu Kuruluş bölgesi, bu maddelerin deniz yolu ile getirilmesine fazla uygundur Ancak, 1970'den sonra bölgede, hammadde üreten petrokimya tesisleri kurulmuştur Bunlar, İzmit Yarımca petrokimya tesisleri ve yine İzmit Köseköy kortbezi fabrikası olup, lastik endüstisinin hammadde ihtiyacı büyük ölçüde bu fabrikalardan karşılanır
Motorlu Araçlar Lastik Fabrikaları ve Üretim Kapasiteleri
Adı İli Üretim kapasiteleri(bin adet)
Good year Kocaeliİzmit 1 500
Uniroyal SakaryaAdapazarı 1 500
Pirelli Kocaeliİzmit 1 000
Fulda Kocaeliİzmit 1 000
Lassa Kocaeliİzmit 5 000
Marmara Suni Gübre Fabrikaları ve Kapasiteleri
Adı ili Kapasitesi(bintonsene)
Bağfaş BalıkesirBandırma 125
Yarımca İzmitYarımca 125
Gemlik BursaGemlik 595
10)Orman Ürünleri Endüstrisi
1936 yılında üretime açılan birincil kağıt fabrikamız, bugün SEKA İzmit Kağıt Fabrikası diye tanıdık fabrikadır Tesis, bir fabrikalar topluluğu olup, 1936'da 1 kağıt fabrikası, 1944'de 2, 1954'de 3 ve 1957'de 4 kağıt fabrikası hizmete girmiştirDaha önce Sümerbank'a alt olan tesis, 1955 yılında kurulan SEKA iktisadi kuruluşuna bağlanmıştır
Marmara Selüloz ve Kağıt Fabrikaları
Adı ili İşletime Başlangıç Yılı
İzmit Kocaeliİzmit 1936
Balıkesir Balıkesir 1981
11)Çimento,Sırça ve Seramik Endüstrisi
Yurdumuzda çimento endüstrisi, Cumhuriyet Devri öncesinde kurulmaya başlamıştır Bu konudaki ilk fabrika; 1910 yılında faaliyete geçen, İzmitDarıca çimento fabrikasıdır Bu fabrikayı 1911 yılında kurulan İzmitEskihisar çimento fabrikası izlemiştir Bu iki fabrikanın üretimi yetmeyince, İstanbul Zeytinburnu ve Kartal çimento fabrikaları kurulmuştur daha sonra bu fabrikaları, Kırklareli Pınarhisar ve Balıkesir çimento fabrikaları izlemiştir
Gelişmiş bir sanayi dalıda, şişe ve sırça endüsrisi imal alanıdır Bu konudaki ilk çağdaş fabrikamız, İstanbul Paşabahçe şişe ve sırça fabrikası olup, 1936'da üretime geçmiştir
Marmara Şişe ve Cam Fabrikaları Dağılışı
Adı İli Başlangıç Yılı
Paşabahçe İstanbulPaşabahçe 1936
Çayırova Sırça İzmitÇayırova 1961
Topkapı Şişe fab İstanbulTopkapı 1968
Teknik sırça İstanbul 1968
Çayırova sırça elyafı İzmitÇayırova 1971
Trakya cam KırklareliLüleburgaz 1981
Kırklareli cam KırklareliLüleburgaz 1981
Seramik ve Porselen Endüstrisinde Marmara Bölgesi birinci sırayı alır Meslek gücü de büyük ölçüde bu bölgede toplanmıştır *
Marmara Bölgesinde Bulunan Fabrikalar
Marmara Bölgesindeki Fabrikalar
Türkiye ’nin en manâlı sanayi ve ticaret merkezleri Marmara bölgesinde yer alırEn manâlı sanayi kuruluşları İstanbul, Kocaeli ve Bursa illerinde yoğunlaşmıştır
En kayda değer sanayi kuruluşları, otomobil, değiştirme parça, vagon, elektrikli eşya, cam, ilâç, kimyasal maddeler, çimento, kâğıt, lâstik, dokuma, hazırlanmış giyim, metal eşya, şeker, içki, sigara ve gıda maddeleri üreten fabrikalardır
1)Şeker fabrikaları
Adı Üretime başlangıç yılı
Kırklareli Alpullu 1926
Adapazarı 1953
Balıkesir Susurluk 1956
2)Süt ve Süt Ürünleri
Marmara Bölgesi'nin bazı yerlerinde süt ve süt ürünlerine dayalı fabrikalar vardırÖrneğin;Mis Süt (Balıkesir Gönen), ve Meriç Süt (Edirne) Hem Edirne ve Tekirdağ illerimiz beyaz peynir üretimi ile ün salmıştır
3)Un ve Unlu Ürünler Endüstrisi
Yurdumuzda birincil un fabrikası, 1885 yılında, İstanbul Ayvansaray'da kurulmuştur 1885 yılından bu yanlamasına bölgede birçok un fabrikası kurulmuş ve bu fabrikalar her sene ürütimlerini birazcık daha artırmışlardır
4)Konserve veSalça Üretimi
Birincil konserve fabrikası 1920 yılında İstanbul Kartal'da kurulmuştur Yurdumuzda (1985 yılı verisidir), 72 adet büyük konserve fabrikası vardır Yıllık imal kapasitesi, 125 bin tonu bulur Fabrikaların, 16 sı Balıkesir, 12 si Bursa ve 10 u da Çanakkale'de idi
Artan Bir Şekilde çoğalan bir gıda sanayi dalı da, salça üretimidir Bu üretimin merkezi Güney Marmara Bölümü illeridir Özellikle 1960'dan daha sonra çağdaş fabrikalar kurulmaya başlamış ve bugün takvim üretim kapasitesi, 120 bin tonu bulmuştur Bu alanda en büyük gıda şirketleri;Demko, Pınar, Akfa, Tukaş, Lezzet ve Sedaş gibi şirketlerdir
5)Nebati Yağ Üretimi
Bu gün ülkemizde birkısmı Balıkesir ilinde olmak üzere, takvim imal kapasiteleri 10bin ton ve daha artı olan 26 büyük fabrika vardır (1990) Bunlara, büyük zeytinyağı fabrikaları da dahildirÖrneğin;Trakya Yağ Sanayii, Tar Meslek, Aymar, Bafay gibi
6)Tütün ve İspirtolu İçkiler Endüstrisi
Marmara Bölgesi Tütün ve Sigara Fabrikaları(1990)
Fabrikanın Adı Kuruluş Yılı Kapasitesi(tonyıl)
İstanbul Cibali 1887 5950
İstanbul Maltepe 1970 20046
Marmara'daki takvim imal kapasitesi en yüksek Bira fabrikaları
İli ve Adı Takvim Imal Kapasitesi(bin tl)
İstanbul Tekel Bira Fabrikası 40
İstanbul Efes Bira Fabrikası 25
Marmara Tekel Şarap Fabrikaları ve Üretim Kapasiteleri
İli ve Adı Kuruluş yılı Kapasitesi(bin tlsene)
İstanbul Paşabahçe 1922 2 300
Tekirdağ 1931 7 000
Çanakkale 1962 2 050
TekirdağŞarköyUçmakdere1966 800
Tekirdağ Şarköy 1966 1 500
Bilecik 1971 1 600
Edirne Uzunköprü 1976 1 000
7)Tekstil, Deri ve Giyim Endüstrisi
pamuklu iplik dokuma fabrikaları arasındaki Mensucat Santral (İstanbul ve Edirne),Akip (İstanbul) fabrikaları, alanın en büyük iplik fabrikalarıdır
Pamuklu bez tekstil fabrikalarından; Bozkurt(İstanbul), Kartaltepe (İstanbul) fabrikaları Marmara Bölgesinin başlıca pamuklu bez dokuma fabrikalarıdırBugün ülkemizde, çoğunluğu İatanbul, Adana ve Bursa gibi illerde almak üzere, 60 dolayında pamuk ipliği, yün ipliği,pamuklu bez ve yünlü kumaş dokuma fabrikaları vardır Fakat yünlü dokuma endüstrimiz, pamuklu tekstil endüstrimizde olduğu şekilde gelişmiş değildir Yurdumuzun, birincil yünlü tekstil fabrikası 1843 yılında faaliyete geçen, İzmit Hereke kumaş fabrikası olup, 1890 da halı tekstil üniteleride eklenmiş; fakat 1905 yılından başlayarak, en ince ayrıntısına kadar bir yünlü bez tekstil fabrikası durumuna getirilip, 1934 yılında Sümerbank'a devredilmiştirBundan sonra Bursa Merinos Yünlü kumaş fabrikası gibi büyük Sümerbank kuruluşunun faaliyete geçmesi, yünlü tekstil endüstimizin gelişmesinde büyük rol oynamıştır
Özel sektöre ait pamuk ve yün ipliği dokuma fabrikaları
Adı ve ili İğ sayısı
Mensucat Santral İstanbul 100700
Narin İstanbul 63300
Akip İstanbul 50000
Edip İstanbul 50000
Bisaş Bursa 90000
Özel sektöre ait yünlü ve pamuklu tekstil fabrikaları
Adı ve ili Tezgah sayısı
Narin İstanbul 560
Bozkurt İstanbul 625
Mensucat Santralİstanbul ve Edirne 975
Kartaltepe İstanbul 545
Doğal ipek ipliği ve ipekli bez üretimimizin merkezi vaktiyle olduğu gibi yeniden Bursa ilidir Suni ipekçilikte en büyük fabrikamız, Gemlik Yapay ipekli fabrikası adı ile, Bursa Gemlik'tedir Adı, Filaş dokumacılığı diye de geçer
Cilt ve cilt ürünleri de yurdumuzda gelişmiş bir sanayi dalıdırİstanbul Yedikule' deki Sümerbank'a ait fabrikada cilt ayakkabı üretilmektedir
8)Otomotiv Endüstrisi
Türkiye gemi yapım fabrikaları, İzmir Alaybey tersanesi hariç, tüm tersaneler İstanbul ve çevresindedir
Tersanelerin dışarıda Bursa ve İstanbul otomobil fabrikaları, İstanbul'da otobüskamyonkamyonet fabrikaları, yeniden İstanbul'da traktör fabrikaları ve Sakarya'da demiryolu vasıta ve gereçleri vardır
9)Kimya Endüstrisi
Motorlu taşıt araçları lastiği; Yurdumuzda bu endüstri, 1962'de kurulmaya başlamıştırBugün bu alanda faaliyet gösteren, beş büyük fabrika vardırBunlardan Uniroyel Adapazarı'nda, Petlas Kırşehir'de ve diğer fabrikalarda İzmit'tedir Fabrikaların bu bölgeye toplanmasının esas nedeni, hammadde sağlama kolaylığıdır Kauçuk, karbon siyahı ve kortbezi gibi esas hammaddeler önceleri yurt dışından getiriliyordu Kuruluş bölgesi, bu maddelerin deniz yolu ile getirilmesine fazla uygundur Ancak, 1970'den sonra bölgede, hammadde üreten petrokimya tesisleri kurulmuştur Bunlar, İzmit Yarımca petrokimya tesisleri ve yine İzmit Köseköy kortbezi fabrikası olup, lastik endüstisinin hammadde ihtiyacı büyük ölçüde bu fabrikalardan karşılanır
Motorlu Araçlar Lastik Fabrikaları ve Üretim Kapasiteleri
Adı İli Üretim kapasiteleri(bin adet)
Good year Kocaeliİzmit 1 500
Uniroyal SakaryaAdapazarı 1 500
Pirelli Kocaeliİzmit 1 000
Fulda Kocaeliİzmit 1 000
Lassa Kocaeliİzmit 5 000
Marmara Suni Gübre Fabrikaları ve Kapasiteleri
Adı ili Kapasitesi(bintonsene)
Bağfaş BalıkesirBandırma 125
Yarımca İzmitYarımca 125
Gemlik BursaGemlik 595
10)Orman Ürünleri Endüstrisi
1936 yılında üretime açılan birincil kağıt fabrikamız, bugün SEKA İzmit Kağıt Fabrikası diye tanıdık fabrikadır Tesis, bir fabrikalar topluluğu olup, 1936'da 1 kağıt fabrikası, 1944'de 2, 1954'de 3 ve 1957'de 4 kağıt fabrikası hizmete girmiştirDaha önce Sümerbank'a alt olan tesis, 1955 yılında kurulan SEKA iktisadi kuruluşuna bağlanmıştır
Marmara Selüloz ve Kağıt Fabrikaları
Adı ili İşletime Başlangıç Yılı
İzmit Kocaeliİzmit 1936
Balıkesir Balıkesir 1981
11)Çimento,Sırça ve Seramik Endüstrisi
Yurdumuzda çimento endüstrisi, Cumhuriyet Devri öncesinde kurulmaya başlamıştır Bu konudaki ilk fabrika; 1910 yılında faaliyete geçen, İzmitDarıca çimento fabrikasıdır Bu fabrikayı 1911 yılında kurulan İzmitEskihisar çimento fabrikası izlemiştir Bu iki fabrikanın üretimi yetmeyince, İstanbul Zeytinburnu ve Kartal çimento fabrikaları kurulmuştur daha sonra bu fabrikaları, Kırklareli Pınarhisar ve Balıkesir çimento fabrikaları izlemiştir
Gelişmiş bir sanayi dalıda, şişe ve sırça endüsrisi imal alanıdır Bu konudaki ilk çağdaş fabrikamız, İstanbul Paşabahçe şişe ve sırça fabrikası olup, 1936'da üretime geçmiştir
Marmara Şişe ve Cam Fabrikaları Dağılışı
Adı İli Başlangıç Yılı
Paşabahçe İstanbulPaşabahçe 1936
Çayırova Sırça İzmitÇayırova 1961
Topkapı Şişe fab İstanbulTopkapı 1968
Teknik sırça İstanbul 1968
Çayırova sırça elyafı İzmitÇayırova 1971
Trakya cam KırklareliLüleburgaz 1981
Kırklareli cam KırklareliLüleburgaz 1981
Seramik ve Porselen Endüstrisinde Marmara Bölgesi birinci sırayı alır Meslek gücü de büyük ölçüde bu bölgede toplanmıştır *