Masalın Çocuk Gelişimine Nasıl bir Etkisi Vardır
Masalların çocuklar üzerindeki etkisi
Masallar, çocuklar için vazgeçilmezdir Çocuklar masal okumayı, fakat daha ziyade anlattırmayı çok severler Anne bana bir masal okur musun?Bu cümleyi, günde en az bir kere işitirsiniz Peki, biz yalnızca çocuklarımız güzel süre geçirsinler diye mi masal okuyoruz? Evet, masallar çocuğun hoş zaman geçirmesinde manâlı bir araçtır; lakin daha da önemlisi masallar, çocukların gelişimleri üzerinde çok olumlu etkiler yaratırlar Çocuk eğitiminde masal; düş gücünün gelişmesine, zihin ufkunun açılmasına muavin olur Kelime dağarcığını zenginleştirir ve kavram öğrenimini hızlandırır Bunlarla birlikte masallar, çocuğun merak duygusunu uyandırır, yaratıcılığını hatta niçinnetice ilişkisi kurma becerisini arttırır Masallar, çocuğun korkularını giderir Özlemlerini dile getirir Karşılaştıkları güçlükleri kavramasına, çözüm bulmasına takviye eder Kişiliğini geliştirir Masallar, çocukların çocukça sorunlarını küçümsemeyip onları ciddiye alır Onlara güven verir Geleceğe olan umutlarını arttırır
Çocuk, yaşamdaki sevdiği ve nefret ettiği örneklerle, masallarda karşılaşır ve masal kahramanları doğruca tecrübeler yaşayarak, iyi ile kötüyü birbirinden ayırt etmeye başlar Olan biteni fazla daha net algılar Zevkli bir şekilde dünyada iyi ile fena, çalışkan ile dingin, zeki ile aptal halk müziği olduğunun farkına varır Masallar aracılığıyla verilen iletiler, yerine daha kolay ulaşır
Masallarda işlenen birlikte yaşayan millet kuvvet anlarında birbirlerine yardım olmalı ve edep kurallarına uyarı etmeligibi konular, çocukları sosyal dünyaya hazırlar Masal kitaplarının renkli, görsel öğeler yönünden zengin olması ise; çocuğun görsel yönünün gelişmesine tezgâhtar olur
Çocuklar, masal kahramanlarının üstün özelliklerine ve başarılı eylemlerine hayranlık duydukları için onlarla özdeşim kurar, onlar gibi olmak isterler Bu da çocukların şahsiyet gelişimi üstünde etkili olur bu nedenle hikâye, masal ve romanlardaki kahramanların özellikleri muhtemel oldukça gerçeğe yakın olmalıdır oysa, çocuk gerçeklik duygusundan uzaklaşmasın Kahramanların ulaştıkları başarılar ya da kazandıkları zaferler, çabalarının bir sonucu olmalıdır Eğer galibiyet ve zaferler olağanüstü güçlerle veya tesadüfen elde ediliyorsa, bu durum çocuğu da kolay yoldan başarı elde etmeye yönlendirebilir
Bütün bunların açık havada, masal okuyarak çocuğunuza özel bir vakit ayırmış olursunuz Bilhassa gün içinde çocuğunuza fazla vakit ayıramadığınızı düşünüyorsanız masal anlatarak beraber olmak, öyküyle ilgili yorumlar yapmak her iki taraf içinde inanılmaz bir duygudur
Günümüzde masal, çoğu eğitimci tarafından yardımsever olarak görülmektedir Ama, bazı annebaba ve öğretmenler tarafından realist olmadığı gerekçesiyle dışlanmaktadır Bu gibi değerlendirmelerin kendi içinde hem haklı, ayrıca de haksız yanları vardır Masalın çocuğu fazla düş dünyasına sürükleyerek, onun hakiki dünyaya uyum sağlamasını zorlaştırmasından korkmak anlamlıdır, ama bu durum masal türünü bütünüyle dışlamayı gerektirmemektedir Çocuğa verilecek masalın bilinçli seçilmesi, mümkün sakıncaları ortadan kaldıracaktır O halde hangi yaşta hangi masal kitabını seçim etmeliyiz?
Çocuğunuz 01 yaşında ise… Kolay ve çocuğunuzun dünyasında yer alan nesnelerin, canlı renkli resimlerin olduğu kitapları tercih edebilirsiniz Bebekler iri resimli kitaplardan, bebek resimlerinden hoşlanırlar Sayfalarda herhangi bir yazı bulunmak zorunda değildir Bebeğinize, benzer kitabı defalarca okuyabilirsiniz; bundan haz alacaktır Okurken ses tonunuzu değiştirip, yüzünüzde ifadeler oluşturmanız, çocuğunuzun sizi zevkle dinlemesini sağlayacaktır Oysa gösterişli ifadelerden kaçının Resimlerin adını söylerken parmağınızla o devlete ait gösterin Bebekler böyle öğrenir Biraz daha büyüdükten sonradan kolay tekerlemeler, tekrarlanan kelimeler ya da kafiyeli cümlelerin yer aldığı kitaplar okuyabilirsiniz Çocuk manasını tam kavramasa da cümlelerin ahengini, tekrarlanan ritmini, renkli resimleri sevecektir Bu nesil kitaplar, çocuğunuzun dilin ritmini öğrenmesinde tezgâhtar olacaktır
Çocuğunuz 13 yaşında ise… Büyük, parlak resimleri olan, birbirinden farklı nesnelerin olduğu (hayvanlar, taşıtlar gibi), çocuğunuzun bildiği şeyleri (örneğin yemek gibi) yapan çocuk kahramanların bulunduğu, her bir sayfada birkaç kelimelik yazıların olduğu hikâye kitaplarını tercih edebilirsiniz Bu yaşlardaki çocuklar tekrarları severler Benzer masalı onlarca kez dinlemekten keyif alırlar Bu yüzden çocuğunuza aynı kitabı daima okumaktan çekinmeyin Bebekler gözlem yaparlar Eğer çocuğunuza her kitap okumanızda, sayfaları döndürmek ve yazıları soldan sağa doğru izlemek gibi okumayla ilgili esas kavramları anlatır ve resimlere dikkat çekici edip, isimlerini söyler ve resimler hakkında konuşursanız, bebeğiniz büyüdükçe sayfaları çevirme ve resimleri işaretletme konusunda sizi taklit edecektir Bu yaş çocukları, uzun olayları peşine düşüp takip etme ve akıcılık becerisini hemen şimdi geliştiremediklerinden kısa öyküler seçilmelidir
Çocuğunuz 35 yaşında ise… Bariz bir konusu ya da kahraman figürleri olan, aşina durumların anlatıldığı konuları taşıyan (örneğin pikniğe giden aile gibi) masal kitaplarını tercih edebilirsiniz Masalın konusu sade olmalı ve masaldaki resimler anlatılan öyküyü desteklemelidir Çocuğun düş gücünü harekete geçiren masalların olduğu kitaplar, bu yaş gurubundaki çocuklar için yardımsever olacaktır
Çocuğunuza resimlere bakarak hikâye anlatma imkânı sunun Bu dönemde çocuklar, hikaye anlatmaktan fazla hoşlanırlar
Çocuğunuz 58 yaşında ise… Kavram ve dil yönünden gelişmiş, sadece iyi ve doğruyu değil, fena ve hatalı karakterleri de taşıyan, çocuğun bildiği kelimelerden oluşan, okumayı yeni öğrenenler için kısa ve büyük yazılarla yazılı kitapları seçim edebilirsiniz Bu yaşlarda çocuklar, hakiki ve hayali olayları bir arada yaşar Konuları hayvanlar, devler ve doğa olan masalları, destan ve efsaneleri dinlemeye bayılırlar Uygun uzunluktaki bir kitabı sonuna kadar dinler ve dinlediklerini çok iyi anlarlar Okumayı yeni öğrenen çocuk için kitabın sayfa sayısı 20'yi geçmemeli ve kitap kocaman puntolu harflerle yazılı olmalıdır 8 yaşlarındaki çocuklara ise; 30 sayfalı ve orta irili harflerle yazılmış kitaplar tercih edilebilir Sonraki yaşlar için kitapların sayfa sayısı gitgide artarak artırılmalıdır Satır aralıkları, çocuğun takibini kolaylaştıracak genişlikte olmalıdır Ayrıca seçtiğiniz kitapların çocuğunuzun ilgi alanına giren, onu sıkmayacak, bir seferde okuyabileceği kitaplar olmasına uyarı edin
Çocuğunuz 812 yaşında ise… Bu yaş grubundaki kız ve erkek çocuklarının ilgileri farklılaşır Erkekler daha çok kahramanlık, keşif ve olaylı olayların yer aldığı heyecanlı kitapları seçim ederler; kızlar ise daha çok günlük hayat ile ilgili ya da duygularını bulabilecekleri kitapları severler böylece çocuğunuzun şahsiyet ve zevkine uygun, yaratıcılığını harekete geçiren, yalnızca mesaj kaygısı taşımayan, beyin fırtınası yapabileceği, iyinin yanına kötüye de yer veren öbür kültürlerin tanıtıldığı, öğretici veya mesaj verici özelliği abartılmamış kitapları tercih edebilirsiniz Alaka alanına karşın her yeni bilgi ve kahraman onu heyecanlandıracak, okuma isteğini artırmaya başlayacaktır
Çocuğunuz 12 üstü ise… Çocuk kitapları; masal, hikâye, fıkra, tekerleme, şiir, bilmece, roman, efsane ve fıkralardan oluşur Buluğ Çağı dönemi ve ardından ise; alaka aşk içerikli hikâyelere, romanlara, tarihi konulara ve şiirlere kayar
ÖNERİLER
Çocuğunuzun düş gücünü için; Masala başlamadan önce birlikte resimleri inceleyin ve nasıl bir hikaye olduğunu varsayım etmeye çalışın (Varsayım önceliğini çocuğa verin)
Çocuğunuzun bilişsel becerilerinin ve problem çözme yetisinin gelişmesine katkıda bulunmak için; Masal anlatırken, Sence bir sonraki sayfada ne olacak?, Bu masalın sonu nasıl olabilirdi?gibi sorular sorun
Çocuğunuzun hafızasını desteklemek için; Masalı bir iki sayfa okuduktan sonra bir önceki sayfalarla ilgili sorular sorun Çocuğun adı neydi?, Nereye gitmişlerdi?gibi
Çocuğunuzun hayal gücünü ilerletmek için; Masalı okuduktan sonra, çocuğunuzdan masalın bir resmini yapmasını isteyin *
Masalların çocuklar üzerindeki etkisi
Masallar, çocuklar için vazgeçilmezdir Çocuklar masal okumayı, fakat daha ziyade anlattırmayı çok severler Anne bana bir masal okur musun?Bu cümleyi, günde en az bir kere işitirsiniz Peki, biz yalnızca çocuklarımız güzel süre geçirsinler diye mi masal okuyoruz? Evet, masallar çocuğun hoş zaman geçirmesinde manâlı bir araçtır; lakin daha da önemlisi masallar, çocukların gelişimleri üzerinde çok olumlu etkiler yaratırlar Çocuk eğitiminde masal; düş gücünün gelişmesine, zihin ufkunun açılmasına muavin olur Kelime dağarcığını zenginleştirir ve kavram öğrenimini hızlandırır Bunlarla birlikte masallar, çocuğun merak duygusunu uyandırır, yaratıcılığını hatta niçinnetice ilişkisi kurma becerisini arttırır Masallar, çocuğun korkularını giderir Özlemlerini dile getirir Karşılaştıkları güçlükleri kavramasına, çözüm bulmasına takviye eder Kişiliğini geliştirir Masallar, çocukların çocukça sorunlarını küçümsemeyip onları ciddiye alır Onlara güven verir Geleceğe olan umutlarını arttırır
Çocuk, yaşamdaki sevdiği ve nefret ettiği örneklerle, masallarda karşılaşır ve masal kahramanları doğruca tecrübeler yaşayarak, iyi ile kötüyü birbirinden ayırt etmeye başlar Olan biteni fazla daha net algılar Zevkli bir şekilde dünyada iyi ile fena, çalışkan ile dingin, zeki ile aptal halk müziği olduğunun farkına varır Masallar aracılığıyla verilen iletiler, yerine daha kolay ulaşır
Masallarda işlenen birlikte yaşayan millet kuvvet anlarında birbirlerine yardım olmalı ve edep kurallarına uyarı etmeligibi konular, çocukları sosyal dünyaya hazırlar Masal kitaplarının renkli, görsel öğeler yönünden zengin olması ise; çocuğun görsel yönünün gelişmesine tezgâhtar olur
Çocuklar, masal kahramanlarının üstün özelliklerine ve başarılı eylemlerine hayranlık duydukları için onlarla özdeşim kurar, onlar gibi olmak isterler Bu da çocukların şahsiyet gelişimi üstünde etkili olur bu nedenle hikâye, masal ve romanlardaki kahramanların özellikleri muhtemel oldukça gerçeğe yakın olmalıdır oysa, çocuk gerçeklik duygusundan uzaklaşmasın Kahramanların ulaştıkları başarılar ya da kazandıkları zaferler, çabalarının bir sonucu olmalıdır Eğer galibiyet ve zaferler olağanüstü güçlerle veya tesadüfen elde ediliyorsa, bu durum çocuğu da kolay yoldan başarı elde etmeye yönlendirebilir
Bütün bunların açık havada, masal okuyarak çocuğunuza özel bir vakit ayırmış olursunuz Bilhassa gün içinde çocuğunuza fazla vakit ayıramadığınızı düşünüyorsanız masal anlatarak beraber olmak, öyküyle ilgili yorumlar yapmak her iki taraf içinde inanılmaz bir duygudur
Günümüzde masal, çoğu eğitimci tarafından yardımsever olarak görülmektedir Ama, bazı annebaba ve öğretmenler tarafından realist olmadığı gerekçesiyle dışlanmaktadır Bu gibi değerlendirmelerin kendi içinde hem haklı, ayrıca de haksız yanları vardır Masalın çocuğu fazla düş dünyasına sürükleyerek, onun hakiki dünyaya uyum sağlamasını zorlaştırmasından korkmak anlamlıdır, ama bu durum masal türünü bütünüyle dışlamayı gerektirmemektedir Çocuğa verilecek masalın bilinçli seçilmesi, mümkün sakıncaları ortadan kaldıracaktır O halde hangi yaşta hangi masal kitabını seçim etmeliyiz?
Çocuğunuz 01 yaşında ise… Kolay ve çocuğunuzun dünyasında yer alan nesnelerin, canlı renkli resimlerin olduğu kitapları tercih edebilirsiniz Bebekler iri resimli kitaplardan, bebek resimlerinden hoşlanırlar Sayfalarda herhangi bir yazı bulunmak zorunda değildir Bebeğinize, benzer kitabı defalarca okuyabilirsiniz; bundan haz alacaktır Okurken ses tonunuzu değiştirip, yüzünüzde ifadeler oluşturmanız, çocuğunuzun sizi zevkle dinlemesini sağlayacaktır Oysa gösterişli ifadelerden kaçının Resimlerin adını söylerken parmağınızla o devlete ait gösterin Bebekler böyle öğrenir Biraz daha büyüdükten sonradan kolay tekerlemeler, tekrarlanan kelimeler ya da kafiyeli cümlelerin yer aldığı kitaplar okuyabilirsiniz Çocuk manasını tam kavramasa da cümlelerin ahengini, tekrarlanan ritmini, renkli resimleri sevecektir Bu nesil kitaplar, çocuğunuzun dilin ritmini öğrenmesinde tezgâhtar olacaktır
Çocuğunuz 13 yaşında ise… Büyük, parlak resimleri olan, birbirinden farklı nesnelerin olduğu (hayvanlar, taşıtlar gibi), çocuğunuzun bildiği şeyleri (örneğin yemek gibi) yapan çocuk kahramanların bulunduğu, her bir sayfada birkaç kelimelik yazıların olduğu hikâye kitaplarını tercih edebilirsiniz Bu yaşlardaki çocuklar tekrarları severler Benzer masalı onlarca kez dinlemekten keyif alırlar Bu yüzden çocuğunuza aynı kitabı daima okumaktan çekinmeyin Bebekler gözlem yaparlar Eğer çocuğunuza her kitap okumanızda, sayfaları döndürmek ve yazıları soldan sağa doğru izlemek gibi okumayla ilgili esas kavramları anlatır ve resimlere dikkat çekici edip, isimlerini söyler ve resimler hakkında konuşursanız, bebeğiniz büyüdükçe sayfaları çevirme ve resimleri işaretletme konusunda sizi taklit edecektir Bu yaş çocukları, uzun olayları peşine düşüp takip etme ve akıcılık becerisini hemen şimdi geliştiremediklerinden kısa öyküler seçilmelidir
Çocuğunuz 35 yaşında ise… Bariz bir konusu ya da kahraman figürleri olan, aşina durumların anlatıldığı konuları taşıyan (örneğin pikniğe giden aile gibi) masal kitaplarını tercih edebilirsiniz Masalın konusu sade olmalı ve masaldaki resimler anlatılan öyküyü desteklemelidir Çocuğun düş gücünü harekete geçiren masalların olduğu kitaplar, bu yaş gurubundaki çocuklar için yardımsever olacaktır
Çocuğunuza resimlere bakarak hikâye anlatma imkânı sunun Bu dönemde çocuklar, hikaye anlatmaktan fazla hoşlanırlar
Çocuğunuz 58 yaşında ise… Kavram ve dil yönünden gelişmiş, sadece iyi ve doğruyu değil, fena ve hatalı karakterleri de taşıyan, çocuğun bildiği kelimelerden oluşan, okumayı yeni öğrenenler için kısa ve büyük yazılarla yazılı kitapları seçim edebilirsiniz Bu yaşlarda çocuklar, hakiki ve hayali olayları bir arada yaşar Konuları hayvanlar, devler ve doğa olan masalları, destan ve efsaneleri dinlemeye bayılırlar Uygun uzunluktaki bir kitabı sonuna kadar dinler ve dinlediklerini çok iyi anlarlar Okumayı yeni öğrenen çocuk için kitabın sayfa sayısı 20'yi geçmemeli ve kitap kocaman puntolu harflerle yazılı olmalıdır 8 yaşlarındaki çocuklara ise; 30 sayfalı ve orta irili harflerle yazılmış kitaplar tercih edilebilir Sonraki yaşlar için kitapların sayfa sayısı gitgide artarak artırılmalıdır Satır aralıkları, çocuğun takibini kolaylaştıracak genişlikte olmalıdır Ayrıca seçtiğiniz kitapların çocuğunuzun ilgi alanına giren, onu sıkmayacak, bir seferde okuyabileceği kitaplar olmasına uyarı edin
Çocuğunuz 812 yaşında ise… Bu yaş grubundaki kız ve erkek çocuklarının ilgileri farklılaşır Erkekler daha çok kahramanlık, keşif ve olaylı olayların yer aldığı heyecanlı kitapları seçim ederler; kızlar ise daha çok günlük hayat ile ilgili ya da duygularını bulabilecekleri kitapları severler böylece çocuğunuzun şahsiyet ve zevkine uygun, yaratıcılığını harekete geçiren, yalnızca mesaj kaygısı taşımayan, beyin fırtınası yapabileceği, iyinin yanına kötüye de yer veren öbür kültürlerin tanıtıldığı, öğretici veya mesaj verici özelliği abartılmamış kitapları tercih edebilirsiniz Alaka alanına karşın her yeni bilgi ve kahraman onu heyecanlandıracak, okuma isteğini artırmaya başlayacaktır
Çocuğunuz 12 üstü ise… Çocuk kitapları; masal, hikâye, fıkra, tekerleme, şiir, bilmece, roman, efsane ve fıkralardan oluşur Buluğ Çağı dönemi ve ardından ise; alaka aşk içerikli hikâyelere, romanlara, tarihi konulara ve şiirlere kayar
ÖNERİLER
Çocuğunuzun düş gücünü için; Masala başlamadan önce birlikte resimleri inceleyin ve nasıl bir hikaye olduğunu varsayım etmeye çalışın (Varsayım önceliğini çocuğa verin)
Çocuğunuzun bilişsel becerilerinin ve problem çözme yetisinin gelişmesine katkıda bulunmak için; Masal anlatırken, Sence bir sonraki sayfada ne olacak?, Bu masalın sonu nasıl olabilirdi?gibi sorular sorun
Çocuğunuzun hafızasını desteklemek için; Masalı bir iki sayfa okuduktan sonra bir önceki sayfalarla ilgili sorular sorun Çocuğun adı neydi?, Nereye gitmişlerdi?gibi
Çocuğunuzun hayal gücünü ilerletmek için; Masalı okuduktan sonra, çocuğunuzdan masalın bir resmini yapmasını isteyin *