Matematikte işlem yaparken öğrencilerin en çok zorlandığı ve hata yaptığı konulardan birisi de onluk ve yüzlük bozarak çıkarma yapmaktır. En kolay anlatımı ile akılda kalan çıkarma işlemi tekniği! Komşuya giderek çıkarma nasıl yapılır? Dört işlemde kolay ve pratik çıkarma işlemi...
Temeli oturtulmayan bir matematik işlemi, öğrencilerin okul hayatı boyunca en çok zorlandığı ve sıkıntı çektiği konulardan biridir. Matematik dersinde işlem yaparken hataların en fazla çıktığı yerlerden biri olan dört işlemler, bazı zamanlar dikkat eksikliğinden kaynaklansa da çoğu zaman mantığının temelinin kavranmamasındandır. Pek çok öğrencinin anlamaması ve anlayamadığı için de sevmediği derslerin başında Matematik gelir. Durum böyle olunca matematik çözmekten zevk alınamaz ve başarılı sonuç elde edilemez. Siz ebeveyni olarak çocuğunuza önce matematiği sevdirmeli sonra anlayabileceği şekilde örneklerle anlatmalısınız. Genelleyecek olursak matematikte en sık yapılan hatalardan birisi de komşuya giderek yapılan çıkartma işlemleridir. Kafa karışıklığına neden olan bu gibi işlemlerin daha kolay akılda kalabilmesi için anlatırken şu adımları izleyebilirsiniz:
MATEMATİKTE 4 BASAMAKLI ÇIKARMA İŞLEMİ NASIL YAPILIR?
İŞLEM-1
4451
-2518
-------
1933
Birler basamağındaki 1 sayısından 8 sayısını çıkartamayacağımız için yukarıdaki sayıyı daha büyük tutmalıyız. Bunun için yandaki komşudan bir tane onluk almalıyız. Aldığımız 10'luğun haricinde birde kendisinde mevcut olan bir onlukla beraber toplamda 11 tane onluk elde etmiş oluruz. 11'den 8'i çıkardığımızda elde edilen 2 sayısı yazılır. Onlar basamağında 5 sayısındaki bir onluğu daha öncesinde komşuya verdiğimizde 4 tane onluk kalmış olacak. Dolayısıyla 4'ten 1 sayısı çıkarılacak elde edilen sayı 3 kalacak. Yüzler basamağındaki çıkartmaya geçince üstteki sayı alttaki sayıdan küçük olduğu için bu defa da binler basamağından 10'luk alınması gerekecek.
10 tane onluk ile kendinde olan 4 onluk toplamda 14 sayısına tekabül edeceği için 14'ten 5 sayısı çıkarılacak ve 9 sayısı yazılacaktır. Yüzler basamağındaki eksilen bir onlukla 2 sayısı çıkarılınca da 1 yazılacak ve işlemin sonucu 1933 olacaktır.
ÇIKARMA İŞLEMİNDE 0'DAN ÖDÜNÇ ALMA YÖNTEMİ:
Çocukların matematikte yapmakta en çok zorlandıkları ve yanlış sonuçlar çıkardığı işlemlerden birisi de çıkartma işlemidir. 0'dan ödünç alarak komşuya gitme mantığının çocukların hafızasına yerleşebilmesi için olabildiğince açık ve basit bir dil ile çıkartma işlemini anlatmaya çalıştık. Haydi gelin başlayalım!
Çıkartma ya da diğer dört işlemlerde öncelik sırası her zaman birinci basamaktadır. İşlemi gerçekleştirebilmemiz için ise üstteki sayının alttaki sayıdan her zaman büyük olması gerekir. Büyük sayıdan küçük sayıyı çıkartabilmek için onlar basamağına yani hemen yanındaki sayıya gidip onluk almamız gerekiyor. Çıkartma işleminde en çok hata yapılan işlemler ise onluğun sıfır olduğu sayılardır. Komşuda onluk yok da 0 var ise bir diğer komşuya bakıp yüzlükteki onlukları komşulara paylaştırmak gerekir. 1 yüzlüğün içerisinde 10 tane onluk bulduğunu bilmek ve ona göre pratik bir şekilde hesaplamak en kolayıdır. Peki bunu nasıl gerçekleştirebiliriz? İşte örneklerle 0'dan ödünç alma yöntemi:
İŞLEMLERLE ÖRNEKLER:
ÖRNEK-1
401
-185
--------
216
Onluk basamağındaki sayı 0 olduğu için komşudan direkt olarak onluk alınamaz ve yandaki yüzlüğe gidip oradaki onlukları komşulara paylaştırmak gerekir. Yüzler basamağındaki 4 tane yüzlükten bir tanesini vermesi verilmelidir. 4 tane yüzlükten 1 tanesini verdiğimizde geride 3 tane yüzlük kalmış olacak.1 tane yüzlük bize fazla geleceği için yandaki komşuya dağıtacağız. Dolayısıyla 1 yüzlüğü önce 10'luğa çevirelim.
ANA KURAL: 1 yüzlük eşittir 10 tane 10'luğa. (10+10+10+10+10+10+10+10+10+10=100)
10 tane 10'luktan ihtiyacımız olan bir adet 10'luğu kendimize aldığımızda geri kalan 9 tane 10'lukta yan komşumuzda kalacak. En başında sayı küçük olduğu için çıkarmadığımız 1 onlukla beraber toplamda 11 tane onluk elde etmiş olduk. 11 sayısı 5'ten büyük olduğu için bundan sonrasındaki işlem çok kolay! Temelden bildiğimiz çıkartma işlemi gerçekleştirilerek doğru sonuç pratik bir şekilde elde edilebilir. Dolayısıyla örnekteki çıkartma işlemimizdeki sonuç da 216 olacaktır.
ÖRNEK-2
703
-477
-------
226
Buradaki çıkartma işlemimizde 3 sayısından 7 sayısı çıkmayacağı için yine komşudan onluk almamız gerekecek. Fakat hemen yanımızdaki komşunun sayısı 0 yani 10'luk olmayacağı için diğer yanındaki yüzlükteki onlukları paylaştırarak almak gerekecek. 7 sayısındaki bir yüzlük komşulara verileceği için 6 tane yüzlük kalacak kendisinde. Gidecek olan bir yüzlüğün içindeki 10 onluktan biri, birinci basamaktaki 3 tane onlukla birleştiğinde 13 tane onluğumuz olmuş olacak. 10 onluktan birisi ilk basamağa gittiğinde geride kalan 9 onlukta onlar basamağındaki sayı olacak. Böylelikle büyük sayılardan küçük sayıları çıkardığımızda elde edilen sayı 226 kalacak.
