Mayoz canlının hangi hucresinde meydana gelir
Mayoz bolunme eşeyli ureyen canlıların eşey (ureme ) hucrelerinde gorulur
Mayoz bolunme sonunda dort yeni hucre oluşur
Oluşan yeni hucrelerin kromozom yapıları birbirinden farklıdır
Mayoz bolunme ile kromozom sayısı yarıya iner
Mayoz bolunme ile diploit (2n kromozomlu) hucreden haploid (monoploid, n kromozomlu) hucreler oluşur
Dişi bireyde mayoz bolunme ile yumurta hucreleri, erkek bireyde sperm hucreleri oluşur
Mayoz bolunme iki aşamada gercekleşir 1)MayozI 2)MayozII
Mayoz bolunmenin mitoz bolunmeden farklı olmasını sağlayan olaylar bu evrede gercekleşir Bolunme evreleri mitozda olduğu gibi dort safhadan meydana gelir Şimdi bu bolunmeleri ve mitozdan farklı olarak gercekleşen olayları inceleyelim
1 Profaz I
Mitoz bolunmede olduğu gibi cekirdek zarı ve cekirdekcik erimeye başlar Kısalıp kalınlaşan kromatin iplikler kromozom halini alırlar Mitoz bolunmeden farklı olarak homolog kromozomlar birbirlerine tutunarak dort kromatitli ve iki kromozomlu tetratları oluştururlar
Kromozomlar tetrat oluşturduğu sırada kardeş olmayan kromatitler bir cok noktadan birbirlerine temas eder Bu noktalara sinapsis denir
Bu sinapsislerden bazılarında kardeş olmayan kromatitler arasında gen alışverişi yapılabilir
Krosing–over denilen bu olay sadece mayoz bolunmede gorulur Bu olay sayesinde kromozomlar uzerinde bulunan baskın ve cekinik genlerin diziliş sırası değiştirilir Bu değişim ise oluşacak hucrelerde kalıtsal ceşitliliği artırır
Krosingover olayı her tetratta gorulmez Ne zaman ve ne oranda meydana geleceği, hangi karakterler arasında olacağı tam olarak bilinemez Ancak, bir kromozom uzerindeki genler arası uzaklık arttıkca, krosingoverle değiştirilme ihtimalı artar
2 Metafaz I
Mitoz bolunmeden farklı olarak homolog kromozomlar hucrenin ortasında ust uste gelecek şekilde iki sıra halinde dizilir Bu diziliş şekli sayesinde mayoz I de kardeş kromatitler yerine homolog kromozomlar birbirinden ayrılır
3 Anafaz I
Mitozda kardeş kromatitler birbirinden ayrılıp zıt kutuplara cekilirdi Mayozda ise kardeş kromatitler yerine homolog kromozomlar birbirinden ayrılır Bu olay mayoz bolunmede kalıtsal ceşitliliğin oluşmasında etkilidir
Mayozda krosingover olmasa bile, homolog kromozomlar rastgele ayrıldığı icin, her zaman ceşitlilik sağlanmış olur
4 Telofaz I
Mitoz bolunmede olduğu gibi once cekirdek bolunmesi tamamlanır cekirdek zarı oluşur Telofazın sonuna doğru sitoplazma bolunmesi başlar Sitokinez mitoz bolunmede olduğu gibi gercekleşir
Mayozun ikinci bolunmesi başlamadan once mayoz I de olduğu gibi interfaz safhası gorulmez Yani DNA eşlenmesi gercekleşmez Sadece hayvan hucrelerinde bolunme başlamadan once sentrozomlar kendini eşler
B MAYOZ II BOLUNMESİ
Mayoz II bolunmesi normal mitoz gibi gercekleşir Mayoz I sonunda oluşmuş haploit
kromozomlu hucrelerden, yine haploit olan dort hucre oluşur
1 Profaz II
Cok kısa surede tamamlanan bir safhadır Eğer oluşmuşsa cekirdek zarı eriyerek kaybolur İğ iplikleri kısalıp kalınlaşır
2 Metafaz II
Kardeş kromatitleri taşıyan kromozomlar hucrenin ortasında tek sıra halinde dizilirler Kromozomlar sentromerlerinden iğ ipliklerine bağlanırlar
3 Anafaz II
Hucrenin ekvator duzleminde dizilmiş olan kromatitler iğ ipliklerinin kısalıp helezonlaşmasıyla birbirinden ayrılır Mitozda olduğu gibi kromatit ayrılması gercekleştirilmiş olur
4 Telofaz II
Bu safhanın tamamlanmasıyla mayoz bolunme bitmiş olur Profaz II evresinde kaybolan cekirdek zarı yeniden yapılır Kromozomlar tekrar kromatin iplik haline donuşur Mayoz bolunmenin başlangıcında kaybolan cekirdekcikler tekrar ortaya cıkar
Telofazın sonuna doğru sitoplazma bolunmesi başlar Sitokinezin tamamlanmasıyla diploit (2n) kromozomlu eşey ana hucresinden haploit kromozomlu dort hucre oluşmuş olur
Mayoz bolunme eşeyli ureyen canlıların eşey (ureme ) hucrelerinde gorulur
Mayoz bolunme sonunda dort yeni hucre oluşur
Oluşan yeni hucrelerin kromozom yapıları birbirinden farklıdır
Mayoz bolunme ile kromozom sayısı yarıya iner
Mayoz bolunme ile diploit (2n kromozomlu) hucreden haploid (monoploid, n kromozomlu) hucreler oluşur
Dişi bireyde mayoz bolunme ile yumurta hucreleri, erkek bireyde sperm hucreleri oluşur
Mayoz bolunme iki aşamada gercekleşir 1)MayozI 2)MayozII
Mayoz bolunmenin mitoz bolunmeden farklı olmasını sağlayan olaylar bu evrede gercekleşir Bolunme evreleri mitozda olduğu gibi dort safhadan meydana gelir Şimdi bu bolunmeleri ve mitozdan farklı olarak gercekleşen olayları inceleyelim
1 Profaz I
Mitoz bolunmede olduğu gibi cekirdek zarı ve cekirdekcik erimeye başlar Kısalıp kalınlaşan kromatin iplikler kromozom halini alırlar Mitoz bolunmeden farklı olarak homolog kromozomlar birbirlerine tutunarak dort kromatitli ve iki kromozomlu tetratları oluştururlar
Kromozomlar tetrat oluşturduğu sırada kardeş olmayan kromatitler bir cok noktadan birbirlerine temas eder Bu noktalara sinapsis denir
Bu sinapsislerden bazılarında kardeş olmayan kromatitler arasında gen alışverişi yapılabilir
Krosing–over denilen bu olay sadece mayoz bolunmede gorulur Bu olay sayesinde kromozomlar uzerinde bulunan baskın ve cekinik genlerin diziliş sırası değiştirilir Bu değişim ise oluşacak hucrelerde kalıtsal ceşitliliği artırır
Krosingover olayı her tetratta gorulmez Ne zaman ve ne oranda meydana geleceği, hangi karakterler arasında olacağı tam olarak bilinemez Ancak, bir kromozom uzerindeki genler arası uzaklık arttıkca, krosingoverle değiştirilme ihtimalı artar
2 Metafaz I
Mitoz bolunmeden farklı olarak homolog kromozomlar hucrenin ortasında ust uste gelecek şekilde iki sıra halinde dizilir Bu diziliş şekli sayesinde mayoz I de kardeş kromatitler yerine homolog kromozomlar birbirinden ayrılır
3 Anafaz I
Mitozda kardeş kromatitler birbirinden ayrılıp zıt kutuplara cekilirdi Mayozda ise kardeş kromatitler yerine homolog kromozomlar birbirinden ayrılır Bu olay mayoz bolunmede kalıtsal ceşitliliğin oluşmasında etkilidir
Mayozda krosingover olmasa bile, homolog kromozomlar rastgele ayrıldığı icin, her zaman ceşitlilik sağlanmış olur
4 Telofaz I
Mitoz bolunmede olduğu gibi once cekirdek bolunmesi tamamlanır cekirdek zarı oluşur Telofazın sonuna doğru sitoplazma bolunmesi başlar Sitokinez mitoz bolunmede olduğu gibi gercekleşir
Mayozun ikinci bolunmesi başlamadan once mayoz I de olduğu gibi interfaz safhası gorulmez Yani DNA eşlenmesi gercekleşmez Sadece hayvan hucrelerinde bolunme başlamadan once sentrozomlar kendini eşler
B MAYOZ II BOLUNMESİ
Mayoz II bolunmesi normal mitoz gibi gercekleşir Mayoz I sonunda oluşmuş haploit
kromozomlu hucrelerden, yine haploit olan dort hucre oluşur1 Profaz II
Cok kısa surede tamamlanan bir safhadır Eğer oluşmuşsa cekirdek zarı eriyerek kaybolur İğ iplikleri kısalıp kalınlaşır
2 Metafaz II
Kardeş kromatitleri taşıyan kromozomlar hucrenin ortasında tek sıra halinde dizilirler Kromozomlar sentromerlerinden iğ ipliklerine bağlanırlar
3 Anafaz II
Hucrenin ekvator duzleminde dizilmiş olan kromatitler iğ ipliklerinin kısalıp helezonlaşmasıyla birbirinden ayrılır Mitozda olduğu gibi kromatit ayrılması gercekleştirilmiş olur
4 Telofaz II
Bu safhanın tamamlanmasıyla mayoz bolunme bitmiş olur Profaz II evresinde kaybolan cekirdek zarı yeniden yapılır Kromozomlar tekrar kromatin iplik haline donuşur Mayoz bolunmenin başlangıcında kaybolan cekirdekcikler tekrar ortaya cıkar
Telofazın sonuna doğru sitoplazma bolunmesi başlar Sitokinezin tamamlanmasıyla diploit (2n) kromozomlu eşey ana hucresinden haploit
kromozomlu dort hucre oluşmuş olur