Mazı arılarının varlıkları, bu küçük ve sevimli canlıların kendilerini görmekten ziyade bitkilerde yarattıkları renkli ve kendine özgü şişlikleri görünce anlaşılabilir
Yaygın Adı: Mazı Arıları
Familya: Cynipidae
Birim: Parasitica
Daha Alçak ekip: Apocrıla
Ekip: Hymenoptora
Tür Sayısı: 2 binden fazla (ABD ’de 200 ’den fazla)
Boyutları: 28 mm arası
Fiziksel Özellikleri: Vücutları siyah ya da koyu kahverengi, aydınlık ve kambur bir profil, dişilerin abdomeni iki taraftan basıktır, kanatlarında fazla eksik sayıda damar mevcut; bazı türler kanatsız, duyargaları dişilerde 13 14 segment, erkeklerde 1415 segment uzunluğundadır
Alışkanlıkları: Yetişkinler küçük, ağzı kenetli ve ara sıra görülen; mazı arılarının larvaları bitkilerde hayli belirgin şekilde görülür
Hayat Çizgisi: Dişiler bitki dokularına yumurtlarlar Başlıca saldırılarını konak bitkinin yalnızca bir türüyle kısıtlarlar; bitki larvayı besleyen mazıyı oluşturarak cevap verir
Besin Tarzı: Yetişkinler meyve özü veya yaprak öz suyuyla beslenirler ya da hiçbir şey yemezler; larvaların birçok bitkilerle az bir kısmı da diğer böceklerle beslenir
Yaşam Alanı: Çöllerden, ağaç diplerine ve tepelerine dek bütün karasal alanlarda yaygındır
Yeryüzünde Dağılımı: Tüm dünyada, fakat çok kuru ve soğuk bölgeler hariç
Mazi arıları incir arılarıyla birlikte vejetaryenliğin esas yaşam biçimi olduğu Parasitica bölümünün tek üyeleridir Kadınsı mazı arıları tek bir türe ait veya aynı cinsteki yakın akraba diğer türe ait konak bitkilere yumurtlar Ilımlı bölgelerde en popüler konaklar meşe ağacı (0uercus) ve Fagaceae familyasının öteki üyeleridir Dişi bitkinin, mazının gelişmesini istediği spesifik bir bölgesine yumurtlar Kökler dahil bitkinin bütün kısımları kullanılabilir Mazılar türe bağlı olarak bir veya daha fazla larva bulundurabilirler
Mazıların Uyarılması
Mazı, larva yumurtadan çıktıktan sonradan gelişmeye başlar Bu da bitkinin onların salya ifrazatına karşı reaksiyonudur Pontania gibi yaprak arılarının durumundan bambaşka olarak mazının yumurtalarla birlikte enjekte ettiği kimyasalların sonucu olarak gelişmesi durumudur Bir mazının gelişmesiyle birlikte bitkiye saldıranların hareket alanı daraltılmış olur bununla beraber, mazı arısı larvaları, gıda kaynağını iki katına çıkaracak şekilde kendi kapalı barınma yerleriyle birlikte verilmektedir Mazının şekli türler aralarında çeşitlilik gösterir Görünüşü, konak bitki üzerindeki konumuyla beraber bu sakinleri ayırt etmeyi kolaylaştırır Bütün mazı arıları mazıları uyarmaz, bazıları diğerlerinin mazısında “guguk kuşu olarak yer alır İstilacı larva her zaman dürüst işgalcileri katletmez, fakat onlar zaten açlıktan ölürler, hırslı misafirleri beslenme için yapılan bu yarışmayı kazanmış olur
Genetik Metamorfoz
Birçok mazı arıları erkek, dişileri içeren nesillerle eşeysiz üremeyle (partenogenezis) sınırlandırılmış, döllenmemiş yumurtalar bırakan dişilerin bulunduğu aseksüel nesiller arasında değişmektedir Diğer eşek arılarının aksine, ilerleyen seksüel tür için sonraki erkek ve kadınsı kümelerini üreterek, döllenmemiş yumurtadan erkek olduğu dek dişi yavrunun da ortaya çıkmasını sağlayabilir Çiftleşmeden sonra kadınsı, harici hiçbir sonuç vermeyecek yumurtaları bırakıp, bu da döllenmemiş aseksüel yumurtalarla beraber topun her yerde yuvarlanmasını başlatır
İki nesil de konak bitkinin farklı kısımları veya konağın bambaşka türleri aralarında başkalaşım gerçekleştirir Birleşik Devletlerden Canlı meşe odunu mazı arısı, Callirhytis quercuspomiformis, mazıların aseksüel üremesi bir cins meşenin köklerinde gerçekleşirken, seksüel üremesi farklı meşe odunu türünde yaprak mazıları oluşturur Avrupa ’ya özgü Neuroterus quercusbaccarum ’da aseksüel üreme genelde ana kapı yapraklarının alt yüzeyini kaplayan minik disk benzeri “pul mazıları gelişmesine niçin olur Sonbaharda bu pullar içindeki işgalciler büyümeye devam ederken kopar ve yere düşer Nisan ayında dişiler ortaya çıkar ve yumurtalarını genç, gelişmekte olan meşe çiçeği salkımlarına bırakarak kırmızı kuş üzümüne eş demetlerce “kuş üzümü mazısı üremesine yol açarlar
Kaynakça:
BBC Kaba Doğa Ken PrestonMafham
Yaygın Adı: Mazı Arıları
Familya: Cynipidae
Birim: Parasitica
Daha Alçak ekip: Apocrıla
Ekip: Hymenoptora
Tür Sayısı: 2 binden fazla (ABD ’de 200 ’den fazla)
Boyutları: 28 mm arası
Fiziksel Özellikleri: Vücutları siyah ya da koyu kahverengi, aydınlık ve kambur bir profil, dişilerin abdomeni iki taraftan basıktır, kanatlarında fazla eksik sayıda damar mevcut; bazı türler kanatsız, duyargaları dişilerde 13 14 segment, erkeklerde 1415 segment uzunluğundadır
Alışkanlıkları: Yetişkinler küçük, ağzı kenetli ve ara sıra görülen; mazı arılarının larvaları bitkilerde hayli belirgin şekilde görülür
Hayat Çizgisi: Dişiler bitki dokularına yumurtlarlar Başlıca saldırılarını konak bitkinin yalnızca bir türüyle kısıtlarlar; bitki larvayı besleyen mazıyı oluşturarak cevap verir
Besin Tarzı: Yetişkinler meyve özü veya yaprak öz suyuyla beslenirler ya da hiçbir şey yemezler; larvaların birçok bitkilerle az bir kısmı da diğer böceklerle beslenir
Yaşam Alanı: Çöllerden, ağaç diplerine ve tepelerine dek bütün karasal alanlarda yaygındır
Yeryüzünde Dağılımı: Tüm dünyada, fakat çok kuru ve soğuk bölgeler hariç
Mazi arıları incir arılarıyla birlikte vejetaryenliğin esas yaşam biçimi olduğu Parasitica bölümünün tek üyeleridir Kadınsı mazı arıları tek bir türe ait veya aynı cinsteki yakın akraba diğer türe ait konak bitkilere yumurtlar Ilımlı bölgelerde en popüler konaklar meşe ağacı (0uercus) ve Fagaceae familyasının öteki üyeleridir Dişi bitkinin, mazının gelişmesini istediği spesifik bir bölgesine yumurtlar Kökler dahil bitkinin bütün kısımları kullanılabilir Mazılar türe bağlı olarak bir veya daha fazla larva bulundurabilirler
Mazıların Uyarılması
Mazı, larva yumurtadan çıktıktan sonradan gelişmeye başlar Bu da bitkinin onların salya ifrazatına karşı reaksiyonudur Pontania gibi yaprak arılarının durumundan bambaşka olarak mazının yumurtalarla birlikte enjekte ettiği kimyasalların sonucu olarak gelişmesi durumudur Bir mazının gelişmesiyle birlikte bitkiye saldıranların hareket alanı daraltılmış olur bununla beraber, mazı arısı larvaları, gıda kaynağını iki katına çıkaracak şekilde kendi kapalı barınma yerleriyle birlikte verilmektedir Mazının şekli türler aralarında çeşitlilik gösterir Görünüşü, konak bitki üzerindeki konumuyla beraber bu sakinleri ayırt etmeyi kolaylaştırır Bütün mazı arıları mazıları uyarmaz, bazıları diğerlerinin mazısında “guguk kuşu olarak yer alır İstilacı larva her zaman dürüst işgalcileri katletmez, fakat onlar zaten açlıktan ölürler, hırslı misafirleri beslenme için yapılan bu yarışmayı kazanmış olur
Genetik Metamorfoz
Birçok mazı arıları erkek, dişileri içeren nesillerle eşeysiz üremeyle (partenogenezis) sınırlandırılmış, döllenmemiş yumurtalar bırakan dişilerin bulunduğu aseksüel nesiller arasında değişmektedir Diğer eşek arılarının aksine, ilerleyen seksüel tür için sonraki erkek ve kadınsı kümelerini üreterek, döllenmemiş yumurtadan erkek olduğu dek dişi yavrunun da ortaya çıkmasını sağlayabilir Çiftleşmeden sonra kadınsı, harici hiçbir sonuç vermeyecek yumurtaları bırakıp, bu da döllenmemiş aseksüel yumurtalarla beraber topun her yerde yuvarlanmasını başlatır
İki nesil de konak bitkinin farklı kısımları veya konağın bambaşka türleri aralarında başkalaşım gerçekleştirir Birleşik Devletlerden Canlı meşe odunu mazı arısı, Callirhytis quercuspomiformis, mazıların aseksüel üremesi bir cins meşenin köklerinde gerçekleşirken, seksüel üremesi farklı meşe odunu türünde yaprak mazıları oluşturur Avrupa ’ya özgü Neuroterus quercusbaccarum ’da aseksüel üreme genelde ana kapı yapraklarının alt yüzeyini kaplayan minik disk benzeri “pul mazıları gelişmesine niçin olur Sonbaharda bu pullar içindeki işgalciler büyümeye devam ederken kopar ve yere düşer Nisan ayında dişiler ortaya çıkar ve yumurtalarını genç, gelişmekte olan meşe çiçeği salkımlarına bırakarak kırmızı kuş üzümüne eş demetlerce “kuş üzümü mazısı üremesine yol açarlar
Kaynakça:
BBC Kaba Doğa Ken PrestonMafham