medlerin adına ilk defa asur kralı salmanazar'ın, namri yoresi kassit beyi yangu'yu yenmesinin anlatıldığı metinde rastlanır namri şimdi kuzey ırak'tadır
med ve part uluslarının ari farslar'dan farklı olduğu, ceşitli batılı tarih yazarları tarafından belirtilmelidir dr rıza nur da medler ve partlar'ı turk sayar
aslında hepsi herodot tarihi'ne girmiş olan iskit hukumdarı gog'un iki oğluna bağlanır herodot'un medies dediği oğul medler'in, prothies dediği oğul da partlar'ın atasıdır yukarda belirttiğimiz gibi iskit turku bu iki oğul, asur kaynaklarında marati ve parati diye gecmektedir
batılı tarihcilerde hititler'den sonra medler'i de ari gosterme cabaları vardır boylece sumer, elam, mısır, babil, asur gibi turani ve sami imparatorluklarla yarışabilmek icin ari devletler cıkartmaya calışırlar
mo708550 tarihleri arasında hukum suren medler; asurlar, babilliler ve lidyalılar ile yakın ilişki kurdular
daha once (mo1100) asur kralı tiglatpileser de medler ile savaşmıştır unlu semiramis'in eşi 3 adatnirari, medlere karşı bir cok seferler yapmıştır fakat asıl tiglatpileser mo744 de ceşitli aşiretlerin anlaşmazlığından yararlanarak medlere saldırmış ve 60000 tutsak almış, cok ganimet elde etmiştir
mo729'da 2 sargon samera'yı zaptederek butun yahudileri habur ırmağı kıyılarına surdu bu donemde medler kucuk derebeylikler halinde ve asurlulara bağlı olarak yaşamışlardır bu cağdan kalan heykel ve kabartmalar muzeleri doldurur dunak dolaylarında kemtai yazıtları da onemli izler taşır
fakat cok gecmeden medler asur hakimiyetinden kurtulmuşlardır mannarlı dayaukku adlı becerikli bir komutanın etrafında toplanmışlar ve asurları yenmişlerdir dayaukku hamedan'ı merkez yapmış ve kendine yabancı askerlerden bir hassa alayı kurmuştur
daha sonra kral phaortes ve kyaksares zamanında medler guclendi ordu duzene girdi her askere bir kılıc, ok ve yay verildi savaş stratejisi değişti buna gore birlikler kacarmış gibi geri cekilip, sonra birden donerek duşmanı ok yağmuruna tutuyorlardı
roma tarihcisi marcellin bu tur savaş sistemi karşı tarafta panik yaratıyordu neft yağına bulanmış oklar saplandığı her şeyi yakıyordu bunlar ustune su dokulduğunde busbutun yanıyordu
med mulku uc buyuk eyalete ayrılmıştı 1si buyuk medya (ırak), 2si artropatan medyası (azerbeycan), 3su rages (tahran yoresi) idi bu oğuz han'ın ulkesini uc oğlu arasında pay etmesini andırıyor aynı taksimi şehname iran hukumdarı feridun'a yaptırır feridun'un bir oğlunun adı da tuc'tur(sonradan turk olur)
kyaksar(sirus) babil kralı nabupalassar ile birleşerek ninova'ya saldırdı ve asur krallığını iyice zayıflattı (mo612) bu sırada buyuk bir iskit ordusu kyaksar'ı arkadan kuşattı ve geri puskurtu kyaksar yenilmesine rağmen iskit kralı madyes ile komutanlarını bir ziyafete davet edip hepsini oldurttu
kyaksar, mo 626'da asurbanibal olunce bir kere daha ninova'ya saldırıp asur krallığını ortadan kaldırdı
fanatik kurt ayırımcılar bu tarihi kawa efsanesi ile birleştirip, kurt takviminin ilk yılı sayarlar! demirci kawa'ya işte bu olayda buyuk rol verirler hatta med hanedanını onunla başlatan tarihcilere rastlanır
bu konuda yeni araştırmalar yapılması cok yararlı olacaktır ne var ki, phrothies'in soyundan da olsalar; yine gog'a, yani turkler'e bağlıdırlar
bunlardan iştumegon, lidya kralı kroisos'un kızkardeşi prenses aryenis ile evlendi ancak oğlu 2 kyaksar genc yaşta olunce, med hanedanı son buldu tahta kendine bağlı anzan kralı ile evlendirdiği kızının oğlu buyuk kiros gecti boylece pers hanedanı başladı
batılıların yuzunu gulduren bu sozde ari imparatorluk, ne var ki ana tarafından turk kanı taşıyordu! zaten iran'ın kaderi elamlar doneminden şah ismail'e, hatta 1925 yılına kadar hep turkler tarafından yonetilmek olmuştur persler, sasaniler ve şimdikiler istisna addedilmelidir
yılmaz oztuna medler'i ari sayar ama ona gore turkler de aridir!
boylece medler yine bir turk boyu olur
medler de iskitler gibi gocebe bir uygarlığa sahiptiler (iskitler icin bakınız: batı anadolu'nun turkluğu)
pers kralları medler'e bağlı anzan donemi ile başlatılır ilk kral hahamaniş'tir ki, yunancası archemenes diye gecer farslar ise bu kralı cemşid diye bilirler ki, efsaneye gore şarabı ilk bulan o imiş camı cem tabiri cemşid'in kadehi anlamındadır, tasavvufta cok gecer
bu krallık damatlık yolu ile kiros (sirus) tarafından pers imparatorluğu'na donuşturulmuştur
o tarihe kadar gorulmuş en buyuk imparatorluğu kuran persler, bugunku turkmenistan'a yonelince, turk hakanı alp er tunga ve halefleri ile bitmez tukenmez mucadelelere girdiler farslar'ın efrasyab dedikleri bu efsanevi hakan ve iranturan cekişmesi, zerduştler'in kutsal kitabı avesta'ya bile yansımıştır
pers imparatorları arşa ve darius'un damadı olan makedonyalı iskender mo 330 yılında ulkeyi ele gecirerek pers hanedanına son verdi gorulduğu gibi bu donemde de kurt sayılabilecek bur halk yoktur