İçindekiler Hide
İlmihal içerisinde yer alan ve Meleklere iman kategorisinden olan Meleklerin Özellikleri başlıklı bu konuda Meleklerin İsimleri, Görevleri, Çeşitleri gibi birçok sorunuzun cevabına ulaşabilir ve bu konularda bilgiler edinebilirsiniz.
Meleklerin Mahiyeti: Melekler insanlarda bulunmakta olan duyu organları ile algılanması mümkün olmayan, gözle görülmeyen, devamlı Allah’a kulluk eden, kesinlikle günah işlemeyen, varlıklardır. Bu nedenle Melekler hakkındaki tek bilgi kaynağı ayeti kerimeler ve sağlam hadislerdir. Bu kaynakların dışında bir bilgi vermek mümkün değildir. Bununla birlikte Meleklerin gözle görülmez, duyu organlarıyla algılanamaz varlıklar oluşu, inkar edilmeleri için bir gerekçe olamaz. Akla veya pozitif bilimlere dayanarak, meleklerin var veya yok olduklarına yönelik kesin deliller ileri sürülemez. Çünkü melekler, gözlem ve deneye dayanan pozitif bilimlerin ilgi alanı dışında kalan fizik ötesi varlıklardır. İnsan aklı da samimiyet ile düşündüğü taktirde meleklerin varlığını imkansız görmemektedir hatta aksine insan aklı bu hakikati caiz ve mümkün görür.
Melekleri diğer varlıklardan ayıran birçok özellikler vardır ve bu özellikleri şöyle sıralamak mümkündür:
“…O’nun huzurunda bulunanlar, O’na ibadet hususunda kibirlenmezler ve yorulmazlar. Onlar, bıkıp usanmaksızın gece gündüz (Allah’ı) tesbih ederler” (el-Enbiya 21/19-20).
“Onlar rahmanın kulları olan melekleri dişi kabul ettiler. Acaba meleklerin yaratılışlarını mı görmüşler? Onların bu şahitlikleri yazılacak ve sorguya çekileceklerdir” (ez-Zuhruf 43/19); ayrıca bakınız. es-Saffat 37/149; en-Necm 53/27-28).
2. Melekler Allah’a isyan etmezler, Allah’ın emrinden çıkmazlar, asla günah işlemezler, hangi iş için yaratılmış iseler o işi yaparlar.
“Onlar, üstlerindeki Rablerinden korkarlar ve kendilerine ne emrolunursa onu yaparlar” (en-Nahl 16/50; ayrıca bakınız. el-Enbiya 21/26-28; et-Tahrim 66/6).
3. Melekler, son derece hızlı, güçlü ve kuvvetli varlıklardır:
“Gökleri ve yeri yaratan, melekleri ikişer üçer ve dörder kanatlı elçiler yapan Allah’a hamdolsun. O, yaratmada dilediği artırmayı yapar. Şüphesiz Allah her şeye gücü yetendir” (el-Fatır 35/1).
İslami kaynaklarda meleklerin kanatları olduğu bildirilmekle bu kanatların konusunda bir şey söylemek mümkün değildir. Kanatların önemini ancak Allah ve melekleri gören peygamberler bilebilirler. Meleklerin kanatları onların suretini, kanatlarının çokluğu onların güç ve hız yönünden derecelerini, Allah katındaki değerlerini gösterdiği şeklinde anlaşılabilir.
4. Melekler Allah’ın emir ve izniyle çeşitli şekil ve kılıklara bürünebilirler. Cebrail (a.s) Hazreti Peygamber’e ashaptan Dihye gibi görünmüş, bazen kimsenin tanımadığı bir kişi şeklinde gelmiştir. Yine Cebrail (a.s), Hazreti Meryem’e bir insan şeklinde görünmüştür.
Diyanet Meali: ” (Ey Muhammed!) Kitap’ta (Kur’an’da) Meryem’i de an. Hani ailesinden ayrılarak doğu tarafında bir yere çekilmiş ve (kendini onlardan uzak tutmak için) onlarla arasında bir perde germişti. Biz, ona Cebrail’i göndermiştik de ona tam bir insan şeklinde görünmüştü.” (Meryem 19/16-17)
Meleklerden bir grup, Hazreti İbrahim’e bir oğlu olacağı müjdesini getiren insanlar şeklinde gelmiş, o da misafir zannederek kendilerine yemek hazırlamış, fakat yemediklerini görünce korkmuş, sonra da melek olduklarını anlamıştır. Bu ayetten meleklerin yemedikleri içmedikleri çıkmaktadır.
Diyanet Meali : 69 – And olsun, elçilerimiz (melekler), İbrahim’e müjde getirip “Selam sana!” dediler. O, “Size de selam” dedi ve kızartılmış bir buzağı getirmekte gecikmedi.
70 – Ellerini yemeğe uzatmadıklarını görünce, onları yadırgadı ve onlardan dolayı içinde bir korku duydu. Dediler ki: “Korkma, çünkü biz Lût kavmine gönderildik.” (Hud 11/69-70)
5. Melekler gözle görünmezler görünmeyişleri, yok olduklarından değil, insan gözünün onları görebilecek kapasitede yaratılmamış olmasındandır. Melekler peygamberler tarafından gerçek şekilleriyle görülmüşlerdir. Asıl şekillerinden çıkıp bir başka maddi şekle, yani insan şekline girmeleri durumunda diğer insanlarca da görülmeleri mümkün olur. Cebrail ashap tarafından insan şeklinde görülmüştür (bakınız: Buhari, “İman”, 37; Müslim, “İman”, 1; Ebu Davud, “Sünnet”, 15).
6. Melekler gaybı bilemezler. Gaybı, ancak Allah bilir. Eğer Allah tarafından kendilerine gayba yönelik bilgi verilmiş ise, ancak o kadarını bilebilirler. Kur’an’da ifade edildiğine göre Allah, Hazreti Adem’e varlıkların isimlerini öğretmiş, isimlerin verildiği varlıkları meleklere göstererek, isimlerini haber vermelerini onlardan istemiş, melekler:
“Seni tenzih ederiz. Senin bize öğrettiğinden başka bizim hiçbir bilgimiz yoktur. Çünkü her şeyi hakkıyla bilen, hüküm ve hikmet sahibi olan sensin” demişlerdir.
Cenab-ı Hak Hazreti Adem’in, varlıkların isimlerini haber vermesini emretmiş, o da söyleyiverince şöyle seslenmiştir:
“Size demedim mi ki, göklerin ve yerin gaybını şüphesiz ben bilirim. Neyi açıklarsanız neyi de gizlemiş iseniz ben bilirim” (el-Bakara 2/31-33).
2. Melekler çok kuvvetli ve süratli varlıklardır: Allah´ın yarattıklarının en büyüğü olan “Arş” sadece dört melek tarafından taşınmaktadır. Meleklerin kanatları vardır. Ancak ne çeşit kanatlar olduğu hakkında bilgimiz yoktur. Sayıları da akla gelmeyecek kadar çoktur.
3. Meleklerin erkeklik dişilik, evlenme çoğalma ve yeme içme gibi işlemleri yoktur: Kıyamete kadar Allah´ın izniyle yaşarlar. Kıyamet koptuktan sonra Allah onları da öldürür, Ahirette görevlerini yapmak için tekrar diriltir.
4. Melekler gaybı bilmezler: Kimin ne zaman öleceğini, kıyametin ne zaman kopacağını, insanın neler düşündüğünü bilmezler.
Melekler, Allah´ın zikredilmesinden, Kuran okunmasından, ilim öğrenmek için insanların bir araya gelmesinden hoşlanırlar. Allah´a isyan edilmesinden, kötü kokulardan, kötü işlerden hoşlanmazlar.
Meleklerin Mahiyeti: Melekler insanlarda bulunmakta olan duyu organları ile algılanması mümkün olmayan, gözle görülmeyen, devamlı Allah’a kulluk eden, kesinlikle günah işlemeyen, varlıklardır. Bu nedenle Melekler hakkındaki tek bilgi kaynağı ayeti kerimeler ve sağlam hadislerdir. Bu kaynakların dışında bir bilgi vermek mümkün değildir. Bununla birlikte Meleklerin gözle görülmez, duyu organlarıyla algılanamaz varlıklar oluşu, inkar edilmeleri için bir gerekçe olamaz. Akla veya pozitif bilimlere dayanarak, meleklerin var veya yok olduklarına yönelik kesin deliller ileri sürülemez. Çünkü melekler, gözlem ve deneye dayanan pozitif bilimlerin ilgi alanı dışında kalan fizik ötesi varlıklardır. İnsan aklı da samimiyet ile düşündüğü taktirde meleklerin varlığını imkansız görmemektedir hatta aksine insan aklı bu hakikati caiz ve mümkün görür.
Melekleri diğer varlıklardan ayıran birçok özellikler vardır ve bu özellikleri şöyle sıralamak mümkündür:
Hanefi Mezhebinde Meleklerin Özellikleri
1. Melekler nurdan yaratılmış; yemek, içmek, erkeklik, dişilik, uyumak, yorulmak, usanmak, gençlik, ihtiyarlık gibi işlerden ve özelliklerden arınmış nurani ve ruhani varlıklardır:“…O’nun huzurunda bulunanlar, O’na ibadet hususunda kibirlenmezler ve yorulmazlar. Onlar, bıkıp usanmaksızın gece gündüz (Allah’ı) tesbih ederler” (el-Enbiya 21/19-20).
“Onlar rahmanın kulları olan melekleri dişi kabul ettiler. Acaba meleklerin yaratılışlarını mı görmüşler? Onların bu şahitlikleri yazılacak ve sorguya çekileceklerdir” (ez-Zuhruf 43/19); ayrıca bakınız. es-Saffat 37/149; en-Necm 53/27-28).
2. Melekler Allah’a isyan etmezler, Allah’ın emrinden çıkmazlar, asla günah işlemezler, hangi iş için yaratılmış iseler o işi yaparlar.
“Onlar, üstlerindeki Rablerinden korkarlar ve kendilerine ne emrolunursa onu yaparlar” (en-Nahl 16/50; ayrıca bakınız. el-Enbiya 21/26-28; et-Tahrim 66/6).
3. Melekler, son derece hızlı, güçlü ve kuvvetli varlıklardır:
“Gökleri ve yeri yaratan, melekleri ikişer üçer ve dörder kanatlı elçiler yapan Allah’a hamdolsun. O, yaratmada dilediği artırmayı yapar. Şüphesiz Allah her şeye gücü yetendir” (el-Fatır 35/1).
İslami kaynaklarda meleklerin kanatları olduğu bildirilmekle bu kanatların konusunda bir şey söylemek mümkün değildir. Kanatların önemini ancak Allah ve melekleri gören peygamberler bilebilirler. Meleklerin kanatları onların suretini, kanatlarının çokluğu onların güç ve hız yönünden derecelerini, Allah katındaki değerlerini gösterdiği şeklinde anlaşılabilir.
4. Melekler Allah’ın emir ve izniyle çeşitli şekil ve kılıklara bürünebilirler. Cebrail (a.s) Hazreti Peygamber’e ashaptan Dihye gibi görünmüş, bazen kimsenin tanımadığı bir kişi şeklinde gelmiştir. Yine Cebrail (a.s), Hazreti Meryem’e bir insan şeklinde görünmüştür.
Diyanet Meali: ” (Ey Muhammed!) Kitap’ta (Kur’an’da) Meryem’i de an. Hani ailesinden ayrılarak doğu tarafında bir yere çekilmiş ve (kendini onlardan uzak tutmak için) onlarla arasında bir perde germişti. Biz, ona Cebrail’i göndermiştik de ona tam bir insan şeklinde görünmüştü.” (Meryem 19/16-17)
Meleklerden bir grup, Hazreti İbrahim’e bir oğlu olacağı müjdesini getiren insanlar şeklinde gelmiş, o da misafir zannederek kendilerine yemek hazırlamış, fakat yemediklerini görünce korkmuş, sonra da melek olduklarını anlamıştır. Bu ayetten meleklerin yemedikleri içmedikleri çıkmaktadır.
Diyanet Meali : 69 – And olsun, elçilerimiz (melekler), İbrahim’e müjde getirip “Selam sana!” dediler. O, “Size de selam” dedi ve kızartılmış bir buzağı getirmekte gecikmedi.
70 – Ellerini yemeğe uzatmadıklarını görünce, onları yadırgadı ve onlardan dolayı içinde bir korku duydu. Dediler ki: “Korkma, çünkü biz Lût kavmine gönderildik.” (Hud 11/69-70)
5. Melekler gözle görünmezler görünmeyişleri, yok olduklarından değil, insan gözünün onları görebilecek kapasitede yaratılmamış olmasındandır. Melekler peygamberler tarafından gerçek şekilleriyle görülmüşlerdir. Asıl şekillerinden çıkıp bir başka maddi şekle, yani insan şekline girmeleri durumunda diğer insanlarca da görülmeleri mümkün olur. Cebrail ashap tarafından insan şeklinde görülmüştür (bakınız: Buhari, “İman”, 37; Müslim, “İman”, 1; Ebu Davud, “Sünnet”, 15).
6. Melekler gaybı bilemezler. Gaybı, ancak Allah bilir. Eğer Allah tarafından kendilerine gayba yönelik bilgi verilmiş ise, ancak o kadarını bilebilirler. Kur’an’da ifade edildiğine göre Allah, Hazreti Adem’e varlıkların isimlerini öğretmiş, isimlerin verildiği varlıkları meleklere göstererek, isimlerini haber vermelerini onlardan istemiş, melekler:
“Seni tenzih ederiz. Senin bize öğrettiğinden başka bizim hiçbir bilgimiz yoktur. Çünkü her şeyi hakkıyla bilen, hüküm ve hikmet sahibi olan sensin” demişlerdir.
Cenab-ı Hak Hazreti Adem’in, varlıkların isimlerini haber vermesini emretmiş, o da söyleyiverince şöyle seslenmiştir:
“Size demedim mi ki, göklerin ve yerin gaybını şüphesiz ben bilirim. Neyi açıklarsanız neyi de gizlemiş iseniz ben bilirim” (el-Bakara 2/31-33).
Şafi Mezhebinde Meleklerin Özellikleri
1. Melekler görünmezler:Onları göremeyiz. Bizim onları göremeyişimiz; onların yok olmaları nedeniyle değil, bizim yaratılışımız onları görebilecek kabileyette değildir. Var olduğu halde görmediğimiz bir çok şey vardır. Akıl, ruh, ağrı, sızı, yerçekimi, hava basıncı gibi.2. Melekler çok kuvvetli ve süratli varlıklardır: Allah´ın yarattıklarının en büyüğü olan “Arş” sadece dört melek tarafından taşınmaktadır. Meleklerin kanatları vardır. Ancak ne çeşit kanatlar olduğu hakkında bilgimiz yoktur. Sayıları da akla gelmeyecek kadar çoktur.
3. Meleklerin erkeklik dişilik, evlenme çoğalma ve yeme içme gibi işlemleri yoktur: Kıyamete kadar Allah´ın izniyle yaşarlar. Kıyamet koptuktan sonra Allah onları da öldürür, Ahirette görevlerini yapmak için tekrar diriltir.
4. Melekler gaybı bilmezler: Kimin ne zaman öleceğini, kıyametin ne zaman kopacağını, insanın neler düşündüğünü bilmezler.
Melekler, Allah´ın zikredilmesinden, Kuran okunmasından, ilim öğrenmek için insanların bir araya gelmesinden hoşlanırlar. Allah´a isyan edilmesinden, kötü kokulardan, kötü işlerden hoşlanmazlar.
