Meme Kanseri nedir?
Meme kanserinin en yaygın belirtisi memede sızısız bir kitlenin hissedilmesidir Fakat, hastaların %10 kadarı, kitle olmaksızın ağrı hissetmektedir Meme kanserinin daha aralıklı görülen belirtileri arasında, göğüste oluşan geçici olmayan değişimler, (mesela kalınlaşma, şişlikler, deride tahriş veya bozulmalar, ve akıntılar, yıpranma, göğüs ucunun hassaslaşması yada içe dönmesi de dahil olmak üzere göğüs ucu belirtileri yer almaktadır Tedavisi en kolay olan erken evredaki meme kanserleri tipik olarak hiç bir bulgu göstermezler bu nedenle, kadınların meme kanserinin erken tanısı için önerilen kontrol programlarını uygulamaları fazla önemlidir Meme kanserine erken evreda tanı konması, çare seçeneklerinin sayısını, tedavinin başarıya varmak ve hayatta kalma şansını önemli oranda arttırır Erken tanı için temelde önerilen birbirlerini bütünleyici üç usul vardır;
Kişisel (Kendi kendine yapılan) göğüs kontrolleri
Klinik (Doktor tarafından yapılan) göğüs kontrolleri
Mamografi
Bayağı de doktorlar 20 yaşından sonra her ay kişisel göğüs kontrollerinin yapılmasını, kırk yaşından sonrada yılda bir kez olmak üzere klinik göğüs kontrollerini ve mamografiyi önermektedirler Oysa daha sonraki mamogramlarınıza referans olması için otuzlu yaşlarınızda en azından bir mamografi çektirerek saklamanız önerilir Aile tarihçesi, halk, ilk adet yaşı, çocuk sayısı gibi o kadar fazla faktör kadınların meme kanseri için yüksek tehlike taşıyıp taşımadığını belirler Aşağıdaki sorulara verilen cevaplar meme kanseri riskinin belirlenmesine muavin olabilir
Ilk âdetinizi 12 yaşından önce mi gördünüz?
Ilk çocuğunuza 30 yaşından önce mi sahip oldunuz?
Anneniz ya da varsa kız kardeşiniz meme kanseri hastası mı?
Meme kanseri olmuş kızınız var mı?
Daha önce hiç göğüs biyopsisi yaptırdınız mı?
Bu biyopsilerinizin sonucunda kanser öncesi hücrelere rastlandı mı?
Bu biyopsilerinizin sonucunda erken (yayılmamış) kansere rastlandı mı?
Aşağıda temel tehlike kategorileri ve esas risk kategorisi olduğu düşünülen bir takım risk faktörleri yer almaktadır
Yaş
Genetik
Kişisel tarihçe
Aile tarihçesi
Biyopsi sonucu habis olmayan oluşumlar tespit edilmesi
Adet görmeye başlangıç yaşı
Gecikmiş doğum
Alkol
Sigara
Yemek Yemek alışkanlıkları
Kilo
Önceki radyoterapiler
Hormon tamamlayıcı tedavi (HRT)
Evreler (Evrelar)
TNM Evreleme Sistemi:
Kanserin evrelendirilmesi amacı ile TNM sistemi geliştirilmiştir Burada T tümörün boyutunu, N lenf benzlerinin durumunu ve M ise kanserin metastaz(sıçrama) yapıp yapmadığını belirtir
Kanser Evrelerinin Numaralar İle Belirlenmesi:
Kanserin evresini, tümörün boyu ve kanserin yayılımı tanımlar Evrelendirme sisteminde Faz 0 ile 4 arasında bir rakam ile belirtilir
Evre 0: Bununla Birlikte 'insitu' olarak da adlandırılırr Safha 0, olan kanserler yerlerinde kalmış ve çevre dokulara sıçramamış kanserlerdir Klinik kontrollerde tanısı konan kanserlerin az daha %15 ila %20'si Faz 0 kanserlerdir Safha 0 kanserler oluştukları yerlere kadar ikiye ayrılırlar, eğer süt bezlerinde (lobes) oluşmuşlarsa Lobular carcinoma in situ yada kısaca LCIS, eğer süt kanallarında oluşmuşlarsa ductal carcinoma in situ yada özet olarak DCIS olarak adlandırılırlar
Evre1 : Orijinal bitkiler 2cm yada daha küçüktür ve kanser lenf bezlerine sıçramamıştır Evre1 kanser tedavisi için çoğunlukla izlenen iki yöntem vardır
Meme koruyucu tedavi: lumpektomi (kanserli kitlenin etrafında bir tutam dinç göğüs dokusu ile birlikte alınması) ve koltuk altı lenf bezlerinin alınmasını takip eden radyasyon tedavisi yapılır Gerekiyorsa kemoterapi ya da hormonoterapiler eklenir
Ya Da mastektomi (kanserin bulunduğu göğsün alınması operasyonu) ve koltuk altı lenf bezlerinin çıkarılması önerilir
Safha (Stage) IIA: Orjinal ot gibi yaşama 2 ila 5 cm arasındadır, ve lenf bezlerine sıçramamıştır
Aşama IIB: Orijinal bitkiler 2 ila 5 cm arasındadır ve koltuk altı lenf bezlerine sıçramıştır, yada orijinal tümör 5 cm den daha büyüktür ve koltuk altı lenf bezlerine sıçramamıştır
Aşama II için genelde uygulanan çare şekli Aşama I ile aynıdır (lumpektomi ve koltuk altı lenf bezlerinin çıkarılması yada mastektomi), fakat eğer ot gibi yaşama büyükse yada lenf bezlerine sıçramışsa kemoterapi, hormonoterapi ve radyasyon tedavisinin tamamlayıcı olarak önerilmesi daha yaygındır
Aşama (Stage) IIIA: Orijinal bitkiler koltuk altı lenf bezlerine ve göğüs dışı dokulara sıçramıştır Safha IIA meme kanseri için standart tedavi mastektomidir ve ardından bir takım durumlarda göğsün bitmiş yapılmasını hedefleyen estetik operasyonlar yapılabilir Tümörün dinç göğüs dokusundan bir kesim ile ayrılabilmesinin muhtemel olduğu durumlarda, lampektomi de yapılabilir Işlem sonrasında çoğunlukla radyasyon tedavisi ve sistematik tedavi olarak kemoterapi ve hormon tedavisi uygulanır Eğer ot gibi yaşama çok büyükse, operasyon öncesinde tümörün boyunun küçültülmesi nedeniyle kemoterapi uygulanabilir, bu alıcı kemoterapi uygulamalarına neoadjuvant kemoterapi denir Bazı durumlarda neoadjuvant kemoterapiye muavin olması amacıyla operasyon öncesi hormon tedavisi de uygulanır
Safha (Stage) IIIB: Orijinal tümörün boyutuna bakılmaksızın, tümörün kendisini göğüs duvarına bağladığı ve göğüs lenf bezlerine sıçradığı durumlarda kanser Faz IIIB olarak adlandırılır Evre IIIB meme kanserinin standart tedavisi genel olarak neoadjuvant kemoterapi ile başlar Orijinal tümörün boyunun istenen oranda küçülmesi ile birlikte, lampektomi ya da mastektomi yapılır Işlem sonrası uygulanan standart çare ise, radyasyon tedavisi, kemoterapi ve hormon tedavisidir
Safha (Stage) IV: Kanser göğüs dışına vücudun diğer bölümlerine (kemikler, akciğer, karaciğer yada beyin gibi) sıçramıştır Safha IV meme kanserinin tedavisinde esas amaç hayat süresini ve kalitesini arttırmak ve hastanın şikâyetlerini gidermektir Tedavide çoğunlukla kemoterapi ve hormon tedavisi gibi tüm vücudu etkileyen sistemli tedaviler uygulanır Hastanın şikâyetlerinin azaltılması amacı ile bir takım durumlarda mastektomi de önerilebilir
Kaynak: Tıbbi Onkoloji Derneği *
Meme kanserinin en yaygın belirtisi memede sızısız bir kitlenin hissedilmesidir Fakat, hastaların %10 kadarı, kitle olmaksızın ağrı hissetmektedir Meme kanserinin daha aralıklı görülen belirtileri arasında, göğüste oluşan geçici olmayan değişimler, (mesela kalınlaşma, şişlikler, deride tahriş veya bozulmalar, ve akıntılar, yıpranma, göğüs ucunun hassaslaşması yada içe dönmesi de dahil olmak üzere göğüs ucu belirtileri yer almaktadır Tedavisi en kolay olan erken evredaki meme kanserleri tipik olarak hiç bir bulgu göstermezler bu nedenle, kadınların meme kanserinin erken tanısı için önerilen kontrol programlarını uygulamaları fazla önemlidir Meme kanserine erken evreda tanı konması, çare seçeneklerinin sayısını, tedavinin başarıya varmak ve hayatta kalma şansını önemli oranda arttırır Erken tanı için temelde önerilen birbirlerini bütünleyici üç usul vardır;
Kişisel (Kendi kendine yapılan) göğüs kontrolleri
Klinik (Doktor tarafından yapılan) göğüs kontrolleri
Mamografi
Bayağı de doktorlar 20 yaşından sonra her ay kişisel göğüs kontrollerinin yapılmasını, kırk yaşından sonrada yılda bir kez olmak üzere klinik göğüs kontrollerini ve mamografiyi önermektedirler Oysa daha sonraki mamogramlarınıza referans olması için otuzlu yaşlarınızda en azından bir mamografi çektirerek saklamanız önerilir Aile tarihçesi, halk, ilk adet yaşı, çocuk sayısı gibi o kadar fazla faktör kadınların meme kanseri için yüksek tehlike taşıyıp taşımadığını belirler Aşağıdaki sorulara verilen cevaplar meme kanseri riskinin belirlenmesine muavin olabilir
Ilk âdetinizi 12 yaşından önce mi gördünüz?
Ilk çocuğunuza 30 yaşından önce mi sahip oldunuz?
Anneniz ya da varsa kız kardeşiniz meme kanseri hastası mı?
Meme kanseri olmuş kızınız var mı?
Daha önce hiç göğüs biyopsisi yaptırdınız mı?
Bu biyopsilerinizin sonucunda kanser öncesi hücrelere rastlandı mı?
Bu biyopsilerinizin sonucunda erken (yayılmamış) kansere rastlandı mı?
Aşağıda temel tehlike kategorileri ve esas risk kategorisi olduğu düşünülen bir takım risk faktörleri yer almaktadır
Yaş
Genetik
Kişisel tarihçe
Aile tarihçesi
Biyopsi sonucu habis olmayan oluşumlar tespit edilmesi
Adet görmeye başlangıç yaşı
Gecikmiş doğum
Alkol
Sigara
Yemek Yemek alışkanlıkları
Kilo
Önceki radyoterapiler
Hormon tamamlayıcı tedavi (HRT)
Evreler (Evrelar)
TNM Evreleme Sistemi:
Kanserin evrelendirilmesi amacı ile TNM sistemi geliştirilmiştir Burada T tümörün boyutunu, N lenf benzlerinin durumunu ve M ise kanserin metastaz(sıçrama) yapıp yapmadığını belirtir
Kanser Evrelerinin Numaralar İle Belirlenmesi:
Kanserin evresini, tümörün boyu ve kanserin yayılımı tanımlar Evrelendirme sisteminde Faz 0 ile 4 arasında bir rakam ile belirtilir
Evre 0: Bununla Birlikte 'insitu' olarak da adlandırılırr Safha 0, olan kanserler yerlerinde kalmış ve çevre dokulara sıçramamış kanserlerdir Klinik kontrollerde tanısı konan kanserlerin az daha %15 ila %20'si Faz 0 kanserlerdir Safha 0 kanserler oluştukları yerlere kadar ikiye ayrılırlar, eğer süt bezlerinde (lobes) oluşmuşlarsa Lobular carcinoma in situ yada kısaca LCIS, eğer süt kanallarında oluşmuşlarsa ductal carcinoma in situ yada özet olarak DCIS olarak adlandırılırlar
Evre1 : Orijinal bitkiler 2cm yada daha küçüktür ve kanser lenf bezlerine sıçramamıştır Evre1 kanser tedavisi için çoğunlukla izlenen iki yöntem vardır
Meme koruyucu tedavi: lumpektomi (kanserli kitlenin etrafında bir tutam dinç göğüs dokusu ile birlikte alınması) ve koltuk altı lenf bezlerinin alınmasını takip eden radyasyon tedavisi yapılır Gerekiyorsa kemoterapi ya da hormonoterapiler eklenir
Ya Da mastektomi (kanserin bulunduğu göğsün alınması operasyonu) ve koltuk altı lenf bezlerinin çıkarılması önerilir
Safha (Stage) IIA: Orjinal ot gibi yaşama 2 ila 5 cm arasındadır, ve lenf bezlerine sıçramamıştır
Aşama IIB: Orijinal bitkiler 2 ila 5 cm arasındadır ve koltuk altı lenf bezlerine sıçramıştır, yada orijinal tümör 5 cm den daha büyüktür ve koltuk altı lenf bezlerine sıçramamıştır
Aşama II için genelde uygulanan çare şekli Aşama I ile aynıdır (lumpektomi ve koltuk altı lenf bezlerinin çıkarılması yada mastektomi), fakat eğer ot gibi yaşama büyükse yada lenf bezlerine sıçramışsa kemoterapi, hormonoterapi ve radyasyon tedavisinin tamamlayıcı olarak önerilmesi daha yaygındır
Aşama (Stage) IIIA: Orijinal bitkiler koltuk altı lenf bezlerine ve göğüs dışı dokulara sıçramıştır Safha IIA meme kanseri için standart tedavi mastektomidir ve ardından bir takım durumlarda göğsün bitmiş yapılmasını hedefleyen estetik operasyonlar yapılabilir Tümörün dinç göğüs dokusundan bir kesim ile ayrılabilmesinin muhtemel olduğu durumlarda, lampektomi de yapılabilir Işlem sonrasında çoğunlukla radyasyon tedavisi ve sistematik tedavi olarak kemoterapi ve hormon tedavisi uygulanır Eğer ot gibi yaşama çok büyükse, operasyon öncesinde tümörün boyunun küçültülmesi nedeniyle kemoterapi uygulanabilir, bu alıcı kemoterapi uygulamalarına neoadjuvant kemoterapi denir Bazı durumlarda neoadjuvant kemoterapiye muavin olması amacıyla operasyon öncesi hormon tedavisi de uygulanır
Safha (Stage) IIIB: Orijinal tümörün boyutuna bakılmaksızın, tümörün kendisini göğüs duvarına bağladığı ve göğüs lenf bezlerine sıçradığı durumlarda kanser Faz IIIB olarak adlandırılır Evre IIIB meme kanserinin standart tedavisi genel olarak neoadjuvant kemoterapi ile başlar Orijinal tümörün boyunun istenen oranda küçülmesi ile birlikte, lampektomi ya da mastektomi yapılır Işlem sonrası uygulanan standart çare ise, radyasyon tedavisi, kemoterapi ve hormon tedavisidir
Safha (Stage) IV: Kanser göğüs dışına vücudun diğer bölümlerine (kemikler, akciğer, karaciğer yada beyin gibi) sıçramıştır Safha IV meme kanserinin tedavisinde esas amaç hayat süresini ve kalitesini arttırmak ve hastanın şikâyetlerini gidermektir Tedavide çoğunlukla kemoterapi ve hormon tedavisi gibi tüm vücudu etkileyen sistemli tedaviler uygulanır Hastanın şikâyetlerinin azaltılması amacı ile bir takım durumlarda mastektomi de önerilebilir
Kaynak: Tıbbi Onkoloji Derneği *