Meme Kanseri nedir?
Meme kanserinin en yaygın belirtisi memede ağrısız bir kitlenin hissedilmesidir Ancak, hastaların %10 kadarı, kitle olmaksızın ağrı hissetmektedir Meme kanserinin daha seyrek gorulen belirtileri arasında, goğuste oluşan gecici olmayan değişimler, (orneğin kalınlaşma, şişlikler, deride tahriş ya da bozulmalar, ve akıntılar, aşınma, goğus ucunun hassaslaşması yada ice donmesi de dahil olmak uzere goğus ucu belirtileri yer almaktadır Tedavisi en kolay olan erken evredaki meme kanserleri tipik olarak hic bir belirti gostermezler Bu nedenle, kadınların meme kanserinin erken tanısı icin onerilen kontrol programlarını uygulamaları cok onemlidir Meme kanserine erken evreda tanı konması, tedavi seceneklerinin sayısını, tedavinin başarıya ulaşma ve hayatta kalma şansını onemli oranda arttırır Erken tanı icin temelde onerilen birbirlerini tamamlayıcı uc yontem vardır;
Kişisel (Kendi kendine yapılan) goğus kontrolleri
Klinik (Doktor tarafından yapılan) goğus kontrolleri
Mamografi
Normal de doktorlar 20 yaşından sonra her ay kişisel goğus kontrollerinin yapılmasını, kırk yaşından sonrada yılda bir kez olmak uzere klinik goğus kontrollerini ve mamografiyi onermektedirler Ancak daha sonraki mamogramlarınıza referans olması icin otuzlu yaşlarınızda en azından bir mamografi cektirerek saklamanız onerilir Aile tarihcesi, ırk, ilk adet yaşı, cocuk sayısı gibi pek cok faktor kadınların meme kanseri icin yuksek risk taşıyıp taşımadığını belirler Aşağıdaki sorulara verilen cevaplar meme kanseri riskinin belirlenmesine yardımcı olabilir
İlk adetinizi 12 yaşından once mi gordunuz?
İlk cocuğunuza 30 yaşından once mi sahip oldunuz?
Anneniz veya varsa kız kardeşiniz meme kanseri hastası mı?
Meme kanseri olmuş kızınız var mı?
Daha once hic goğus biyopsisi yaptırdınız mı?
Bu biyopsilerinizin sonucunda kanser oncesi hucrelere rastlandı mı?
Bu biyopsilerinizin sonucunda erken (yayılmamış) kansere rastlandı mı?
Aşağıda temel risk kategorileri ve temel risk kategorisi olduğu duşunulen bazı risk faktorleri yer almaktadır
Yaş
Genetik
Kişisel tarihce
Aile tarihcesi
Biyopsi sonucu habis olmayan oluşumlar tespit edilmesi
Adet gormeye başlama yaşı
Gecikmiş doğum
Alkol
Sigara
Yemek alışkanlıkları
Kilo
Onceki radyoterapiler
Hormon tamamlayıcı tedavi (HRT)
Evreler (Evrelar)
TNM Evreleme Sistemi:
Kanserin evrelendirilmesi amacı ile TNM sistemi geliştirilmiştir Burada T tumorun boyutunu, N lenf benzlerinin durumunu ve M ise kanserin metastaz(sıcrama) yapıp yapmadığını belirtir
Kanser Evrelerinin Numaralar İle Belirlenmesi:
Kanserin evresini, tumorun boyu ve kanserin yayılımı tanımlar Evrelendirme sisteminde Evre 0 ile 4 arasında bir rakam ile belirtilir
Evre 0: Aynı zamanda 'insitu' olarak da adlandırılırr Evre 0, olan kanserler yerlerinde kalmış ve cevre dokulara sıcramamış kanserlerdir Klinik kontrollerde tanısı konan kanserlerin yaklaşık olarak %15 ila %20'si Evre 0 kanserlerdir Evre 0 kanserler oluştukları yerlere gore ikiye ayrılırlar, eğer sut bezlerinde (lobes) oluşmuşlarsa Lobular carcinoma in situ yada kısaca LCIS, eğer sut kanallarında oluşmuşlarsa ductal carcinoma in situ yada kısaca DCIS olarak adlandırılırlar
Evre1 : Orijinal tumor 2cm yada daha kucuktur ve kanser lenf bezlerine sıcramamıştır Evre1 kanser tedavisi icin genellikle izlenen iki yontem vardır
Meme koruyucu tedavi: lumpektomi (kanserli kitlenin etrafında bir parca sağlıklı goğus dokusu ile birlikte alınması) ve koltuk altı lenf bezlerinin alınmasını takip eden radyasyon tedavisi yapılır Gerekiyorsa kemoterapi veya hormonoterapiler eklenir
Veya mastektomi (kanserin bulunduğu goğsun alınması operasyonu) ve koltuk altı lenf bezlerinin cıkarılması onerilir
Evre (Stage) IIA: Orjinal tumor 2 ila 5 cm arasındadır, ve lenf bezlerine sıcramamıştır
Evre IIB: Orijinal tumor 2 ila 5 cm arasındadır ve koltuk altı lenf bezlerine sıcramıştır, yada orijinal tumor 5 cm den daha buyuktur ve koltuk altı lenf bezlerine sıcramamıştır
Evre II icin genelde uygulanan tedavi şekli Evre I ile aynıdır (lumpektomi ve koltuk altı lenf bezlerinin cıkarılması yada mastektomi), ancak eğer tumor buyukse yada lenf bezlerine sıcramışsa kemoterapi, hormonoterapi ve radyasyon tedavisinin tamamlayıcı olarak onerilmesi daha yaygındır
Evre (Stage) IIIA: Orijinal tumor koltuk altı lenf bezlerine ve goğus dışı dokulara sıcramıştır Evre IIA meme kanseri icin standart tedavi mastektomidir ve sonrasında bazı durumlarda goğsun yeniden yapılmasını hedefleyen estetik operasyonlar yapılabilir Tumorun sağlıklı goğus dokusundan bir kesim ile ayrılabilmesinin olası olduğu durumlarda, lampektomi de yapılabilir Operasyon sonrasında genelde radyasyon tedavisi ve sistematik tedavi olarak kemoterapi ve hormon tedavisi uygulanır Eğer tumor cok buyukse, operasyon oncesinde tumorun boyunun kucultulmesi amacıyla kemoterapi uygulanabilir, bu tip kemoterapi uygulamalarına neoadjuvant kemoterapi denir Bazı durumlarda neoadjuvant kemoterapiye yardımcı olması amacıyla operasyon oncesi hormon tedavisi de uygulanır
Evre (Stage) IIIB: Orijinal tumorun boyutuna bakılmaksızın, tumorun kendisini goğus duvarına bağladığı ve goğus lenf bezlerine sıcradığı durumlarda kanser Evre IIIB olarak adlandırılır Evre IIIB meme kanserinin standart tedavisi genellikle neoadjuvant kemoterapi ile başlar Orijinal tumorun boyunun istenen oranda kuculmesi ile birlikte, lampektomi veya mastektomi yapılır Operasyon sonrası uygulanan standart tedavi ise, radyasyon tedavisi, kemoterapi ve hormon tedavisidir
Evre (Stage) IV: Kanser goğus dışına vucudun diğer bolumlerine (kemikler, akciğer, karaciğer yada beyin gibi) sıcramıştır Evre IV meme kanserinin tedavisinde temel amac yaşam suresini ve kalitesini arttırmak ve hastanın şikayetlerini gidermektir Tedavide genelde kemoterapi ve hormon tedavisi gibi tum vucudu etkileyen sistematik tedaviler uygulanır Hastanın şikayetlerinin azaltılması amacı ile bazı durumlarda mastektomi de onerilebilir
Kaynak: Tıbbi Onkoloji Derneği
Meme kanserinin en yaygın belirtisi memede ağrısız bir kitlenin hissedilmesidir Ancak, hastaların %10 kadarı, kitle olmaksızın ağrı hissetmektedir Meme kanserinin daha seyrek gorulen belirtileri arasında, goğuste oluşan gecici olmayan değişimler, (orneğin kalınlaşma, şişlikler, deride tahriş ya da bozulmalar, ve akıntılar, aşınma, goğus ucunun hassaslaşması yada ice donmesi de dahil olmak uzere goğus ucu belirtileri yer almaktadır Tedavisi en kolay olan erken evredaki meme kanserleri tipik olarak hic bir belirti gostermezler Bu nedenle, kadınların meme kanserinin erken tanısı icin onerilen kontrol programlarını uygulamaları cok onemlidir Meme kanserine erken evreda tanı konması, tedavi seceneklerinin sayısını, tedavinin başarıya ulaşma ve hayatta kalma şansını onemli oranda arttırır Erken tanı icin temelde onerilen birbirlerini tamamlayıcı uc yontem vardır;
Kişisel (Kendi kendine yapılan) goğus kontrolleri
Klinik (Doktor tarafından yapılan) goğus kontrolleri
Mamografi
Normal de doktorlar 20 yaşından sonra her ay kişisel goğus kontrollerinin yapılmasını, kırk yaşından sonrada yılda bir kez olmak uzere klinik goğus kontrollerini ve mamografiyi onermektedirler Ancak daha sonraki mamogramlarınıza referans olması icin otuzlu yaşlarınızda en azından bir mamografi cektirerek saklamanız onerilir Aile tarihcesi, ırk, ilk adet yaşı, cocuk sayısı gibi pek cok faktor kadınların meme kanseri icin yuksek risk taşıyıp taşımadığını belirler Aşağıdaki sorulara verilen cevaplar meme kanseri riskinin belirlenmesine yardımcı olabilir
İlk adetinizi 12 yaşından once mi gordunuz?
İlk cocuğunuza 30 yaşından once mi sahip oldunuz?
Anneniz veya varsa kız kardeşiniz meme kanseri hastası mı?
Meme kanseri olmuş kızınız var mı?
Daha once hic goğus biyopsisi yaptırdınız mı?
Bu biyopsilerinizin sonucunda kanser oncesi hucrelere rastlandı mı?
Bu biyopsilerinizin sonucunda erken (yayılmamış) kansere rastlandı mı?
Aşağıda temel risk kategorileri ve temel risk kategorisi olduğu duşunulen bazı risk faktorleri yer almaktadır
Yaş
Genetik
Kişisel tarihce
Aile tarihcesi
Biyopsi sonucu habis olmayan oluşumlar tespit edilmesi
Adet gormeye başlama yaşı
Gecikmiş doğum
Alkol
Sigara
Yemek alışkanlıkları
Kilo
Onceki radyoterapiler
Hormon tamamlayıcı tedavi (HRT)
Evreler (Evrelar)
TNM Evreleme Sistemi:
Kanserin evrelendirilmesi amacı ile TNM sistemi geliştirilmiştir Burada T tumorun boyutunu, N lenf benzlerinin durumunu ve M ise kanserin metastaz(sıcrama) yapıp yapmadığını belirtir
Kanser Evrelerinin Numaralar İle Belirlenmesi:
Kanserin evresini, tumorun boyu ve kanserin yayılımı tanımlar Evrelendirme sisteminde Evre 0 ile 4 arasında bir rakam ile belirtilir
Evre 0: Aynı zamanda 'insitu' olarak da adlandırılırr Evre 0, olan kanserler yerlerinde kalmış ve cevre dokulara sıcramamış kanserlerdir Klinik kontrollerde tanısı konan kanserlerin yaklaşık olarak %15 ila %20'si Evre 0 kanserlerdir Evre 0 kanserler oluştukları yerlere gore ikiye ayrılırlar, eğer sut bezlerinde (lobes) oluşmuşlarsa Lobular carcinoma in situ yada kısaca LCIS, eğer sut kanallarında oluşmuşlarsa ductal carcinoma in situ yada kısaca DCIS olarak adlandırılırlar
Evre1 : Orijinal tumor 2cm yada daha kucuktur ve kanser lenf bezlerine sıcramamıştır Evre1 kanser tedavisi icin genellikle izlenen iki yontem vardır
Meme koruyucu tedavi: lumpektomi (kanserli kitlenin etrafında bir parca sağlıklı goğus dokusu ile birlikte alınması) ve koltuk altı lenf bezlerinin alınmasını takip eden radyasyon tedavisi yapılır Gerekiyorsa kemoterapi veya hormonoterapiler eklenir
Veya mastektomi (kanserin bulunduğu goğsun alınması operasyonu) ve koltuk altı lenf bezlerinin cıkarılması onerilir
Evre (Stage) IIA: Orjinal tumor 2 ila 5 cm arasındadır, ve lenf bezlerine sıcramamıştır
Evre IIB: Orijinal tumor 2 ila 5 cm arasındadır ve koltuk altı lenf bezlerine sıcramıştır, yada orijinal tumor 5 cm den daha buyuktur ve koltuk altı lenf bezlerine sıcramamıştır
Evre II icin genelde uygulanan tedavi şekli Evre I ile aynıdır (lumpektomi ve koltuk altı lenf bezlerinin cıkarılması yada mastektomi), ancak eğer tumor buyukse yada lenf bezlerine sıcramışsa kemoterapi, hormonoterapi ve radyasyon tedavisinin tamamlayıcı olarak onerilmesi daha yaygındır
Evre (Stage) IIIA: Orijinal tumor koltuk altı lenf bezlerine ve goğus dışı dokulara sıcramıştır Evre IIA meme kanseri icin standart tedavi mastektomidir ve sonrasında bazı durumlarda goğsun yeniden yapılmasını hedefleyen estetik operasyonlar yapılabilir Tumorun sağlıklı goğus dokusundan bir kesim ile ayrılabilmesinin olası olduğu durumlarda, lampektomi de yapılabilir Operasyon sonrasında genelde radyasyon tedavisi ve sistematik tedavi olarak kemoterapi ve hormon tedavisi uygulanır Eğer tumor cok buyukse, operasyon oncesinde tumorun boyunun kucultulmesi amacıyla kemoterapi uygulanabilir, bu tip kemoterapi uygulamalarına neoadjuvant kemoterapi denir Bazı durumlarda neoadjuvant kemoterapiye yardımcı olması amacıyla operasyon oncesi hormon tedavisi de uygulanır
Evre (Stage) IIIB: Orijinal tumorun boyutuna bakılmaksızın, tumorun kendisini goğus duvarına bağladığı ve goğus lenf bezlerine sıcradığı durumlarda kanser Evre IIIB olarak adlandırılır Evre IIIB meme kanserinin standart tedavisi genellikle neoadjuvant kemoterapi ile başlar Orijinal tumorun boyunun istenen oranda kuculmesi ile birlikte, lampektomi veya mastektomi yapılır Operasyon sonrası uygulanan standart tedavi ise, radyasyon tedavisi, kemoterapi ve hormon tedavisidir
Evre (Stage) IV: Kanser goğus dışına vucudun diğer bolumlerine (kemikler, akciğer, karaciğer yada beyin gibi) sıcramıştır Evre IV meme kanserinin tedavisinde temel amac yaşam suresini ve kalitesini arttırmak ve hastanın şikayetlerini gidermektir Tedavide genelde kemoterapi ve hormon tedavisi gibi tum vucudu etkileyen sistematik tedaviler uygulanır Hastanın şikayetlerinin azaltılması amacı ile bazı durumlarda mastektomi de onerilebilir
Kaynak: Tıbbi Onkoloji Derneği