Mudekkik tarihci İsmail Hakkı uzuncarşılı, kıymetli eseri*nin 54 sahifesinde Menteşeoğulları beyliği hakkında şunları soylemekte: 13 yuzyılın sonlarına doğru, mevcudiyetini gorduğumuz Menteşeoğlu Beyliğinin, uctaki Turklerin batı'ya doğru yayılmalarıylamı yoksa guneyden Akdeniz yoluyiamı eski Karya (Muğla) kıtasına yerleştikleri, henuz sarih olarak bilinmemekte, bazı kayıtların ikinci şıkkı gosterdiği gorul*mektedir 13 asnn ortaların da, eski Karya'ya Menteşe İli dendiği malumdur Camiud Duvel'de Menteşe beyliğine aid Becin, Milas, Muğla, Palatya, Bozoyuk, Cine, Davaz, Meğri ve Koyceğiz beldeleri bağlıydı buna once Hamidoğullarına bağlı olan Fenike (Feke) sahilleri ve şehri de Menteşeoğullarının olmuş, bunlar kurmuş oldukları donanma iie kor*sanlığa başlamışlardır Menteşe Beyliğini kuran zata, Sahil Bey'i denmesi, bunların deniz ile alakalı olduğuna ve bu Turkmenlerinde deniz yoluyla ic taraflara gectiğine delalet eder Menteşe oğullarını, aşağıda vereceğimiz cizelgede go*receğiniz gibi Kuru Bey'den başlatmak kabildir
Bunu anlamamıza medar olanda Milas Camiinin kitabesindeki 7801378 tarihine baktığımızda Menteşe Beyinin baba*sının adının Eblistan olduğunu goruruz Eblistan'ın babası ise Kurı Bey'dir Menteşe Bey'in vefat tarihi belli olmayıp, 6821282'den sonra olduğu vak'aları tetkik edince ortaya cıkmaktadır Yerine 2 oğlundan Mesud adlı olanı gecmiş ve bu sırada, Bizanslıların Karya (Muğla)'yı ele gecirme saldırı*ları puskurtulmuştur En iyi mudafaa hucumdur diyecek olmalıdırki Mesud Bey, Rodosadasına taarruza gecmiş Rumla*rın elinden adanın 15ağustos1310'da merkezini almaya, tamamını ise 4 sene suren bir savaşın neticesinde fethe mu*vaffak olmuştur
Bu başarı islam aleminde buyuk bir sevince sebeb olmuş, devrin Mevlevi Dergahı Postnişini, Hz Mevlananın torunu CJÎu Arif Celebi, Menteşe İline gelerek goruşmelerde bulunmuştur İbni Batuta; seyahatnamesinde 1333'de merkez olan Becin'de Orhan Bey adlı Menteşeoğulları Bey'i ile goruştuğunu beyan ediyor Daha sonra Beyliğin başına gecmiş bulunan İbrahim Bey, Aydınoğullannın elinde olan İzmir'in Latinlerin eline gecme tehlikesi munasebetiyle, istirdad icin yardıma hazırlanırken, İzmir'in duştu haberi erişmiş, gitmesine luzu*mu kalmamıştır
Bu İbrahim Bey'in vefatı uzerine Beylik uce taksim olun*muş, boylece zafiyet peşinen kabul edilmişti Musa, Mehmed ve Ahmed adlı oğullar ayrı ayrı beylik ederlerken, İskenderiyenin Frenkler tarafından işgaline, 7661365 senesinde yar dım cağrısında bulunan Memluk Sultanı, bu cağrısına Musa veya Ahmed beyden haber alabilmiştir hazırım! Diye 1390'da Yıldırım Bayezid; Menteşe Beyliğini işgali altına almış ve Ankara savaşı sonuna kadar, Osmanlı idaresinde kalmıştı Timurlenk, malum savaş sonrasında her beyliğe yaptığı gibi varisleri buldurmuş ve beyliklerini iade ettirmiştir Menteşelilerde bu muamelenin dışında kalmamıştır Goruldu*ğu gibi Beylikler kendi aralarında pek gecinemezken, din duşmanlarına karşı ittihat etmekteki davranışları zamanımı*zın islam devletlerinin, hayli dersler cıkarması gereken hususattandır Menteşe Beyliği Cizelgesi aşağıya cıkarılmıştır
Menteşeoğulları Cizelgesi
Kuru Bey Ebiistan Menteşe Bey Mesud Bey Şucauddin Orhan Bey İbrahim Bey Musa Bey Mehmed Bey Taceddin Gazi Ahmed Bey Mahmud Bey Şucauddin İlyas Bey Leys Bey Ahmed Bey İlyas Bey