Geçen haftalarda Merkez Bankası birinci sefer yapılan bir düzenleme ile kredilere sıkıntılı karşılık uygulaması getirmişti. Uygulama devreye girdikten sonra ise yan tesirleri görülmeye başlandı.
Merkez Bankası (TCMB) yaklaşık üç hafta evvel birinci kez kredilerde uygulanan mecburî karşılıklardaki (ZK) düzenleme sonrası gecelik kredi faizlerinin yükseldiği görüldü.
Dünya'nın aktardığına göre, bankacılık kaynakları, kredilere birinci olan uygulamanın ZK'da en bariz tesir olarak gecelik vadedeki faizlerde artış olduğunu belirtti. Yatırım, KOBİ, ihracatçı, tarım dışı ticari kredi büyümesinde yavaşlama amaçlayan uygulamada yan tesir olarak faizlerin yükselmesinin görüldüğünü söyledi.
Gecelik krediler, sonraki gün kapandığı için tekrar kullandırıldığında tekrar ZK ayrılması gereken bir uygulama olduğundan matematiksel olarak faizleri üst çekiyor.
Ay sonunda başlayan uygulamaya dair detaylar cuma günü bankalara gönderildi.
Merkez Bankası, geçen ayın sonunda, bankaların bilançolarının varlık tarafına ZK uygulaması açıklamış, kimi ticari krediler de birinci defa bu uygulamaya dahil edilmişti.
Değerlendirmede bulunan bir bankacı, kredilerde uygulanmaya başlanan ZK tesirini şu biçimde açıkladı:
Uygulamanın matematiksel sonucu gecelik kredi faizlerinin artması oldu. Maksat faizi yükseltmek değil, kredi büyümesini yavaşlatmak ve istenilen kanala yönlendirmek lakin yan tesir olarak faizler yükseliyor.
"Kredi kullanımındaki değişiklikle kaynakların daha çok üretim, yatırım alanlarına kaymasının dilek edildiğini söyleyebiliriz"
Bir öbür bankacılık kaynağı ise kredilere başlatılan ZK'da en besbelli tesirin gecelik vadede görüldüğünü belirtti ve ekledi:
TCMB'nin daha evvel açıkladığı muhakkak alanlar hariç tutulduğunda gecelik vadede ticari kredi kullanımında artık ZK var. Bu nedenle bu kredilerin, rotatif vb kredilere yönlendirilme maksadı olduğunu açıkça söyleyebiliriz. Gecelik vadede kredi açık tutan bu şirketlerin benzeri uygulamaya tabi tutulmayan 30 gün üzeri vadeye, ellerindeki nakdi kullanmaya ya da 1 aylık krediye yönlenmesinin istendiğini açıkça söyleyebiliriz. Bu halde kredi kullanımındaki değişiklikle bankalardaki kaynakların daha çok üretim yatırım alanlarına kaymasının dilek edildiğini de söyleyebiliriz.
TCMB, ZK kararının maksadını kaynakların daha verimli olarak istihdam yaratmaya uygun kullanılmasını sağlaması olarak özetlemişti.
Kaynakların verdiği bilgiye nazaran gecelik kredilerde faiz oranları %35-40 düzeylerinde lakin verilen bilgilere nazaran bu oranlardan kredi için talep gelmiyor.
Bankacılar kararın büyük şirketleri gecelik kredi kullanımının yerine 30 gün üzerine ellerindeki nakit varlıklara ya da yurt dışından borçlanma imkanlarına yönlendirilmek istendiğini böylelikle kamunun istediği öteki alanlara daha çok kaynak kalmasının istendiğini belirtiyorlar.
TCMB: Finans dışı firma net döviz durumu Şubat'ta 119,9 milyar dolar açık verdi
Şubat 2022 periyoduna ilişkin Finansal Kesim Dışındaki Firmaların Döviz Varlık ve Yükümlülükleri Tablosu değerlendirildiğinde; Ocak 2022 bilgilerine nazaran varlıklar 1 milyar 77 milyon ABD doları artarken, yükümlülükler 2 milyar 6 milyon ABD doları arttı.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasından yapılan açıklamaya nazaran, Net Döviz Durumu Açığı ise 119 milyar 924 milyon ABD doları olarak gerçekleşmiş ve Ocak 2022 periyoduna nazaran 929 milyon ABD doları arttı.
Açıklamada şu bilgiler verildi:
Şubat 2022 periyodu varlık dağılımı incelendiğinde; bir evvelki aya nazaran yurt içi bankalardaki mevduat ve yurt dışına direkt sermaye yatırımları sırasıyla 1.853 milyon ABD doları ve 154 milyon ABD doları artarken, ihracat alacakları 798 milyon ABD doları azalmış ve sonuç olarak varlıklar 1.077 milyon ABD doları artmıştır. Yükümlülük dağılımında ise; bir evvelki aya nazaran yurt içinden sağlanan nakdi krediler, yurt dışından sağlanan nakdi krediler ve ithalat borçları sırasıyla 1.465 milyon ABD doları, 131 milyon ABD doları ve 410 milyon ABD doları artmış ve bunlara bağlı olarak yükümlülükler 2.006 milyon ABD doları artmıştır.
Yükümlülüklerin vade yapısına bakıldığında
Yükümlülüklerin vade yapısına bakıldığında; Şubat 2022 devrinde yurt içinden sağlanan kısa vadeli krediler Ocak 2022 devrine nazaran 1.531 milyon ABD doları artarken, uzun vadeli olanlar 66 milyon ABD doları azalmıştır. Yurt dışından sağlanan kredilerde ise kısa vadeli olanlar 459 milyon ABD doları artarken, uzun vadeli krediler 82 milyon ABD doları artmıştır.
Şubat 2022 periyodunda kısa vadeli varlıklar 132.957 milyon ABD doları iken, kısa vadeli yükümlülükler 80.327 milyon ABD doları olarak gerçekleşmiştir. Kısa Vadeli Net Döviz Konumu Fazlası ise 52.630 milyon ABD doları olarak gerçekleşerek Ocak 2022 periyoduna nazaran 1.067 milyon ABD doları azalmıştır. Kısa vadeli yükümlülüklerin toplam yükümlülükler içindeki hissesi yüzde 29 seviyesindedir.