Merzifon Tarihi

Merzifon Tarihi merzifonun tarihi mekanları merzifonun tarihi yerleri Tarihçe Merzifon Bölgesi, MÖ 533 yılında Perslerin , MÖ 334 yılında Büyük İskender’in , MÖ 29 yılında Roma İmparatorluğu’nun, Roma İmparatorluğu ikiye bölündükten sonradan Bizans İmparatorluğu’nun hakimiyetine girmiş, 1071 yılında Anadolu’yu fetheden Türklerden İl Tekin Gazi göre Türk topraklarına katılmış; önce Danişmentlilerce yönetilmiş, sonra II Kılıç Arslan vaktinde 1174 yılında Anadolu Selçuklu Devleti’nin egemenliğine girmiştir daha sonra İlhanlıların ve Eretnaoğulları’nın egemenliğinde kalan Merzifon 1393 yılında Şimşek Bayezid tarafından Osmanlı Devleti’nin topraklarına katılmış, bu tarihten beri de Amasya Vilayetine alt Kaza Merkezi olmuş, 1884 yılında da Belediye teşkilatı kurulmuştur Osmanlı Devleti Sadrazamlarından Merzifonlu Kara Mustafa Paşa Merzifon’un Marınca köyünden olup, mağlubiyetle sonuçlanan Viyana Kuşatmasının komutanıdır (1683) Coğrafi Inşa ve Ulaşım İlçenin yüzölçümü 970 km², İlçe Merkezi rakımı 700 metre, en yüksek noktası 1900 metre, Amasya’ya 47 km, Çorum’a 67 km, Samsun’a 115 km, Ankara'ya 310 km ve İstanbul’a 625 km uzaklıktadır İlçede Karadeniz ikliminden karasal iklime geçiş özellikleri içeren iklim hüküm sürmektedir Yazları sıcak ve kurak, kışları karasal iklime göre az soğuk, az yağışlıdır Yıllık yağış miktarı 304 mm3’dür İlçe merkezi ile köylere temas sağlayan köy yollarının toplam uzunluğu 306,5 km olup, bunun 35 km’si stabilize ve 271,5 km’si ise asfalttır İlçenin, Karadeniz Bölgeleri ve Doğu Anadolu – Ankara – İstanbul yol güzergahı ve kavşakları, İran – Erzurum – İstanbul yolu güzergahında ve Ankara yolu kavşağında bulunması ilçeye karayolu ile ulaşımı kolaylaştırmaktadır Nüfus ve Yönetimsel Inşa İlçenin 2000 Genel Nüfus sayımı sonuçlarına nüfusu; Merkezde 45613, Kasaba ve Köylerde; 21668 edinmek üzere toplam 67281’dir İlçeye yan 1 belde (Kayadüzü Beldesi) ve 66 Köy vardır Idareli ve Sosyal Koşul İlçenin, Karadeniz Bölgeleri ve Doğu Anadolu – Ankara – İstanbul yol güzergahı ve kavşakları, İran – Erzurum – İstanbul yolu güzergahında ve Ankara yolu kavşağında bulunması ve 06022004 tarihinde meydana çıkan 5084 sayılı Teşvik Yasasından da yararlanması sebepleriyle özellikle son yıllarda sanayi ve ticarette bir canlılık ortaya çıkmıştır Teşvik Yasasından dolayı; yer tahsisi yapılan yatırımlar tamamlandığı takdirde kısa sürede, yalnızca Organize Sanayi Bölgesinde çalışacak emekçi sayısı 4000’e ulaşacak olup; böylece Merzifon’da işsizlik sorunu çözülmekle kalmayıp, dışardan göç almaya başlayacaktır Ayrıca; 5 Başlıca Jet Üs Komutanlığı, 28 Mekanize Piyade Tugay Komutanlığına tabi Merzifon Motorlu Piyade Tabur Komutanlığı, Hava Radar Mevzii Komutanlığı, 200 yataklı Devlet Hastanesinin yanı sıra 100 yataklı Hava Hastanesi gibi önemli Askeri birimlerin olması, İlçeyi idareli ve sosyal yönden bölgenin önemli bir merkezi haline getirmiştir İlçe merkezinin ekonomisi sanayi ve ticarete dayanmakla birlikte; köylerinin ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayanmaktadır İlçenin yüzölçümünün (966 km2) % 57’si (550 km2) tarım alanı olup; tarım alanının da fakat % 22’si (122 km2) sulu alandır belli başlı tarım ürünleri; Buğday, şeker pancarı, ayçiçeği ve soğandır İlçede son yıllarda süt sığırcılığı gelişmektedir İlçe merkez ve köylerinin su sorunu çözülmüş olup, 1 köy hariç asfaltsız köy yolu kalmamıştır İlçe Merkezinin tamamının ve köylerin 23’nün kanalizasyon sorunu çözülmüştür İlçe merkezinde; Temmuz ayının ilk haftasında Merzifon Haftası, 6 Mayıs’ta Hıdırellez, Nisan ayının ikinci haftasında Seçen günü, Haziran ayının ikinci haftasında Kayadüzü Kasabası Çam Evliya Şenlikleri, 9 – 10 Eylül tarihleri arasında Piri Baba’yı kutlama günü ve Köylerimizin genelinde de Şükür Yemekleri gibi halkımızın katılımıyla gerçekleştirilen sosyal etkinlikler düzenlenmektedir Eğitim, Kültür ve Sıhhat İlçede 1 Meslek Yüksek Okulu, Anadolu Lisesi, Genel Lise, Ticaret Meslek Lisesi, Teknik ve Endüstri Meslek Lisesi, İmam Konuşmacı Lisesi, Sağlık Durumu Iş Lisesi ve bir Özel Kolej bulunmaktadır Keza 38 İlköğretim Okulu, Millet Eğitim ve Çıraklık Eğitim Merkezi bulunmaktadır İlçe merkezinde 5000 şahsiyet tribüne sahip futbol sahası, 750 kişilik tribüne sahip kapalı spor salonu, Anadolu Lisesine ait yeni yapılmakta olan 350 kişi tribünlü kapalı spor salonu, Genel Lise ve Ticaret Lisesine ait ufak çaplı kapalı spor salonları vardır id İlçede 200 yataklı Devlet Hastanesi, 100 yataklı Hava Hastanesi, Verem Savaş Dispanseri, 4'ü merkezde edinmek üzere 8 Sağlık Ocağı ve 8 Sağlık Evi vardır Hava Hastanesinde görev yapan Askeri Hekimler açık havada, İlçede toplam 68 doktor olup; bunlardan 34’ü uzman hekimdir Tarihi Değerler Çelebi Mehmet (Medrese Önü) Camii Merzifon Cumhuriyet Caddesi ile Camii Cedit Mahallesi’nde, aynı addaki medresenin yanındadır 1427’de Çelebi Mehmed’in oğlu Sultan II Murat tarafından yaptırılmıştır Dikdörtgen plân şemasına sahiptir Üzeri ahşap tavanlı ve kiremit örtülüdür Üstteki örtüyü iç mekanda iki sıra halinde konmuş ahşap direkler taşımaktadır Direklerin üzerindeki kalın ağaç kirişler bütün tavanın mihrap duvarın dikey olarak üç bölüme ayırır Caminin, birisi kuzeyde diğer ikisi doğu ve batı kenarlarda olan üç kapısı bulunmaktadır Bunlardan doğu kenardaki kapının kanatları ahşap oymacılığı bakımından epeyce güzeldir Caminin tüm tavanı, Merzifon’daki öteki ahşap tavanlı camilerde olduğu gibi aşı boyaları ile bezemeliyken yapılan tamirlerde tavan değiştirildiğinden sadece eski kirişler üzerinde o kadar eksik dekor örneği kalmıştır Sofular Camii Merzifon Sofular Mahallesi’ndedir Cami, Türbe ve çeşmeden ibarettir Yapılış tarihi hakkında belirlenmiş bir bilgi yoktur, ama inşa üslubu bakımından 15 asır sonu ve 16 yüzyılın başlarında yapıldığı tahmin edilmektedir Tek kubbeli mescitlerden olan eserin plânı, kuzeydeki üç bölümlü son cemaat yeri ile birlikte dikdörtgen plan meydana getirmektedir Kare plândaki ibadet mekânının duvarları bir sıra kesme taş, arası üç dört sıra tuğla dizisiyle almaşık teknikte yapılmış olup kubbe kasnağı dahil örtüye dek benzer sistemde bezenmiştir Gerek vücut duvarları gerekse kubbe kasnağı kirpi saçakla sonuçlanır Tamamına yakın kısmı yıkılmış iken Vakıflar Genel Müdürlüğünce aslına uygun şekilde tekrar restore edilen caminin, kuzey batı köşesinde silindirik tuğla gövdeli minaresinin yalnızca daha alçak kısmı orijinaldir Bozacı Camii Merzifon İlçesi Gazi Mahbup Mahallesi’nde, Ekin Pazarı denilen yerdedir Tek kubbeli mescidin 15 16 yüzyıllarda yapıldığı varsayım edilmektedir Kesme taştan üretilmiş vücut duvarları, sekizgen kasnaklı ve kiremitle örtülü kubbesi, üç kemerli ve kubbeli son cemaat yeri ile bu yüzyılın tipik eserleri arasında yer almaktadır Kara Mustafa Paşa Camii 1666 tarihinde yapılmıştır Tümüyle dikdörtgen plânda olan ana ibadet mekânı iki bölümden oluşmuştur Tek kubbeli belli başlı bölüme, kuzeyde kubbe ağırlığı, üç kemer ve iki paye üstüne bindirilmiş, bu nedenle kuzey duvarı geriye doğru alınarak, mekan uzunlamasına olarak genişletilmiştir Payeler aralarında kalan kısımlardan orta birim yarım kubbeli büyük bir niş halinde, yanlar ise birer küçük kubbe ile örtülerek, ibadet mekânı ile birleştirilmiştir Orta kısımdaki nişin yüksekliği yanlara göre daha yüksek tutulmuş ve tek düzelik ortadan kaldırılarak iç mekana değişik bir dış görünüş getirilmiştir Belli Başlı ibadet mekanının üzerini örten büyük kubbenin geçişi köşe trompları ile sağlanmıştır Dış cephesi, tamamıyla kesme taştan yapılmıştır İbadet mekanının üzeri büyükçe bir kubbe ile örtülüdür Sekizgen kubbe kasnağının köşe boşlukları yeniden sekizgen tartı kuleleri ile desteklenmiş ve estetik açıdan bir bütünlük sağlanmıştır 1900’lü yıllarda sekizgen planda yapılan şadırvanın kalem işi süslemeleri Zileli Emin göre yapılmış olup, süslemelerde eski İstanbul tanımlanmıştır Çelebi Mehmed Medresesi ve Saat Kulesi Şimşek Bayezid’in oğlu Çelebi Mehmed tarafından 1414 yılında yaptırılmıştır Selçuklu Medrese mimarisinde olduğu gibi dört eyvanlı ve kare plânlı olarak yaptırılmıştır Antre kapısı üstünde yer alan Saat Kulesi ise Amasya Mutasarrıfı Ziya Paşa kadar 1865 yılında ilave ettirilmiştir Merzifon Bedesteni Merzifon ilçe merkezinde, Gazi Mahbup Mahallesi’ndedir Kara Mustafa Paşa Cami’nin anında doğusunda yer alır Dikdörtgen planlıdır Kara Mustafa Paşa Vakfından olup 17 yüzyılda yapılmıştır İç mekanda kalın payeleri birleştiren büyük sivri kemerler, dokuz adet kubbeden oluşan üst örtüyü taşımaktadır Dışarıdan inşa; bir sıra kesme taş, üç sıra tuğladan oluşan cisim duvarlarına sahiptir Fakat her cephenin orta kesiminde kesme taştan dışa dürüst çıkıntı yapmış tonoz örtülü dört adet antre kapısı mevcuttur Bu kapılar aralarında Bedesteni çevreleyen arasta bulunmaktadır Üstteki örtüsü dışarıdan derhal her bedestende olduğu gibi sekizgen kasnaklı kirpi saçaklı kubbelerle örtülüdür XVII yüzyılda Kara Mustafa Paşa ile altın yıllarını yaşamış Merzifon’un o dönemlerde şehrin çekirdeğini teşkil eden yapılardan birisi olan bedesten, bugün de ticari hayatın odak noktası konumundadır Merzifon Taşhanı Merzifon İlçesi’nde, Bedesten ile karşısında karşıya bulunan Taş Han, tipik Osmanlı kent hanlarından biri olup inşa tekniği ve işçilik itibariyle 17 yy karakterini göstermektedir Duvarları kesme taş, arasında tuğla hasıllıdır Dikdörtgen planlı olup iki katlıdır Dairesel kemerli kapısı güney yüzündedir Avlu kalın kesme taş sütunlu revaklarla çevrilidir Kuzey cephede revakların önüne yapılmış olan ast yandan iki kibar çeşme hanın içine öbür bir çekicilik katmaktadır Paşa Hamamı Merzifon İlçesindedirSadrazam Karamustafa Paşa kadar 1678 yılında yaptırılmış olup, Osmanlı hamam kültürü mimari öğelerinin hoş örneklerinden biridir Kubbeli soyunmalığı, uzun dikdörtgen şekilli soğukluğu ve sekizgen kasnak üzeri sıcaklığı, kubbe ile örtülüdür