Mesane (idrar kesesi) içinde yer alan taşlara, taş sözde kalsifikasyonlara mesane taşları diyoruz Adi şartlarda böbrek taşları mesaneye takılmadan idrar yoluyla atılıyor Özet Olarak mesanede taş varsa akla gelen ilk olasılık: idrar boşaltım problemleri Peki nedir bunlar? Prostat hastalığı İdrar yolu darlıkları Anatomik bozukluklar Mesanede tanıdık olmayan vücut Geçirilmiş operasyonlara ait dikiş materyalleri Mesanede kronik enfeksiyon Kuşkusuz bunlarla bitmiyor Liste uzayıp gidiyor
Gelişmiş ülkelerde mesane taşlarına daha nadir rastlanıyor Nedeni açık: bu ülkelerde idrar yolu hastalıkları fazla daha iyi çare ediliyor Mesane taşları özellikle çocuk yaşlarda kötü bakım ve beslenmeye yan oluşuyor
Erkeklerde prostat büyümesi idrar akımını engelleyerek mesaneye gelen böbrek taşlarının düşmesini engelleyebilir Mesanede sıkışan taşlar üstüne yeni katmanlar biriktikçe zamanla koskocoman boyutlara gelebilir **
Kadınlarda mesane sarkması, sistosel enterosel oluşumları, geçirilmiş üretra cerrahileri dingin idrara yol açarak mesanede taş oluşumuna niçin olabilir Nadiren de olsa, geçirilmiş operasyonlar sonrası mesanede kalan tanıdık olmayan cisimler de taş yapabilir*
Mesane taşlarının çoğu mesane içinde, bir kısmı da böbrekten gelen taşların etrafının kaplanmasıyla oluşuyor Normal şartlarda üreterden mesaneye düşen taşın büyüklüğü mesaneden de rahatlıkla çıkabilecek boyuttadır lakin koşullar anormalse iş değişiyor
Ürik asit taşı mesane taşından yakınanların yarısında gözlemlenen en yaygın taş türü başkaca kalsiyum oksalat, kalsiyum fosfat, amonyum ürat, sistin, magnezyum amonyum fosfat taşlarına da rastlanabilir*
Çocuklarda görülen mesane taşları çoğunlukla amonyum, ürik asit ve kalsiyum oksalat içeriyor Bu nesil taşların nedenine ilişkin açıklamayı aktaralım: fosfat fakiri yiyecekler amonyum atılımını arttırıyor, oksalattan zengin sebzeler fazla tüketiliyor, hayvansal gıdalar aşırı alınıyor, sitrat düzeyi azalıyor Sonuç: dev gibi mesane taşları
Spinal kord yaralanmalı hastalardaki mesane boşaltım problemleri genellikle struvite veya kalsiyum fosfat taşı oluşumuna neden oluyor Mesane taşı tüm mesaneyi dolduran dev bir kitle şeklinde olabileceği gibi, mesane içine dağılmış minik parçalar halinde, fakat çok sayıda da olabilir*
Mesane taşları genelde mesane içinde hareket eder Hareket yahut mesane taşı bir bitkiler, mesaneden geçen dikiş materyali veya unutulmuş bir DJ stent üzerinde gelişmiş olabilir
BelirtilerMesane taşları hiç belirti vermeyebilir Fakat birçok hastada karın daha alçak kısmında sancı, idrarda yanma, indirilmiş idrar yapma, sık idrara çıkma, idrara başlamada zorlanma, gece idrara kalkma veya idrarın en ince ayrıntısına kadar kesilmesi gözlemlenebilir Çocuklarda geceleyin altını ıslatma ve priapizm görülebilir İdrarda kan olabilir Penis ucunda, skrotumda, perinede ağrı hissedilebilir Bu sancı çoğunlukla künt veya yada keskin olup hareket ettikçe, mesela çalışma yaptıkça daha da artabilir Hasta pozisyon değiştirince taş mesane boynundan kurtularak ağrının azalmasına neden olabilir Mesane taşları idrar yolu enfeksiyonları başlatabilir Hastanın geçirdiği pelvik cerrahi müdahaleler sonrası mesaneden geçen sentetik iplik materyalleri de taş oluşturabilir*
Mesane taşlarını tanılamada radyolojik görüntüleme yöntemleri kullanılıyor Doğrudan Doğruya film, ultrasonografi, bilgisayarlı tomografi yada sistoskopi yöntemleriyle tanı kesinleşiyor Ayırıcı tanıda mesanede yer alan kan pıhtılarını, üzeri kireçlenmiş mesane tümörlerini göz önünde bulundurmak kritik önem taşıyor*
Mesane taşları uzun vakit mesanede kalırsa, yerinde biçimde çare edilmezse mesane içinde squamoz metaplazi ve bitkiler oluşturabilir
Nasıl Tedavi Ediliyor?Tedavi sürecinde taşı oluşturan nedeni ortaya dışlamak (ve sorunu onarmak) önemli Mesane taşı tedavisinde sistoskopi yaygın kullanılan yöntemlerden Açık operasyon ara sıra uygulanıyor O da çok büyük taşlar için*
Farmakolojik TedaviMesane taşlarının ilaçla tedavisinde ispatlanmış tek casus, ürik asit taşlarını eritebilen potasyum sitrat içerikli ilaçlar Bu ilaçlar idrarı alkali ışık halkası getirerek ürik asit taşını eritiyor oysa artı kullanımda mesanede kalsiyum fosfat taşları oluşturuyor**
Renacidin fosfat ve struvit taşlarını çözebilen maddelerden Her gerçekte sonda gerekmesi ve tedavinin çok sürmesi büyük dezavantaj Emrindeki etkileri de fazla Kısaca renacidin kaslı olmasına adaleli ama kullanımı böylece yaygın değil
Cerrahi TedaviYaygın uygulanan 3 yöntem var Transüretral sistolitolapaksi Perkütan sistolitolapaksi Açık cerrahi*
Transüretral sistolitolapaksi yönteminde sistoskopi yapılıyor Mesanedeki taş lazer, pnömotik, elektrohidrolik, ultrasonografik veya manuel cihazlarla kırılıyor Kırılan parçalar endoskoptan çıkarılarak işlem tamamlanıyor Günümüzde en etkili yöntem: lazer*Gövde dışından taş kırma (ESWL) yöntemi mesane tedavisinde genel olarak başarısız oluyor *
Gelişmiş ülkelerde mesane taşlarına daha nadir rastlanıyor Nedeni açık: bu ülkelerde idrar yolu hastalıkları fazla daha iyi çare ediliyor Mesane taşları özellikle çocuk yaşlarda kötü bakım ve beslenmeye yan oluşuyor
Erkeklerde prostat büyümesi idrar akımını engelleyerek mesaneye gelen böbrek taşlarının düşmesini engelleyebilir Mesanede sıkışan taşlar üstüne yeni katmanlar biriktikçe zamanla koskocoman boyutlara gelebilir **
Kadınlarda mesane sarkması, sistosel enterosel oluşumları, geçirilmiş üretra cerrahileri dingin idrara yol açarak mesanede taş oluşumuna niçin olabilir Nadiren de olsa, geçirilmiş operasyonlar sonrası mesanede kalan tanıdık olmayan cisimler de taş yapabilir*
Mesane taşlarının çoğu mesane içinde, bir kısmı da böbrekten gelen taşların etrafının kaplanmasıyla oluşuyor Normal şartlarda üreterden mesaneye düşen taşın büyüklüğü mesaneden de rahatlıkla çıkabilecek boyuttadır lakin koşullar anormalse iş değişiyor
Ürik asit taşı mesane taşından yakınanların yarısında gözlemlenen en yaygın taş türü başkaca kalsiyum oksalat, kalsiyum fosfat, amonyum ürat, sistin, magnezyum amonyum fosfat taşlarına da rastlanabilir*
Çocuklarda görülen mesane taşları çoğunlukla amonyum, ürik asit ve kalsiyum oksalat içeriyor Bu nesil taşların nedenine ilişkin açıklamayı aktaralım: fosfat fakiri yiyecekler amonyum atılımını arttırıyor, oksalattan zengin sebzeler fazla tüketiliyor, hayvansal gıdalar aşırı alınıyor, sitrat düzeyi azalıyor Sonuç: dev gibi mesane taşları
Spinal kord yaralanmalı hastalardaki mesane boşaltım problemleri genellikle struvite veya kalsiyum fosfat taşı oluşumuna neden oluyor Mesane taşı tüm mesaneyi dolduran dev bir kitle şeklinde olabileceği gibi, mesane içine dağılmış minik parçalar halinde, fakat çok sayıda da olabilir*
Mesane taşları genelde mesane içinde hareket eder Hareket yahut mesane taşı bir bitkiler, mesaneden geçen dikiş materyali veya unutulmuş bir DJ stent üzerinde gelişmiş olabilir
BelirtilerMesane taşları hiç belirti vermeyebilir Fakat birçok hastada karın daha alçak kısmında sancı, idrarda yanma, indirilmiş idrar yapma, sık idrara çıkma, idrara başlamada zorlanma, gece idrara kalkma veya idrarın en ince ayrıntısına kadar kesilmesi gözlemlenebilir Çocuklarda geceleyin altını ıslatma ve priapizm görülebilir İdrarda kan olabilir Penis ucunda, skrotumda, perinede ağrı hissedilebilir Bu sancı çoğunlukla künt veya yada keskin olup hareket ettikçe, mesela çalışma yaptıkça daha da artabilir Hasta pozisyon değiştirince taş mesane boynundan kurtularak ağrının azalmasına neden olabilir Mesane taşları idrar yolu enfeksiyonları başlatabilir Hastanın geçirdiği pelvik cerrahi müdahaleler sonrası mesaneden geçen sentetik iplik materyalleri de taş oluşturabilir*
Mesane taşlarını tanılamada radyolojik görüntüleme yöntemleri kullanılıyor Doğrudan Doğruya film, ultrasonografi, bilgisayarlı tomografi yada sistoskopi yöntemleriyle tanı kesinleşiyor Ayırıcı tanıda mesanede yer alan kan pıhtılarını, üzeri kireçlenmiş mesane tümörlerini göz önünde bulundurmak kritik önem taşıyor*
Mesane taşları uzun vakit mesanede kalırsa, yerinde biçimde çare edilmezse mesane içinde squamoz metaplazi ve bitkiler oluşturabilir
Nasıl Tedavi Ediliyor?Tedavi sürecinde taşı oluşturan nedeni ortaya dışlamak (ve sorunu onarmak) önemli Mesane taşı tedavisinde sistoskopi yaygın kullanılan yöntemlerden Açık operasyon ara sıra uygulanıyor O da çok büyük taşlar için*
Farmakolojik TedaviMesane taşlarının ilaçla tedavisinde ispatlanmış tek casus, ürik asit taşlarını eritebilen potasyum sitrat içerikli ilaçlar Bu ilaçlar idrarı alkali ışık halkası getirerek ürik asit taşını eritiyor oysa artı kullanımda mesanede kalsiyum fosfat taşları oluşturuyor**
Renacidin fosfat ve struvit taşlarını çözebilen maddelerden Her gerçekte sonda gerekmesi ve tedavinin çok sürmesi büyük dezavantaj Emrindeki etkileri de fazla Kısaca renacidin kaslı olmasına adaleli ama kullanımı böylece yaygın değil
Cerrahi TedaviYaygın uygulanan 3 yöntem var Transüretral sistolitolapaksi Perkütan sistolitolapaksi Açık cerrahi*
Transüretral sistolitolapaksi yönteminde sistoskopi yapılıyor Mesanedeki taş lazer, pnömotik, elektrohidrolik, ultrasonografik veya manuel cihazlarla kırılıyor Kırılan parçalar endoskoptan çıkarılarak işlem tamamlanıyor Günümüzde en etkili yöntem: lazer*Gövde dışından taş kırma (ESWL) yöntemi mesane tedavisinde genel olarak başarısız oluyor *