Mesir macununun genel ozellikleri, hoş lezzeti ve kokusudur Vucuda kuvvet, kalbe ferahlık verir, dimağı kuvvetlendirir, dikkati arttirir, siniri yatıştırır, nefes darlığı, başdonmesi, sırt, belağrısı, siyatik, romatizmaya iyi gelir, kanı temizler, goğsu yumuşatır, idrar zorluğunu giderir, iştah acar
Genel halk kitleleri arasında rağbet kazanan Mesir Macununun halkın inanışlarına gore şu faydaları olduğu soylenir: Macundan yiyen kimseyi bir yıl boyunca zehirli hayvanların sokmayacağına inanılır Nevruz gunu en ağır hastalar bile yese iyi olurlar Macunu yiyen gelinlik cağındaki kızların, o yıl icinde evleneceklerine inanılır Cocuğu olmayanların, bu macundan yedikleri taktirde cocukları olacaklarına inanılır Cocuk hastalıklarına da faydalı olduğu soylenir
Mesir sozcuğu, seyir edilecek, gezilecek yer, gezinti yeri anlamına gelmekle birlikte ismini verdiği macundan dolayı bambaşka bir anlam taşımaktadır
Mesir Macunun Mucidinin 15 Yuzyılın ikinci yarısında Denizli’nin Buldan İlcesine bağlı Sarı Mahmutlu koyunde doğduğu kabul edilen, soyu Haydar oğlu Kılıc Bey oğlu Mustafa’ya dayanan “Merkez Efendi olduğu gorulmektedir
Merkez Efendi, Kanuni Sultan Suleyman’ın annesi Yavuz Sultan Selim’in eşi Hafza Sultan’ın eşinin anısına yaptırdığı cami ve kulliyesinin başına tayin edilir Merkez Efendi burada bir de DARUŞŞİFA yaptırılmasını ister
DARUŞŞİFA’nın inşaasından kısa bir sure sonra, Hafza Sultan hastalanır Bu hastalığı Muslihiddin Merkez Efendi tarafından “Mesir ile tedavi edilir Adını İbni Sina’nın mesro sitos adıyla meşhur panzehirinden alan baharatlardan imal edilen bu karışım vasıtasıy Hafza Sultan şifa bulmuştur
Her sene DARUŞŞİFA’daki muhtac hastalar icin Mesir hazırlanması, macunun “Nevruzı Sultanide yapılması, Mesirin hekimbaşı nezaretinde pişirilmesi, artan macunun şehirdeki muhtaclara dağıtılması şeklindeki şartlarla, tahminen 1540 yılından itibaren halka Mesir Macunu dağıtılmaya başlamasıyla Mesir Şenlikleri de ortaya cıkmıştır 2122 Mart Nevruzı Sultani gununde sacılan macundan alabilmek icin cevreden insanlar şehre akın etmişler ve Manisa’da adeta bir panayır oluşmuştur
Mesir macunu, 41 ceşit şifalı nebat ve baharat karışımından yapılır Bunların isimleri ve ozellikleri şoyledir:
Anason: İştah acıcı ve karminatif olarak kullanılır
Civit: Halk arasında kabakulak ve pnomorinde kullanılır Copcun: Hemoroit ve egzamada kullanılır
Corekotu: Gaz sokturucu
Darı fulful: Oksuruk kesici ve bedeni ısıtıcı olarak kullanılır
Hardal tohumu: İştah acıcı ve mideyi yatıştırıcı olarak kullanılır
Havlıcan: Oksuruk kesici ve ağız kokusunu gidericidir
Hıyarşenbe: Mushil olarak kullanılmaktadır
Hindistancevizi ve beşbase: Kaynatılmış suyu mide ağrılarına iyi gelir
Hindistanciceği: Hazım kolaylaştırıcıdır
Kakule: Lezzet verici, iştah acıcı
Kalbarda: Mide ağrılarına iyi gelir
Karabiber: Oksuruk kesici, uyarıcı ve baharat olarak kullanılmaktadır
Karanfil: Ağız kokusunu giderici, diş curuklerinde ve diş ağrılarında kullanılır
Kebabiye: İdrar ve solunum yolları antiseptiği olarak kullanılır
Kimyon: İştah acıcı, gaz sokturucu ve terletici olarak kullanılır
Kırım tartar: Kaşıntılı deri hastalıklarında kullanılır
Kişniş: Gaz sokturucu ve iştah acıcıdır
Limon tuzu: Macunun fazla tatlı etkisini hafifletmek icin kullanılır
Mai leziz: Kalıcı tatlılık sağlar
Meyan balı: Oksuruk kesici, idrar arttırıcı olarak kullanılır
Portakal kabuğu: Mideyi uyarıcı, koku verici olarak kullanılır
Revan koku: Laksatif ve hemoroit tedavisinde kullanılır
Safran: Carpıntı giderici ve ferahlık verici
Sakız: Mideyi rahatlatıcı ve nefes darlığında oksuruk gidericidir
Sarı halile: İştah kesici olarak kullanılır
Sinameki: Mushil olarak kullanılır
Şamlı ve şaşlı: Kadın hastalıklarına iyi gelir
Şeker: Macunun kıvamını veren ve tatlandıran ana maddedir
Resene: Mide rahatlatıcı ve gaz sokturucu
Tarcın: Kabızlığı ve karın ağrılarını giderir
Tarcın ciceği: Koku ozelliği icin kullanılır
Teke mersini: Macun terkibinin daha değişik kokması icin kullanılır
Tiryak: İlk cağlardan beri her derde deva olarak kullanılan muhtelif maddelerden meydana gelmiş bir terkiptir
Udulkahar: Diş ağrısı ve diş nezlesine karşı kullanılır
Vanilya: Uyarıcı, olarak bilinir
Yeni bahar: Kuvvet verici olarak macunlara konulur
Zencefil: Nefes darlığı, soğuk algınlığı ve astıma karşı kullanılır
Zerde cop: Kuvvet verici ve mideyi koruyucudur Zulumba: Mide rahatsızlıklarında ve hemoroitte kullanılır
Genel halk kitleleri arasında rağbet kazanan Mesir Macununun halkın inanışlarına gore şu faydaları olduğu soylenir: Macundan yiyen kimseyi bir yıl boyunca zehirli hayvanların sokmayacağına inanılır Nevruz gunu en ağır hastalar bile yese iyi olurlar Macunu yiyen gelinlik cağındaki kızların, o yıl icinde evleneceklerine inanılır Cocuğu olmayanların, bu macundan yedikleri taktirde cocukları olacaklarına inanılır Cocuk hastalıklarına da faydalı olduğu soylenir
Mesir sozcuğu, seyir edilecek, gezilecek yer, gezinti yeri anlamına gelmekle birlikte ismini verdiği macundan dolayı bambaşka bir anlam taşımaktadır
Mesir Macunun Mucidinin 15 Yuzyılın ikinci yarısında Denizli’nin Buldan İlcesine bağlı Sarı Mahmutlu koyunde doğduğu kabul edilen, soyu Haydar oğlu Kılıc Bey oğlu Mustafa’ya dayanan “Merkez Efendi olduğu gorulmektedir
Merkez Efendi, Kanuni Sultan Suleyman’ın annesi Yavuz Sultan Selim’in eşi Hafza Sultan’ın eşinin anısına yaptırdığı cami ve kulliyesinin başına tayin edilir Merkez Efendi burada bir de DARUŞŞİFA yaptırılmasını ister
DARUŞŞİFA’nın inşaasından kısa bir sure sonra, Hafza Sultan hastalanır Bu hastalığı Muslihiddin Merkez Efendi tarafından “Mesir ile tedavi edilir Adını İbni Sina’nın mesro sitos adıyla meşhur panzehirinden alan baharatlardan imal edilen bu karışım vasıtasıy Hafza Sultan şifa bulmuştur
Her sene DARUŞŞİFA’daki muhtac hastalar icin Mesir hazırlanması, macunun “Nevruzı Sultanide yapılması, Mesirin hekimbaşı nezaretinde pişirilmesi, artan macunun şehirdeki muhtaclara dağıtılması şeklindeki şartlarla, tahminen 1540 yılından itibaren halka Mesir Macunu dağıtılmaya başlamasıyla Mesir Şenlikleri de ortaya cıkmıştır 2122 Mart Nevruzı Sultani gununde sacılan macundan alabilmek icin cevreden insanlar şehre akın etmişler ve Manisa’da adeta bir panayır oluşmuştur
Mesir macunu, 41 ceşit şifalı nebat ve baharat karışımından yapılır Bunların isimleri ve ozellikleri şoyledir:
Anason: İştah acıcı ve karminatif olarak kullanılır
Civit: Halk arasında kabakulak ve pnomorinde kullanılır Copcun: Hemoroit ve egzamada kullanılır
Corekotu: Gaz sokturucu
Darı fulful: Oksuruk kesici ve bedeni ısıtıcı olarak kullanılır
Hardal tohumu: İştah acıcı ve mideyi yatıştırıcı olarak kullanılır
Havlıcan: Oksuruk kesici ve ağız kokusunu gidericidir
Hıyarşenbe: Mushil olarak kullanılmaktadır
Hindistancevizi ve beşbase: Kaynatılmış suyu mide ağrılarına iyi gelir
Hindistanciceği: Hazım kolaylaştırıcıdır
Kakule: Lezzet verici, iştah acıcı
Kalbarda: Mide ağrılarına iyi gelir
Karabiber: Oksuruk kesici, uyarıcı ve baharat olarak kullanılmaktadır
Karanfil: Ağız kokusunu giderici, diş curuklerinde ve diş ağrılarında kullanılır
Kebabiye: İdrar ve solunum yolları antiseptiği olarak kullanılır
Kimyon: İştah acıcı, gaz sokturucu ve terletici olarak kullanılır
Kırım tartar: Kaşıntılı deri hastalıklarında kullanılır
Kişniş: Gaz sokturucu ve iştah acıcıdır
Limon tuzu: Macunun fazla tatlı etkisini hafifletmek icin kullanılır
Mai leziz: Kalıcı tatlılık sağlar
Meyan balı: Oksuruk kesici, idrar arttırıcı olarak kullanılır
Portakal kabuğu: Mideyi uyarıcı, koku verici olarak kullanılır
Revan koku: Laksatif ve hemoroit tedavisinde kullanılır
Safran: Carpıntı giderici ve ferahlık verici
Sakız: Mideyi rahatlatıcı ve nefes darlığında oksuruk gidericidir
Sarı halile: İştah kesici olarak kullanılır
Sinameki: Mushil olarak kullanılır
Şamlı ve şaşlı: Kadın hastalıklarına iyi gelir
Şeker: Macunun kıvamını veren ve tatlandıran ana maddedir
Resene: Mide rahatlatıcı ve gaz sokturucu
Tarcın: Kabızlığı ve karın ağrılarını giderir
Tarcın ciceği: Koku ozelliği icin kullanılır
Teke mersini: Macun terkibinin daha değişik kokması icin kullanılır
Tiryak: İlk cağlardan beri her derde deva olarak kullanılan muhtelif maddelerden meydana gelmiş bir terkiptir
Udulkahar: Diş ağrısı ve diş nezlesine karşı kullanılır
Vanilya: Uyarıcı, olarak bilinir
Yeni bahar: Kuvvet verici olarak macunlara konulur
Zencefil: Nefes darlığı, soğuk algınlığı ve astıma karşı kullanılır
Zerde cop: Kuvvet verici ve mideyi koruyucudur Zulumba: Mide rahatsızlıklarında ve hemoroitte kullanılır