Migren Nedir?
Migren ataklar halinde ortaya çıkan, tekrarlayıcı, şiddetli baş ağrısı ile karakterizedir. Lakin şiddetli baş ağrısı, migrenin yalnızca bir periyodu olup, migreni beyin işlevlerinde bozukluğa bağlı olarak şekillenen ve farklı periyotlar içinde ortaya çıkan bir semptomlar kompleksi olarak ele almak daha uygundur.
Migrenin bu periyotlarını, ağrı öncesinde ortaya çıkan ve kişinin his durumunda yahut bilişsel fonksiyonlarında değişikliklerle şekillenen prodrom periyodu, varsa aura periyodu, akabinde ağrının başlaması, ağrının yaşandığı devir ve ağrının sonlanması ile şekillenen “ağrı” periyodu ve son olarak da postdrom devri olarak sıralayabiliriz.
Migren Baş Ağrısının Özellikleri Nelerdir?
Tekrarlayıcı olması
Atağın ilaçsız olarak 4 saatten fazla sürmesi (ve 3 günden az)
Tek taraflı oluşu (%80 hastada)
Zonklayıcı olması
Atak sırasında sıklıkla ışıktan ve sesten rahatsızlık
Merdiven çıkma üzere fizikî aksiyonlarla ağrıda artış
Ağrıya sıklıkla bulantı yahut kusmanın eşlik etmesi
Ağrının orta şiddette yahut şiddetli olması
Migren Baş Ağrısının sıklığı nedir?
Bayanların yaklaşık %20'sinin, erkeklerin ise %8'inin migrenli olduğu bilinmektedir.
Migren Baş Ağrısının teşhis testi var mıdır?
Migren tanısı için özel bir laboratuvar testi yahut radyolojik inceleme yoktur.
Migren Baş Ağrısının tipleri nedir?
Aurasız Migren: Birçok hastada görüldüğü üzere öncesinde nörolojik bozukluk olmaksızın ortaya çıkan baş ağrısıdır.
Auralı Migren: Aura, migrenli hastaların %10–15 kadarında ağrıların çabucak öncesinde görülen 5–60 dakika ortası süren, süreksiz nörolojik belirtilerdir. En sık görsel (tek yanı görememe, beyaz ışıklar ya da kırık çizgiler görme gibi) yahut lisanda, yüzde, kolda uyuşma, güçsüzlük, konuşmada bozulma üzere bulguların birkaçı yahut vertigo üzere başka art sistem bulguları, hatta uyanıklık kusuru halinde aura olabilir. Çabucak akabinde yahut 1 saat içinde ağrı ortaya çıkabilir ya da nadiren aurayı baş ağrısı izlemeyebilir.
Kronik Migren:
Hastanın en az 3 ay müddetle, ayda 15 yahut daha fazla gün baş ağrısı yaşaması ve bu baş ağrılarından en az 8 gününün migren özellikleri taşıması kronik migren olarak tanımlanmaktadır. Auralı ya da aurasız ataklar olabilir ve baş ağrısına bağlı kısıtlılığı en ağır yaşayan gruplardandır. Baş Ağrısı migren yahut tansiyon tipi özelliklerini gösterebilir. Çoklukla ağır olarak ağrı kesici kullanımı kelam bahsidir.
Vestibüler Migren (Migrenöz Vertigo)
Son sınıflamada apendiks kısmında yer alan ve şimdi bir migren alt tipi olarak yayınlanmayan bu teşhis gün geçtikçe klinisyenlerin dikkatini çekmeye devam etmektedir. Migren teşhisli hastaların yaklaşık %10’unda vestibüler migren tanısı için kâfi bulgular olduğu bildirilmektedir. Baş dönmesinin özelliklerini gözden geçirdiğimizde gerçek vertigo olabileceği üzere, “dizzines” biçiminde nonspesifik ya da yalnızca pozisyonel olarak ortaya çıkabilmektedir. Vertigo müddeti ise epeyce değişkendir, dakikalar ya da günler boyunca sürebilir. Migren ile bağlantılı semptomların vertigo ile bağı de değişkendir. Bu semptomlar vertigodan evvel, sonra ya da eş vakitli olarak ortaya çıkabilir.
Menstrüel (adet devrinde görülen) Migren
Kesin tanımlamalar değişmekle birlikte menstrüel migren tarifi perimenstrüel devirde oluşan migren ataklarını tanımlamaktadır. Klinik müşahedeler, migren baş ağrılarının menstrüel periyot öncesinde daha sık ve daha şiddetli olduğunu ortaya çıkarmıştır. Bu baş ağrıları öbür migren baş ağrılarının karşılık verdiği tedavilere dirençli kalabilir, uzayabilir ve çok daha şiddetli olabilir. Menstrüasyon sırasında migren atakları sık görülmesine rağmen, şayet atakların %90’ı menstrüasyon sırasında oluyorsa bu menstrüel migren ismini alır. Baş Ağrısının menstrüel migren olarak tanımlanabilmesi için atakların %90’ının adetten evvelki 2 gün ve adetin son günü ortasında olması gerekmektedir. Migren riski adetin birinci 3 günü daha fazladır
Migren Tedavisi
Migren nedeniyle hastaların hayat kalitesi besbelli derecede düşer, atakların tedavi edilmesi çoğunlukla gereklidir. Ayrıyeten tablonun sıklığı ile birlikte düşünüldüğünde migren atağı sırasında hastanın işini yapamaz duruma gelmesi toplumsal manada da kayıplara yol açmaktadır. Migren tanısı koyulduktan sonra hastaya migrenin hayatı tehdit eden bir beyin hastalığı olmadığı ve tedavisinin belirli bir tertibe nazaran ve doktorla işbirliği içinde yapılması gerektiği açıklanmalıdır.
Migrenin İlaçla Tedavisi
Migrende ilaç tedavisi ataklardan korunmaya yönelik “profilaktik” yahut önleyici/koruyucu tedavi ve atağın ağrı, bulantı, kusma üzere yakınmalarının giderilmesine yönelik “atak (akut/ağrı) tedavisi” olarak iki biçimde yapılır. Profilaktik tedavi belli bir mühlet boyunca sistemli ilaç kullanarak ağrı sıklığını ve şiddetini azaltılmaya yöneliktir. Migren tedavisi herkese tıpkı şablonun uygulanmadığı, her hastaya özel olarak karar verilmesi gereken bir tedavi biçimidir.
Migren' de Girişimsel Tedaviler
Botulinum nörotoksini,kronik migren önleyici tedavisinde kullanılmaktadır, epizodik migren tedavisinde aktifliğini gösteren kâfi delil yoktur. Kranyal ve servikal bölgede 31 farklı noktaya, 3 ay aralıklarla uygulanır.
Büyük oksipital hudut (GON: great occipital nerve) blokajı, sık ataklı migrende, bilhassa kronik migrende lokal anestetikler ile büyük oksipital hudut (GON: great occipital nerve) blokajı girişimsel tedaviler ortasında görülmektedir.
Son yıllarda, bilhassa medikal tedaviye cevap alınamayan migren hastalarında nörostimülasyon uygulamaları gündeme gelmiştir. Non-invazif usuller ortasında transkranyal manyetik stimülasyon, transkranyal hakikat akım uyarımı ve non-invazif vagal hudut stimülasyonu (VSS); invazif metotlar ortasında ise oksipital hudut stimülasyonu ve implante VSS yer almaktadır. Şimdi rutin klinik kullanımları yoktur.