Mineral anlamı
mineral hakkında bilgi
mineral neye denir
Yerkabuğundaki katı, coğunlukla kristal yapılı kimyasal karışımlara (bileşiklere) mineral denir Mineral ile kayac birbirine karıştırılmamalıdır Belirli bir minerali kayactan ayıran temel ozellik, o mineralin her zaman aynı kimyasal bileşime sahip olmasıdır Aynı tur mineralden alınan orneklerde her zaman aynı elementler, aynı miktarlarda bulunur; ama aynı tur kayactan alınan ornekler birbirinden cok farklı bileşimlerde olabilir Kayaclar genellikle ceşitli mineralkarışımlarından oluşur
Minerallerin onemlice bir bolumu korkayaclarda oluşmuştur; bazen volkanik kayac da denen korkayaclar, magmanın, yani erimiş haldeki mineral maddeleri karışımının soğuyup katılaşması sonucunda ortaya cıkan kayac turudur Erimiş kutle soğurken mineral kristalleri oluşur Granit kayaclarında bulunan mika, feldispat, hornblend ve kuvars mineralleri bu bicimde oluşmuştur Bazı başka mineraller ise, başkalaşım kayaclarındaki (yuksek ısı ve basınc etkisi altında değişime uğramış kayaclar) ısının ve basıncın etkisiyle oluşmuştur Şeyllerde gorulen grena bu tur bir başkalaşım mineralidir
Korkayacların aşınması sonucunda, bu kayaclardaki mineraller kayac bloğundan ayrılarak akarsularca başka yerlere taşınır ve buralarda dibe cokerek, kumtaşı, kiltaşı ve konglomera (karışım) cokellerini oluştururlar Orneğin kumtaşı, kuvars taneciklerinin bu yolla birikip birbirine yapışmasıyla ortaya cıkar
Bazı mineraller ise cozeltiden cokelme yoluyla damarlar halinde oluşur Korkayaclar soğurken sular, kayaclardaki ceşitli mineralleri eriterek (cozundurerek) uzaklara taşır; daha sonra bu kızgın sular yerkabuğundaki catlaklar arasından suzulurken, icindeki mineraller catlaklara cokelir ve boylece mineral damarları ortaya cıkar Mineral damarlarının buyuk bolumu, onemli miktarlarda değerli metaller icerir
Sarkıt ve dikitler, coğunlukla kalsitin cokelmesiyle oluşur Tuzlu suyun buharlaşması sırasında ise, bazı mineraller belirli bir duzen icinde cokelir Once kalsiyum ve magnezyum karbonatların cokelmesiyle kirectaşı yatakları oluşur; bunu, kalsiyum sulfatın cokelmesiyle ortaya cıkan alcıtaşı ve anhidrit izler; daha sonra sodyum klorurcokelerek kayatuzunu oluşturur; son olarak da potasyum tuzları cokelir
Bazen minerallerde az miktarlarda da olsa bazı yabancı maddeler (mineralin kendisinden başka maddeler) de bulunabilir Katışkı denen bu maddeler, mineralin kimyasal bileşimini pek etkilemese bile, onun gorunumunde belirgin değişikliklere yol acabilir Orneğin, zumrute parlak yeşil rengini veren, bu maddeyi oluşturan beril (berilyum ve aluminyum silikat) mineraline cok az miktarda karışmış olan krom oksittir Mermerlere değişik renkler kazandıran maddeler de, bu tur katışkılardır Demir tuzları yakut ve topazı, manganez ise ametisti renklendirir
Mineralleri, kimyasal bileşimlerinin dışında birbirinden ayıran bazı ozellikleri vardır Bunlar, kristal bicimleri, kristallerinin ic yapısı, renk ve parlaklıkları, ozgul ağırlıkları, sertlikleri, cozunurlukleri (sıvı icinde erime yetenekleri) ve ısıtıldıklarında ne tur bir davranış sergiledikleridirMineraloji uzmanları, inceledikleri orneğin butun bu ozelliklerini saptadıktan sonra, onun hangi mineral olduğuna kesin olarak karar verebilirler Butun bu incelemeler kesin bir sonuc vermezse, ornek X ışınları altında ayrıntılı bir kimyasal cozumlemeden gecirilir
mineral hakkında bilgi
mineral neye denir
Yerkabuğundaki katı, coğunlukla kristal yapılı kimyasal karışımlara (bileşiklere) mineral denir Mineral ile kayac birbirine karıştırılmamalıdır Belirli bir minerali kayactan ayıran temel ozellik, o mineralin her zaman aynı kimyasal bileşime sahip olmasıdır Aynı tur mineralden alınan orneklerde her zaman aynı elementler, aynı miktarlarda bulunur; ama aynı tur kayactan alınan ornekler birbirinden cok farklı bileşimlerde olabilir Kayaclar genellikle ceşitli mineralkarışımlarından oluşur
Minerallerin onemlice bir bolumu korkayaclarda oluşmuştur; bazen volkanik kayac da denen korkayaclar, magmanın, yani erimiş haldeki mineral maddeleri karışımının soğuyup katılaşması sonucunda ortaya cıkan kayac turudur Erimiş kutle soğurken mineral kristalleri oluşur Granit kayaclarında bulunan mika, feldispat, hornblend ve kuvars mineralleri bu bicimde oluşmuştur Bazı başka mineraller ise, başkalaşım kayaclarındaki (yuksek ısı ve basınc etkisi altında değişime uğramış kayaclar) ısının ve basıncın etkisiyle oluşmuştur Şeyllerde gorulen grena bu tur bir başkalaşım mineralidir
Korkayacların aşınması sonucunda, bu kayaclardaki mineraller kayac bloğundan ayrılarak akarsularca başka yerlere taşınır ve buralarda dibe cokerek, kumtaşı, kiltaşı ve konglomera (karışım) cokellerini oluştururlar Orneğin kumtaşı, kuvars taneciklerinin bu yolla birikip birbirine yapışmasıyla ortaya cıkar
Bazı mineraller ise cozeltiden cokelme yoluyla damarlar halinde oluşur Korkayaclar soğurken sular, kayaclardaki ceşitli mineralleri eriterek (cozundurerek) uzaklara taşır; daha sonra bu kızgın sular yerkabuğundaki catlaklar arasından suzulurken, icindeki mineraller catlaklara cokelir ve boylece mineral damarları ortaya cıkar Mineral damarlarının buyuk bolumu, onemli miktarlarda değerli metaller icerir
Sarkıt ve dikitler, coğunlukla kalsitin cokelmesiyle oluşur Tuzlu suyun buharlaşması sırasında ise, bazı mineraller belirli bir duzen icinde cokelir Once kalsiyum ve magnezyum karbonatların cokelmesiyle kirectaşı yatakları oluşur; bunu, kalsiyum sulfatın cokelmesiyle ortaya cıkan alcıtaşı ve anhidrit izler; daha sonra sodyum klorurcokelerek kayatuzunu oluşturur; son olarak da potasyum tuzları cokelir
Bazen minerallerde az miktarlarda da olsa bazı yabancı maddeler (mineralin kendisinden başka maddeler) de bulunabilir Katışkı denen bu maddeler, mineralin kimyasal bileşimini pek etkilemese bile, onun gorunumunde belirgin değişikliklere yol acabilir Orneğin, zumrute parlak yeşil rengini veren, bu maddeyi oluşturan beril (berilyum ve aluminyum silikat) mineraline cok az miktarda karışmış olan krom oksittir Mermerlere değişik renkler kazandıran maddeler de, bu tur katışkılardır Demir tuzları yakut ve topazı, manganez ise ametisti renklendirir
Mineralleri, kimyasal bileşimlerinin dışında birbirinden ayıran bazı ozellikleri vardır Bunlar, kristal bicimleri, kristallerinin ic yapısı, renk ve parlaklıkları, ozgul ağırlıkları, sertlikleri, cozunurlukleri (sıvı icinde erime yetenekleri) ve ısıtıldıklarında ne tur bir davranış sergiledikleridirMineraloji uzmanları, inceledikleri orneğin butun bu ozelliklerini saptadıktan sonra, onun hangi mineral olduğuna kesin olarak karar verebilirler Butun bu incelemeler kesin bir sonuc vermezse, ornek X ışınları altında ayrıntılı bir kimyasal cozumlemeden gecirilir