Mitoza Ornek Olarak Eşeysiz Ureme
Mitoza Ornek Olarak Eşeysiz Ureme Ceşitleri
Mitoza Ornek Olarak Eşeysiz Ureme Hucreleri Nelerdir?
Eşeysiz ureme Nedir?
Bir canlıdan ayrılan hucre veya hucre grubundan yeni bireylerin oluşturulmasına eşeysiz ureme denir
Eşeysiz uremede dollenme olayı olmadığından eşeysiz ureyen canlı oluştuğu canlıya kalıtsal olarak tıpa tıp benzer Cunku eşeysiz ureme mitoz bolunme ile gercekleşir
Ancak mitoz bolunmede olabilecek bir ayrılmama ve mutasyon ceşitlilik sebebidir
Eşeysiz uremeye canlıların buyume bolgelerinden ayrılan hucre veya hucre grupları neden olduğu icin aynı zamanda vejatatif ureme de denmektedir
Eşeysiz ureme ceşitleri
Tek hucrelilerde bolunerek coğalma
Rejenerasyonla coğalma
Tomurcuklanarak coğalma
Celikle coğalma
Sporla coğalma
Tek hucrelilerde bolunerek coğalma
Tek hucreliler bolunerek urerlerHucre hacim olarak belirli bir buyukluğe ulaştıktan sonra bolunerek yeni hucreler oluşturur Bu yeni hucreler genotip bakımından ana hucrenin aynısıdır Temeli mitoz bolunmeye dayanan en basit ureme şeklidir Tek hucreliler ve bazı okaryotlar bolunerek urerler
Rejenerasyonla(yenilenme) coğalma
Omurgasızlarda mezoderm ve mezoglea tabakası bulunur Bu tabaka icerisinde embriyonik hucreler vardır Bu tabakayı taşıyan canlılardan ayrılan bir parca eksik kısımları tamamlayabilmektedir Orneğin; deniz yıldızından kopan bir kol ana govdedeki hucreler tarafından tamamlandığı gibi ayrılan kolun icerisindeki hucrelerde koldan yeni bir govde oluştururlar
Bu durum yassı solucanlarda da (Planarya) gorulur Rejenerasyon normalde bir coğalma tipi değildir Tahrip sonucu canlıdan ayrılan parcadan yeni birey oluşturulur
Rejenerasyon, kelime anlamıyla yenileme demektir Canlılardan herhangi bir nedenle ayrılan parcalardan yeni canlılar oluşabilir Dolayısıyla rejenerasyon bu canlılar icin ureme kabul edilir Omurgalılardaki rejenerasyona bir yaranın iyileşmesi veya kertenkelenin kopan kuyruğunun yenilenmesi ornek olarak verilir Cunku kopan deriden yeni bir organizma, kopan kuyruktan da yeni bir kertenkele oluşmamaktadır
Tomurcuklanarak Coğalma
Bazı canlılarda tomurcuk benzeri cıkıntılar gelişir Bu kısımlar ayrılarak yeni canlıyı oluşturur
Orneğin; Hidra da bira mayasında ve sungerlerde eşeysiz uremenin bu karakteristik ozelliği gorulur
Vejatatif coğalma
Bazı bitkilerden koparılan bir dal parcası, toprağa dikildiğinde yeni bitki oluşturabilir Buna celiklenme ile coğalma denir Ayrılan dal parcasının meristem tabakası yeniden kok oluşturduğundan bu parca ayrı bir fert olarak yaşayabilir Ozellikle tarımda verimliliği arttırmak, az zamanda daha cok ve daha kaliteli bitkiler yetiştirmek icin kullanılan uretim metodudursonucu olarak yeni bir bitki meydana gelir
Orneğin; kavak,cınar,meyve ağacları,asma gibi bitkiler celikleme ile uretilir Ozellikle melez olan ve eşeyli uremeyen bitkiler bu şekilde uretilir Orneğin; Cekirdeksiz uzum, Washington portakalı, satsuma mandalini gibi
Vejatatif uremeye: Soğanların rizomla (kucuk kok) uremesi, cileklerin suruncu govde ile coğalması ciğer otunun yapraklarından yeni ciğer otlarının oluşmasnı ornek olarak gosterebiliriz vejetatif ureme uce ayrılır:
Celikle ureme; gul ve soğutun kesilen dallarının toprağa dikilmesiyle yeni gul ve soğut oluşması
Yumru ve soğanla uremeimagesmitozaornekolarakeseysizuremehucreleri5afc58e7ccd11pngatates,yer elması,sarımsak gibi depo organları olan yumru ve soğanlar nemli ortamlarda cimlenerek yeni bitkileri oluşturur Surunucu govde ile ureme: cicekler toprak uzerinde surunucu govde ile zambak ve ayrık otlarında yeraltı govdesiyle,boğurtlenlerde dal ve govde uclarının koklenmesiyle vejetatif ureme olurornek olarak cilek veririz
Sporla coğalma Bazı canlılarda spor adı verilen ureme hucresinden yeni bireyler oluşturulur Buna sporogoni veya sporla ureme denir
Orneğin su yosunlarından Ulotrix, Kuf Mantarı
Mantarlarda sporla ureme karakteristiktir
Orneklenen canlılardan bazıları eşeysiz uremeyle beraber eşeyli olarakta urerler Orneğin; mantarlar ve paramesyum konjugasyonla eşeyli urediği gibi hydra ve deniz yıldızı, eşeyli uremenin en onemli yapısı olan eşey bezlerini de bulundurur Bunlara bir ornekte mikroskobik canlılardır
Mitoza Ornek Olarak Eşeysiz Ureme Ceşitleri
Mitoza Ornek Olarak Eşeysiz Ureme Hucreleri Nelerdir?
Eşeysiz ureme Nedir?
Bir canlıdan ayrılan hucre veya hucre grubundan yeni bireylerin oluşturulmasına eşeysiz ureme denir
Eşeysiz uremede dollenme olayı olmadığından eşeysiz ureyen canlı oluştuğu canlıya kalıtsal olarak tıpa tıp benzer Cunku eşeysiz ureme mitoz bolunme ile gercekleşir
Ancak mitoz bolunmede olabilecek bir ayrılmama ve mutasyon ceşitlilik sebebidir
Eşeysiz uremeye canlıların buyume bolgelerinden ayrılan hucre veya hucre grupları neden olduğu icin aynı zamanda vejatatif ureme de denmektedir
Eşeysiz ureme ceşitleri
Tek hucrelilerde bolunerek coğalma
Rejenerasyonla coğalma
Tomurcuklanarak coğalma
Celikle coğalma
Sporla coğalma
Tek hucrelilerde bolunerek coğalma
Tek hucreliler bolunerek urerlerHucre hacim olarak belirli bir buyukluğe ulaştıktan sonra bolunerek yeni hucreler oluşturur Bu yeni hucreler genotip bakımından ana hucrenin aynısıdır Temeli mitoz bolunmeye dayanan en basit ureme şeklidir Tek hucreliler ve bazı okaryotlar bolunerek urerler
Rejenerasyonla(yenilenme) coğalma
Omurgasızlarda mezoderm ve mezoglea tabakası bulunur Bu tabaka icerisinde embriyonik hucreler vardır Bu tabakayı taşıyan canlılardan ayrılan bir parca eksik kısımları tamamlayabilmektedir Orneğin; deniz yıldızından kopan bir kol ana govdedeki hucreler tarafından tamamlandığı gibi ayrılan kolun icerisindeki hucrelerde koldan yeni bir govde oluştururlar
Bu durum yassı solucanlarda da (Planarya) gorulur Rejenerasyon normalde bir coğalma tipi değildir Tahrip sonucu canlıdan ayrılan parcadan yeni birey oluşturulur
Rejenerasyon, kelime anlamıyla yenileme demektir Canlılardan herhangi bir nedenle ayrılan parcalardan yeni canlılar oluşabilir Dolayısıyla rejenerasyon bu canlılar icin ureme kabul edilir Omurgalılardaki rejenerasyona bir yaranın iyileşmesi veya kertenkelenin kopan kuyruğunun yenilenmesi ornek olarak verilir Cunku kopan deriden yeni bir organizma, kopan kuyruktan da yeni bir kertenkele oluşmamaktadır
Tomurcuklanarak Coğalma
Bazı canlılarda tomurcuk benzeri cıkıntılar gelişir Bu kısımlar ayrılarak yeni canlıyı oluşturur
Orneğin; Hidra da bira mayasında ve sungerlerde eşeysiz uremenin bu karakteristik ozelliği gorulur
Vejatatif coğalma
Bazı bitkilerden koparılan bir dal parcası, toprağa dikildiğinde yeni bitki oluşturabilir Buna celiklenme ile coğalma denir Ayrılan dal parcasının meristem tabakası yeniden kok oluşturduğundan bu parca ayrı bir fert olarak yaşayabilir Ozellikle tarımda verimliliği arttırmak, az zamanda daha cok ve daha kaliteli bitkiler yetiştirmek icin kullanılan uretim metodudursonucu olarak yeni bir bitki meydana gelir
Orneğin; kavak,cınar,meyve ağacları,asma gibi bitkiler celikleme ile uretilir Ozellikle melez olan ve eşeyli uremeyen bitkiler bu şekilde uretilir Orneğin; Cekirdeksiz uzum, Washington portakalı, satsuma mandalini gibi
Vejatatif uremeye: Soğanların rizomla (kucuk kok) uremesi, cileklerin suruncu govde ile coğalması ciğer otunun yapraklarından yeni ciğer otlarının oluşmasnı ornek olarak gosterebiliriz vejetatif ureme uce ayrılır:
Celikle ureme; gul ve soğutun kesilen dallarının toprağa dikilmesiyle yeni gul ve soğut oluşması
Yumru ve soğanla uremeimagesmitozaornekolarakeseysizuremehucreleri5afc58e7ccd11pngatates,yer elması,sarımsak gibi depo organları olan yumru ve soğanlar nemli ortamlarda cimlenerek yeni bitkileri oluşturur Surunucu govde ile ureme: cicekler toprak uzerinde surunucu govde ile zambak ve ayrık otlarında yeraltı govdesiyle,boğurtlenlerde dal ve govde uclarının koklenmesiyle vejetatif ureme olurornek olarak cilek veririz
Sporla coğalma Bazı canlılarda spor adı verilen ureme hucresinden yeni bireyler oluşturulur Buna sporogoni veya sporla ureme denir
Orneğin su yosunlarından Ulotrix, Kuf Mantarı
Mantarlarda sporla ureme karakteristiktir
Orneklenen canlılardan bazıları eşeysiz uremeyle beraber eşeyli olarakta urerler Orneğin; mantarlar ve paramesyum konjugasyonla eşeyli urediği gibi hydra ve deniz yıldızı, eşeyli uremenin en onemli yapısı olan eşey bezlerini de bulundurur Bunlara bir ornekte mikroskobik canlılardır