Türkiye'nin genelince insanlar geçinmekte zorlanırken, borçlu yaşam tarafında yasal takipler artışa geçti.
Türkiye’de son dönemde kriz olarak nitelendirilmeyen ama öncekilere de pek benzemeyen bir hal içindeyiz.
Uzun soluklu bir bunalım dönemi de denilebilecek durum içinde yaşanan sosyal kriz ise gizli gizli yükselişte. İşsizlik ve enflasyonda kronikleşme ile alım gücü düşüyor, geçinmek giderek zorlaşıyor.
Vatandaşın çoğunluğu alım gücünü temel ihtiyaçlar seviyesinde tutmaya çalışırken, bir çok insan bunda da zorlanmaya başladı. İnsanlar, ihtiyaçlarını karşılamak için, yüzde 14 olan Merkez Bankası gösterge faizine karşın bankalardan yıllık yüzde 30'un üzerinde oranla kredi çekerken, kredi kartlarını da ödemekte zorlanıyor.
Bankalararası Kart Merkezi (BKM) verilerine göre, yılın ilk ayında kredi kartı sayısı yüzde 13 oranında artarken, kullanımda olan kredi kartı sayısı 86 milyon 209 bin oldu.
Son bir yılda bireysel kredi kullanan kişi sayısı 1,3 milyon artarak 35,6 milyon kişi olurken, ortalama kredi borcu 30 bin TL düzeyinde gerçekleşti.
Birgün'den Havva Gümüşkaya haberine göre, bireysellerin banka ve finansman şirketlerine konut, taşıt, ihtiyaç ve kredi kartı borçları mart ayının son haftasında takibe düşenlerle birlikte 1 trilyon 62 milyar liraya ulaşırken, kredilerin yüzde 45’ine yakınını ihtiyaç kredilerinin oluşturduğu görüldü.
10 yılda bankalara olan borç yüzde 361 oranında artarken, borcun 832 milyar lirası bireysel krediler, 231 milyar lirası da kredi kartları borçlarından oluşuyor.
Mart ayının son haftasında tüketici kredileri 5,7 milyar lira, kredi kartı borçları da 6 milyar lira arttı. Bankaların yasal takibe düşen borçları da 148 milyon lira artışla toplamda 28 milyar lira oldu.
Ulusal Yargı Ağı (UYAP) verilerine göre, yılbaşından bu yana 3 ayda icra ve iflas dairelerine toplam 2 milyon 657 bin yeni dosya gelirken, dosya sayısı geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 28,4 oranında arttı. Son bir yılda ise icra dairelerindeki dosya sayısı 1 milyon 674 bin adet artışla 1 Nisan'da 23 milyon 511 bin oldu.
İcra dosyalarındaki artış muhtarlıklarda da tebligat yoğunluğuna neden oluyor.
İstanbul Beyoğlu Fetihtepe Mahallesi Muhtarı Melahat Kemaloğlu, son dönemde tebligat sayısında ciddi bir artış gördüklerini belirtirken, tebligatların muhtarlıkta biriktiğini vurguladı. Kemaloğlu durumu şöyle anlattı:
Önceleri aylık 110 civarı tebligat gelirken, mart ayında 441’e çıktı. Pandemiden önce bu sayılar mümkün değil gelmezdi. Vatandaş bu tebligatları almıyor. Almak istemiyor. ‘Nasıl olsa icra, ödeyemeyeceğim’ diyor ve almıyor. Bazen 3 ay bazen 6 ay muhtarlıkta bekliyor bu tebligatlar. Bazı yurttaşlar kiralarını ve faturalarını ödeyemiyor, muhtarlığa talepte bulunuyorlar. İnsanların yüzü hiç gülmüyor, herkes çok mutsuz. Geçinemiyorlar. Artık kızartma yapmaya bile korkar oldular çünkü yağ pahalı. Yaşayarak görüyorum, vatandaş geçinemiyor.
"Bunları halkın sözcüsü olarak söylüyorum."
Denizli Altıntop Mahallesi Muhtarı Tülay Sucullu, yoksulluğun artışa geçtiğini söyleyerek, icra dosyalarında artış olduğunu söyleyerek şöyle devam etti:
Çok fazla tebligat var. Trafik cezaları yoğunlukta, yarısı sosyal yardımlaşmaya giriyor. Sıkıntılar devam ediyor. Mahkemelerin geri dönüşü uzatılmış tarihler oluyor. İnsanların sıkıntıları arttı. Biz hükümet projeleri istiyoruz. Ekmek kuyruğundaki insanlar, ‘onurumla, gururumla ekmek kuyruğundayım, bu hale getirenler utansın’ diyorlar. Bunları halkın sözcüsü olarak söylüyorum.
Muhtarlığa giden evrakların çoğunluğu tebligat
Ankara Keçiören 19 Mayıs Mahallesi Muhtarı Ali Gölpunar, muhtarlığa gelen postanın yarısını icra ve mahkeme dosyalarının oluşturduğunu söylerken, günde ortalama 35 evrak teslim aldığını belirterek icra evraklarının çoğunlukla, konut kredisi, telefon ve internet faturaları ödemelerinin yapılmamasından hazırlandığını ifade etti. Mahallesindeki yoksulluğun gözle görülür şekilde arttığını da vurgulayan muhtar, her gün yüzlerce mahallelinin gıda yardımı talebiyle geldiğini söyleyerek, Türkiye genelinde olduğu gibi mahallelerinde de yardıma muhtaç vatandaş sayısının giderek arttığını iletti.
Ankara’nın Etlik semtinde bulunan Yayla Mahallesi Muhtarı Selma Bayram da teslim aldığı evrakların büyük bölümünün icra evraklarından oluştuğunu belirtti.
Teslim alınan 100 evrakın 40’ı icra tebligatı olurken, mahalleyle ilgili gözlemlerini de şu sözlerle paylaştı:
Yardım için muhtarlığın kapısını çalan hemşerilerimizin sayısı çok arttı. Elimizde bin kişiden oluşan bir yardım talep listesi var. İnsanlar gıda yardımı istiyor.
"Vatandaş tebligatları almaya gelmiyor"
Acıbadem Mahallesi Muhtarı Semra Aydın da geçim sıkıntısı çektiği için yardım talebinde bulunan insanlar olduğunu belirterek, “Yaklaşık 200 kişilik bir listemiz var, durumu iyileşenleri ya da durumu daha da kötüleşenleri sürekli olarak takip edip güncelliyoruz. Mahallemizde ekonomik açıdan rahat insanlar çoğunlukta ancak, işleri bozulan insanlar olabiliyor, geçici işsiz insan sayımız oldukça fazla bu boşanmalara bile yol açabiliyor. İmkanlarımız oldukça kısıtlı olsa da insanlarımızı bir parça tebessüm ettirebilmek adına dayanışmacı bir profil çizmeye gayret ediyoruz” dedi.
Ticarilerde ise banka borçları sürekli yapılandırma ile halının altına süpürülüyor.
Ticari kredilerde de durum çok farklı gözükmezken, KOBİ’lerin kredi borçları şubat ayında bir önceki aya göre 32 milyar lira artarak 1 trilyon 174 milyar liraya çıktı. Bunun 58,7 milyar lirası ise batık kredilerden oluşuyor.
Kredi borcunu zamanında ödeyemediği için 287 bin KOBİ takibe alınırken, çiftçinin borçları şubatta 4,3 milyar lira daha artarak 177,3 milyar liraya çıktı. Çiftçinin takibe alınan borçları da 4,2 milyar lira seviyelerinde bulunuyor.