Mustafa Kemal Atatürk1881 yılında Selanik'de doğdu Türkiye Cumhuriyeti'nin birincil cumhurbaşkanı olan Türk siyasetçi ve devlet adamı Osmanlı mirlivası ve Türkiye'nin iki mareşalinden biridir 1919 yılında başlattığı Kurtuluş Savaşı'nın önderliğini yapmış; daha sonra, modern Türkiye'yi yaratıcı devir ve reformları gerçekleştirmiştirMustafa Kemal Atatürk Osmanlı Ordusu'nda subay olarak görev yapmış; 1921 tarihli Sakarya Meydan Muharebesi'nden daha sonra Gazi unvanını almış ve mareşalliğe yükselmiştirCumhuriyet Ahali Partisi'ni kurmuş ve birincil genel başkanı olmuştur 1938 yılındaki vefatına değin arka arkaya 4 kez cumhurbaşkanı olan Atatürk, bu görevi en uzun vakit yürüten cumhurbaşkanı olmuştur
1839'da Kocacık'ta doğduğu sanılan babası Ali Rıza Efendi aslen Manastır'a alt Debrei Bâlâ'dandırBabasının ailesi Arnavutlar ya da 1415 yüzyılda Anadolu'dan bölgeye göç etmiş olan YörüklerdendirDaha sonra ailesi Selanik'e göç eden Ali Rıza Bey, burada gümrük memurluğu ve kereste ticareti yapıyorduAli Rıza Bey, 1871 yılında 1857 yılında Selanik'e yakın Langaza'da doğanZübeyde Hanım'la evlenmiştiMustafa Kemal Atatürk, bu çiftin çocuğu olarak, Rumî 1296 olarak kayıtlı almak ve günü belirli olmamakla beraber 1881 yılında Selanik'te doğmuştur Kendi doğum tarihini 19 Mayıs olarak ifade ve kabul etmiştirDoğum itibarıyla Fatma, Ömer, Ahmet, Naciye ve Makbule adlı beş kardeşi olsa da Mustafa ile birlikte yalnızca Makbule ufak yaşta ölmeden sağ kalabilmiştir
Öğrenim çağına gelen Mustafa'nın hangi okula gideceği konusunda annesi ile babası arasında anlaşmazlık çıkmıştı Annesi Mustafa'nın Hafız Mehmet Efendi'nin mahalle mektebine gitmesini istiyor, babası ise o dönemki yeni yöntemlerle eğitim yapan Mektebi Şemsi İbtidai'nde (Şemsi Efendi Mektebi) okumasını istiyordu En sonunda önce mahalle mektebine başlayan Mustafa, birkaç gün daha sonra Şemsi Efendi Mektebi'ne geçti 1888 yılında babasını kaybetti Bir vakit Rapla Çiftliği'nde dayısı Hüseyin'in yanına kalıp hafif çiftlik işleriyle uğraştıktan sonra Selanik'e dönüp okulunu bitirdi giderken Zübeyde Bayan, Selanik'te gümrük memuru olan Ragıp Bey ile evlendi
Şimdi müze olan Koca Kasım Paşa Mahallesi Islahhane Caddesi'ndeki konut 1870'te Rodoslu müderris Hacı Mehmed Vakfı göre yaptırılmış ve 1878'de yeni evlenen Ali Rıza Bey tarafından kiralanmıştır Ama o öldükten daha sonra Mustafa ve ailesi bu evden yandaki 2 katlı, 3 odalı ve mutfaklı daha minik eve taşınmışlardır
Mustafa, Selânik Mülkiye Rüştiyesi'ne kaydoldu ve 1893 yılında Selânik Askerî Rüştiyesi'ne girdi Bu okulda Matematik Öğretmeni Yüzbaşı Üsküplü Mustafa Sabri Bey ona anlamı kusursuzluk, olgunluk olan Kemaladını verdi Fransızca öğretmeni Yüzbaşı Nakiyüddin Bey (Yücekök), serbest düşüncesiyle genç Mustafa Kemal'in düşünce yapısını etkiledi Mustafa Kemal Kuleli Askerî İdadisi'ne girmeyi düşündüyse de ona ağabeylik yapan Selânikli subay Hasan Bey'in tavsiyesine uyarak Manastır Askerî İdadisi'ne kaydoldu 18961899 yıllarında okuduğu Manastır Askerî İdadisi'nde tarih öğretmeni Kolağası Mehmet Tevfik Bey (Bilge), Mustafa Kemal'in tarihe olan merakını güçlendirdi Bu tarihte başlayan 1897 OsmanlıYunan Savaşı'na gönüllü olarak katılmak istediyse de ayrıca İdadi öğrencisi olduğu için, ayrıca de 16 yaşında olduğundan nedeniyle cepheye gidememiştir Bu okulu ikincilikle bitirdi13 Mart 1899'da İstanbul'da Mektebi Harbiyei Şahane'ye girdi Birinci sınıfı 27, ikinci sınıfı 11, üçüncü sınıfı 1902'de Mülazım bugünkü ismiyle Teğmen rütbesiyle 549 birey arasından piyade sınıf sekizincisi (1317 P8) olarak bitirdi Akabinde Erkanı Harbiye Mektebi'ne (Harp Akademisi) devam ederek 11 Ocak 1905'te Kurmay Yüzbaşı rütbesiyle mezun oldu
Mustafa Kemal, bu başarı üstüne albaylığa yükseldi İngilizler 67 Ağustos 1915'te Arıburnu'nda tekrar taarruza geçti Anafartalar Grubu Komutanı Mustafa Kemal 910 Ağustos'ta Anafartalar Zaferini kazandı Bu zaferi 17 Ağustos'ta Kireçtepe, 21 Ağustos'ta II Anafartalar zaferleri takip etti
1 Nisan 1916'da tümgeneralliğe yükseldi Rus kuvvetleriyle savaşarak Muş ve Bitlis'in geri alınmasını sağladı Şam ve Halep'teki kısa süreli görevlerinden daha sonra 1917'de İstanbul'a geldi
Meclis ve Hükümet Başkanlığına Mustafa Kemal seçildi Türkiye Büyük Irk Meclisi, Kurtuluş Savaşı'nın başarıyla sonuçlanması için zorunlu yasaları kabul edip uygulamaya başladı Türk Kurtuluş Savaşı 15 Mayıs 1919'da Yunanlıların İzmir'I işgali sırasında düşmana ilk kurşunun atılmasıyla başladı
23 Nisan 1920'de Ankara'da TBMM'nin açılmasıyla Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşu müjdelenmiştir Meclisin Türk Kurtuluş Savaşı'nı başarıyla yönetmesi, yeni Türk devletinin kuruluşunu hızlandırdı 1 Kasım 1922'de hilâfet ve saltanat birbirinden ayrıldı, saltanat kaldırıldı Böylece Osmanlı İmparatorluğu'yla yönetim bağları koparıldı 13 Ekim 1923'te Cumhuriyet idaresi kabul edildi, Atatürk oybirliğiyle ilk cumhurbaşkanı seçildi 30 Ekim 1923 günü İsmet İnönü tarafından Cumhuriyet'in ilk hükümeti kuruldu
Mustafa Kemal Atatürk 10 Kasım 1938 saat 905'te yakalandığı siroz hastalığından kurtulamayarak İstanbul'da Dolmabahçe Sarayı'nda hayata gözlerini yumdu Cenazesi 21 Kasım 1938 günü törenle geçici istirahatgâhı olan Ankara Etnografya Müzesi'nde toprağa verildi Anıtkabir yapıldıktan daha sonra nâşı görkemli bir törenle 10 Kasım 1953 günü sonsuz istirahatgâhına gömüldü
*
1839'da Kocacık'ta doğduğu sanılan babası Ali Rıza Efendi aslen Manastır'a alt Debrei Bâlâ'dandırBabasının ailesi Arnavutlar ya da 1415 yüzyılda Anadolu'dan bölgeye göç etmiş olan YörüklerdendirDaha sonra ailesi Selanik'e göç eden Ali Rıza Bey, burada gümrük memurluğu ve kereste ticareti yapıyorduAli Rıza Bey, 1871 yılında 1857 yılında Selanik'e yakın Langaza'da doğanZübeyde Hanım'la evlenmiştiMustafa Kemal Atatürk, bu çiftin çocuğu olarak, Rumî 1296 olarak kayıtlı almak ve günü belirli olmamakla beraber 1881 yılında Selanik'te doğmuştur Kendi doğum tarihini 19 Mayıs olarak ifade ve kabul etmiştirDoğum itibarıyla Fatma, Ömer, Ahmet, Naciye ve Makbule adlı beş kardeşi olsa da Mustafa ile birlikte yalnızca Makbule ufak yaşta ölmeden sağ kalabilmiştir
Öğrenim çağına gelen Mustafa'nın hangi okula gideceği konusunda annesi ile babası arasında anlaşmazlık çıkmıştı Annesi Mustafa'nın Hafız Mehmet Efendi'nin mahalle mektebine gitmesini istiyor, babası ise o dönemki yeni yöntemlerle eğitim yapan Mektebi Şemsi İbtidai'nde (Şemsi Efendi Mektebi) okumasını istiyordu En sonunda önce mahalle mektebine başlayan Mustafa, birkaç gün daha sonra Şemsi Efendi Mektebi'ne geçti 1888 yılında babasını kaybetti Bir vakit Rapla Çiftliği'nde dayısı Hüseyin'in yanına kalıp hafif çiftlik işleriyle uğraştıktan sonra Selanik'e dönüp okulunu bitirdi giderken Zübeyde Bayan, Selanik'te gümrük memuru olan Ragıp Bey ile evlendi
Şimdi müze olan Koca Kasım Paşa Mahallesi Islahhane Caddesi'ndeki konut 1870'te Rodoslu müderris Hacı Mehmed Vakfı göre yaptırılmış ve 1878'de yeni evlenen Ali Rıza Bey tarafından kiralanmıştır Ama o öldükten daha sonra Mustafa ve ailesi bu evden yandaki 2 katlı, 3 odalı ve mutfaklı daha minik eve taşınmışlardır
Mustafa, Selânik Mülkiye Rüştiyesi'ne kaydoldu ve 1893 yılında Selânik Askerî Rüştiyesi'ne girdi Bu okulda Matematik Öğretmeni Yüzbaşı Üsküplü Mustafa Sabri Bey ona anlamı kusursuzluk, olgunluk olan Kemaladını verdi Fransızca öğretmeni Yüzbaşı Nakiyüddin Bey (Yücekök), serbest düşüncesiyle genç Mustafa Kemal'in düşünce yapısını etkiledi Mustafa Kemal Kuleli Askerî İdadisi'ne girmeyi düşündüyse de ona ağabeylik yapan Selânikli subay Hasan Bey'in tavsiyesine uyarak Manastır Askerî İdadisi'ne kaydoldu 18961899 yıllarında okuduğu Manastır Askerî İdadisi'nde tarih öğretmeni Kolağası Mehmet Tevfik Bey (Bilge), Mustafa Kemal'in tarihe olan merakını güçlendirdi Bu tarihte başlayan 1897 OsmanlıYunan Savaşı'na gönüllü olarak katılmak istediyse de ayrıca İdadi öğrencisi olduğu için, ayrıca de 16 yaşında olduğundan nedeniyle cepheye gidememiştir Bu okulu ikincilikle bitirdi13 Mart 1899'da İstanbul'da Mektebi Harbiyei Şahane'ye girdi Birinci sınıfı 27, ikinci sınıfı 11, üçüncü sınıfı 1902'de Mülazım bugünkü ismiyle Teğmen rütbesiyle 549 birey arasından piyade sınıf sekizincisi (1317 P8) olarak bitirdi Akabinde Erkanı Harbiye Mektebi'ne (Harp Akademisi) devam ederek 11 Ocak 1905'te Kurmay Yüzbaşı rütbesiyle mezun oldu
Mustafa Kemal, bu başarı üstüne albaylığa yükseldi İngilizler 67 Ağustos 1915'te Arıburnu'nda tekrar taarruza geçti Anafartalar Grubu Komutanı Mustafa Kemal 910 Ağustos'ta Anafartalar Zaferini kazandı Bu zaferi 17 Ağustos'ta Kireçtepe, 21 Ağustos'ta II Anafartalar zaferleri takip etti
1 Nisan 1916'da tümgeneralliğe yükseldi Rus kuvvetleriyle savaşarak Muş ve Bitlis'in geri alınmasını sağladı Şam ve Halep'teki kısa süreli görevlerinden daha sonra 1917'de İstanbul'a geldi
Meclis ve Hükümet Başkanlığına Mustafa Kemal seçildi Türkiye Büyük Irk Meclisi, Kurtuluş Savaşı'nın başarıyla sonuçlanması için zorunlu yasaları kabul edip uygulamaya başladı Türk Kurtuluş Savaşı 15 Mayıs 1919'da Yunanlıların İzmir'I işgali sırasında düşmana ilk kurşunun atılmasıyla başladı
23 Nisan 1920'de Ankara'da TBMM'nin açılmasıyla Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşu müjdelenmiştir Meclisin Türk Kurtuluş Savaşı'nı başarıyla yönetmesi, yeni Türk devletinin kuruluşunu hızlandırdı 1 Kasım 1922'de hilâfet ve saltanat birbirinden ayrıldı, saltanat kaldırıldı Böylece Osmanlı İmparatorluğu'yla yönetim bağları koparıldı 13 Ekim 1923'te Cumhuriyet idaresi kabul edildi, Atatürk oybirliğiyle ilk cumhurbaşkanı seçildi 30 Ekim 1923 günü İsmet İnönü tarafından Cumhuriyet'in ilk hükümeti kuruldu
Mustafa Kemal Atatürk 10 Kasım 1938 saat 905'te yakalandığı siroz hastalığından kurtulamayarak İstanbul'da Dolmabahçe Sarayı'nda hayata gözlerini yumdu Cenazesi 21 Kasım 1938 günü törenle geçici istirahatgâhı olan Ankara Etnografya Müzesi'nde toprağa verildi Anıtkabir yapıldıktan daha sonra nâşı görkemli bir törenle 10 Kasım 1953 günü sonsuz istirahatgâhına gömüldü
*