Hepimiz kendimizi severiz. Zira sevmek zorundayız. Herkes sarfiyat, biz kalırız. Olağan hudutlar içinde bir kendini sevme hali olağandır lakin bu durum kendine aşık olma haline dönüşünce ortaya narsisizm çıkar. Günümüzde psikoloji bu durumu bir kişilik bozukluğu olarak tanımlar ve bu bozukluğa sahip olan yani kendine aşık olan şahıslar de narsist olarak isimlendirilirler.
Günlük sohbetler sırasında bir kişi için narsist sıfatını kullanmak komik ya da birtakım durumları açıklayıcı olsa da narsisizmin temeline indiğimiz vakit bu şahısların aslında ne iş ne de özel hayatlarında başarılı olduklarını görürüz. Neredeyse bir bebek üzere dış dünyadan bağımsız bir kendini beğenme hali, özgüven dolu bir dış kabukla korunuyor olsa da bu bireylerin tenkide kapalı ve kırılgan bir benlikleri vardır.
Narsisizm nedir?
Özseverlik olarak da isimlendirilen narsisizm, bir kişinin kendine karşı duyduğu hayranlığı tabir eder. Bu hayranlık bedensel ya da zihinsel olabilir. Kişinin kendine duyduğu bu hayranlık ve bağlılık durumu o kadar ağır yaşanır ki kendine aşık olma formunda de tanımlanabilir.
Bir kişilik bozukluğu olarak görülmeyen birincil narsisizm, bebeğin sırf kendinin farkında olduğu erken bebeklik devrinde başlar. Bebek çevreyi fark ettikçe ikincil narsisizm ortaya çıkar. Yani bireyin hayatta kalması için belli seviyede bir narsisizm gereklidir. Bunun bir kişilik bozukluğuna dönüşmesi ise ilerleyen devirde oluşan bir durumdur.
Narsist ne demek?
Tam sözüyle narsist kişilik bozukluğu; kişinin kendi ehemmiyetini abarttığı, hayranlık duyulma gereksinimi hissettiği ve bu nedenle münasebet yaşamakta ve empati kurmakta zorluk çektiği bir durumdur. Narsist şahıslar, güçlü bir özgüven maskesi altına gizlenirler. Lakin bu maskeyi kaldırdığımız vakit altında en ufak tenkide karşı bile savunmasız olan kırılgan bir benlik ile karşılaşırız.
Narsist kişilik bozukluğuna sahip şahıslarla tarihin pek çok periyodunda karşılaşırız. Ben olmasam ülke yok olur diyen diktatörler, kendini ilah zanneden Roma imparatorları ve Mısır firavunları elbet narsist kişilik bozukluğuna ve daha birçok ruhsal sıkıntıya sahip bireylerdir.
Narsist kişilik bozukluğu belirtileri nelerdir, nasıl anlaşılır?
- Kendine abartılı bir değer verme
- Kendine çok bir hayranlık duyma
- Ortada bir muvaffakiyet olmasa bile kendini üstün görme
- Vasat muvaffakiyet ve yetenekleri abartma
- Devamlı harikası bulma hakkında hayaller kurma
- Sırf kendi kadar üstün beşerler bağlantı kurabileceğine inanma
- Öbür insanları küçümseme ve aşağılama
- Herkesten sorgusuz ahenk bekleme
- Empati yoksunluğu
- Herkesin kendini kıskandığını sanma
- Nedensizce her şeyin en güzeline sahip olması gerektiğine inanma
- Özel muamele görmeyince öfkeli olma
- Sorunlarını bile diğerlerininkinden üstün görme
- Hisleri ve davranışları denetim etmekte zorlanma
- Gerilimle ve değişimlerle başa çıkamama
- Mükemmelikten uzak kaldığı vakit depresif olma
- Asla açıklayamadığı saklı hislere sahip olma
Pek çok ruhsal rahatsızlık üzere narsist kişilik bozukluğunun da neden ortaya çıktığı tam olarak bilinmemektedir. Bozuk ebeveyn - çocuk ilgisi kaynaklı çevresel etmenler, kalıtsal özellikler, beyin ile davranış ortasında yaşanan nörobiyolojik meseleler narsist kişilik bozukluğuna neden olabilmektedir.
Narsist şahıslar hangi sıkıntılarla karşılaşırlar?
Narsist kişilik bozukluğu bayanlardan çok erkeklerde görülen zihinsel bir durumdur. Genel olarak ergenlikte ya da genç yetişkinlik periyodunda başlar. Çok müdafaacı ya da ihmalkar ebeveyn nedeniyle ortaya çıkabilir. Çocuklarda ya da gençlerde görülen narsistlik, birçok vakit süreksiz olabilir.
Narsist kişilik bozukluğuna sahip olan bireyler aşk ve arkadaşlık münasebetlerinde sorun yaşarlar, iş ve okul hayatında ahenk meseleleri yaşarlar, depresyon ve anksiyeteye açık olurlar, fizikî sıhhat meseleleri yaşamaları mümkündür, uyuşturucu ve alkol bağımlılığına yatkın olurlar, intihar kanısına kapılmaya yatkın olurlar.
Narsist olmayı nasıl bırakırsınız?
Narsist kişilik bozukluğunun nedenleri kesin olarak bilinmediği üzere tedavisi için de izlenecek kesin ve tek bir yol yoktur. Çocukluk ve gençlik periyodunda tespit edilen narsist kişilik bozukluğunun tedavisi çok daha kolay gerçekleştireceği için bu türlü bir kuşkuya sahip ebeveynler çocuklarını kesinlikle bir uzmana götürmelidirler.
Yetişkin bir narsist için de iş işten geçmiş değil. Alınacak ruhsal dayanak sonucu en azından belirtilerde azalma görülebilir. Fakat narsist kişilik bozukluğunun en kıymetli nedeni bozuk ebeveyn - çocuk bağlantısı olduğu için bu durumda ebeveynlere büyük iş düşüyor. Bir çocuk sahibi olmadan evvel uzmanlar tarafından verilen ebeveynlik derslerine katılarak çocuğunuzun ileride bir narsist olmasının önüne geçebilirsiniz.
Bonus: Narkissos’un öyküsü
Narsisizm, etimolojik olarak Yunan mitoloji karakterlerinden biri olan Narkissos’tan gelir. Tarihin birinci narsisti olarak bilinen Narkissos, nergisgiller çiçek familyasına da ismini vermiş olan güzel bir avcıdır.
Hobi olarak kendine aşık olan erkekleri karşılıksız bırakan peri kızı Ekho, bir gün ormanda gezerken bizim güzel avcı Narkissos’u görür ve aşık olur. Fakat Narkissos, Ekho’nun aşkına karşılık vermez ve peri kızı darmadağın olur. Düştüğü kara sevda yüzünden günden güne eriyerek ölen Ekho’nun acısının yansıması bugün eko olarak isimlendirdiğimiz yankılar halinde ormana yayılır.
Olimpos Dağı’nda yaşayan Yunan rableri elbette bu duruma çok sinirlenirler ve Narkissos’a bir ceza verirler. Narkissos, ormanda avlandığı bir sırada su içmek ırmağa eğildiği vakit kendi yansımasını görür. Görüş, o görüş. Kendi büyüleyici yansımasına aşık olan Narkissos, yemeden içmeden günlerce kendini izler ve sonunda oracıkta ölür. Öldüğü vakit ise vücudu bir nergis çiçeği olarak ırmağa karışır.
Bir kişilik bozukluğu olan narsist ne demek, narsisizm nedir, bir narsisti nasıl tanırsınız üzere merak edilen soruları yanıtladık ve bahis hakkında farklı ayrıntıları paylaştık. Kendinizi sevin ancak her şeyde olduğu üzere bunun da dozunu kaçırmayın.