NASA, Ay vazifesi Artemis I için tasarladığı ve şimdiye kadar geliştirilen en güçlü roket olarak nitelendirilen Uzay Fırlatma Sistemi (SLS) roketinin kritik yakıt doldurma testini tamamlamak için yapılan üç denemeden sonra bu denemelere ara vermeye karar verdiğini duyurdu. Uzay ajansı, önümüzdeki günlerde büyük SLS roketini Kennedy Uzay Merkezi'ndeki fırlatma rampasından araç montaj binasına taşımayı planlıyor.
Roket 1 Nisan'dan bu yana pek çok geri sayım testine tabi tutuldu lakin gerçekleşen tüm testlerden başarısızlıkla döndü. Bu da NASA için Ay misyonunda ve geleceği bu rokete bağlı olan pek çok projede sarkmalar manasına geliyor. Pekala, NASA bu noktada nasıl bir yol izlemeyi planlıyor? Gelin ajansın planlarına birlikte bir göz atalım.
Roket üzerindeki çalışmaların mayıs ayının büyük bir kısmını kapsaması bekleniyor
Her yakıt ikmali teşebbüsü, roketle, hareketli fırlatma kulesiyle yahut itici gaz ve gaz sağlayan yer sistemleriyle ilgili bir yahut daha fazla teknik problemle sekteye uğramış; 14 Nisan Perşembe günü gerçekleştirilen son denemede çekirdek kademedeki sıvı oksijen yakıt deposunun yüzde 49'unun, sıvı hidrojen deposunun ise yüzde 5'inin yüklenmesi başarılıyla sonuçlanmıştı.
NASA, karmaşık fırlatma sistemindeki sıkıntıları çözmek için bu prova testini tamamlamayı ve böylelikle roketin bu yıl içerisinde asıl fırlatıldığında geri sayımın sıkıntısız bir formda işleyeceğini ummuştu; lakin meskendeki hesap çarşıya uymamış üzere görünüyor.
Konuya dair yaptığı açıklamada NASA, müteahhitlerinin ve ajansının önümüzdeki birkaç haftayı, SLS roketinin yakıt ikmali testleri sırasında ortaya çıkan problemleri çözmek için kullanacağını kaydediyor.
Öte yandan ajans tarafından yapılan açıklamada bu geri adımın programa tesirleri hakkında rastgele bir bilgiye yer verilmiyor. SLS roketini hazırlamak ve Araç Montaj Binasına geri döndürmek bir hafta kadar sürecek üzere görünüyor ve bu pozisyondaki roket üzerinde çalışmanın, muhtemelen en azından Mayıs ayının birçoklarını kapsayacağı kestirim ediliyor.
Peki NASA'nın nasıl bir yol izlemesi beklenebilir?
Bu etabın tamamlanmasının ardındansa NASA’yı kimi güç kararlar bekliyor. Buna nazaran uzay ajansı roketi ve taşınabilir fırlatma kulesini ikinci defa rampaya yuvarlamayı ve prova testini tekrar tamamlamayı deneyebilir.
Ardından, olağan prosedürünü izleyerek, NASA’nın, kalkış için fırlatma rampasına üçüncü defa yuvarlanmadan evvel, "uçuş güvenlik sistemini" devreye sokmak için roketi montaj binasına geri göndermesi gerekir. Bu türlü bir senaryo, SLS roketinin fırlatılabileceği en erken tarihin ağustos ayı olacağı manasına geliyor.
NASA'nın takip edebileceği öteki bir seçenek ise projeyi kullanıma sürmek, testi yapmak ve bunun başarılı olması halinde de devam edip roketi birkaç gün içinde fırlatmak. Bu türlü bir senaryo NASA’nın SLS roketini haziran yahut temmuz aylarında fırlatabileceği manasına gelir; fakat bu, uçuş emniyet sistemi nedeniyle riskli olacaktır.
Artemis Fırlatma Yöneticisi Charlie Blackwell-Thompson ise bahse dair yaptığı açıklamada uçuş güvenlik sistemi kurulduktan sonra 20 günlük bir vakit çizelgesi olduğunu söz ediyor. Sistem devreye girdikten sonra, Araç Montaj Binası'nda son hazırlıkların yapılması ve yuvarlanması bir hafta kadar sürecektir.
Bu, 20 günlük mühletin sonuna kadar yakıt ikmali testi, eserlerin geri dönüştürülmesi ve bir yahut iki fırlatma denemesi için geriye sadece bir hafta kalacağını gösterir. Öteki bir deyişle bu, ıtestin ve fırlatma teşebbüsünün kusursuz olması gerektiği manasına gelir. Doğal bu durumda bir de Florida’nın hava şartlarının duruma uygun olması gerekir.
Son olarak, NASA mühendisleri, roketteki aşınma ve yıpranma, yana monteli güçlendiricilerin dışarıya maruz kalması ve donanımla ilgili görünüşte sayısız konu üzere bir dizi diğer faktörü de pahalandırmak zorundadır.
Yine de NASA, SLS roketinin bu şiddetli süreci atlatacağından emin görünüyor. "Bu test sürecini bitireceğimize ve dataların bizi bir sonraki adıma götüreceğine dair hiçbir kuşkum yok" biçiminde kaydeden Blackwell-Thompson, "Uygun adımları atacağız ve bu aracı fırlatacağız. O tarihin tam olarak ne olduğunu bilmiyorum fakat aklımda testi bitireceğimize ve uçmak için yola çıkmaya hazır olacağımıza dair hiçbir şüphe yok." diye de kelamlarına ekliyor.