Nicelik ve Nitelik Ne demek
Nesnel gercekliğin eytişimsel ozdekci felsefe tarafından ortaya konan birbiriyle sıkıca bağımlı iki yanı
Nesnel gerceklik, belli bir nicelik ve nitelik birliğidir Sadece niceliksel hicbir nesne olamayacağı gibi sadece niteliksel hicbir nesne de olamaz Bir nesneyi, bir olguyu, bir olayı ya da bir sureci anlayabilmek icin onu hem niteliksel, hem de niceliksel yanıyla ele almak gerekir Demek ki soz konusu olan, idealistlerin ve metafizikcilerin yaptıkları gibi ya sadece nicelikleri ya da sadece nitelikleri ele almak değil, mekanikci ozdekcilerin yaptıkları gibi nitelikleri niceliklere indirgemek değil; niceliksel belirtici ozelliklerle niteliksel belirtici ozellikler arasındaki eytişimsel ilişkiyi gormek ve kavramaktır Niceliklerle nitelikler arasındaki bu sıkı ilişki, aynı zamanda devimin kaynağını da acıklar Devim, herhangi bir nesne ya da olguya; idealistlerin, metafizikcilerin, mekanikci ozdekcilerin sandıkları gibi dışarıdan verilmiş değil, icsel (celişmelerinin N) değişimlerin ve gelişmelerinin (eş deyişle, niceliksel birikimlerle niteliksel donuşumlere uğramalarının) urunudur Eytişimsel ve tarihsel ozdekciliğin kurucularından ve bilimsel felsefenin ustalarından biri şoyle der: ‘ ’Her değişiklik, niceliğin niteliğe donuşumu, cisimde bulunan şu ya da bu bicimdeki devim miktarının nicel değişikliğinin bir sonucudur Fiziksel sabitler, devimin nicel olarak arttırılmasının ya da azaltılmasının ilgili cismin durumunda nitel değişiklik sağladığı, yani niceliğin niteliğe donuştuğu duğum noktalarından başka bir şey değildir ’ ’
Niceliği niteliğin karşısına koyan ve aralarındaki bağlantıyı kavrayamayan metafizik goruşe karşı diyelektik goruş nicelikle niteliğin koparılamaz sıkı bağımlılığını ortaya koymuştur Orneğin her nicelik bir niteliği ve her nitelik bir niceliği karşılar Uc sayısı ya kalemdir, ya insandır, ya elmadır Guzel niteliği, ya az guzeldir, ya cok guzeldir, ya daha guzeldir Ne nicelik ne de nitelik birbirleriyle bağımlı kılınmadan hicbir anlam vermezler Orneğin her nesne belli bir nicelikte sıvı, belli bir nicelikte katı ve belli bir nicelikte gazdır Daha acık bir deyişle, her nesne, belli ısı derecelerine gore uc nitelikten birini alabilen, hem katı, hem sıvı, hem gaz olan bir yapıdadır Nesneleri belli ısı derecelerine gore katı, sıvı ya da gaz niteliklerine buruyen o nesnelerin icindeki atomların niceliksel değişimleridir Herhangi bir nesne, molekul sayısını değiştirmekle başka bir nesne olur Niceliksel değişmeler niteliksel değişmeleri meydana getirir Doğada ve toplumda her nitelik değişimi bir nicelik değişiminin urunudur Buna karşı her nitelik değişimi de nispi bir sureklilik gorunuşu icinde yeni bir nitelik değişimine doğru yol alan yeni bir nicelik değişimidir Nicelik ve nitelik, nesnel gerceğin bağımlı iki yanıdır
Niceliksiz nitelik olamayacağı gibi niteliksiz nicelik de olamaz Nicelikle niteliğin ilişkisinde temel olan niteliktir, cunku bir nesne niceliksel olarak değişirken niteliğini surdurur Ancak niceliğin, nitelikle ilişkisel dengesini bozacak kadar coğalması ya da azalmasıdır ki yeni bir niteliğe geciş sağlar
Nesnel gercekliğin eytişimsel ozdekci felsefe tarafından ortaya konan birbiriyle sıkıca bağımlı iki yanı
Nesnel gerceklik, belli bir nicelik ve nitelik birliğidir Sadece niceliksel hicbir nesne olamayacağı gibi sadece niteliksel hicbir nesne de olamaz Bir nesneyi, bir olguyu, bir olayı ya da bir sureci anlayabilmek icin onu hem niteliksel, hem de niceliksel yanıyla ele almak gerekir Demek ki soz konusu olan, idealistlerin ve metafizikcilerin yaptıkları gibi ya sadece nicelikleri ya da sadece nitelikleri ele almak değil, mekanikci ozdekcilerin yaptıkları gibi nitelikleri niceliklere indirgemek değil; niceliksel belirtici ozelliklerle niteliksel belirtici ozellikler arasındaki eytişimsel ilişkiyi gormek ve kavramaktır Niceliklerle nitelikler arasındaki bu sıkı ilişki, aynı zamanda devimin kaynağını da acıklar Devim, herhangi bir nesne ya da olguya; idealistlerin, metafizikcilerin, mekanikci ozdekcilerin sandıkları gibi dışarıdan verilmiş değil, icsel (celişmelerinin N) değişimlerin ve gelişmelerinin (eş deyişle, niceliksel birikimlerle niteliksel donuşumlere uğramalarının) urunudur Eytişimsel ve tarihsel ozdekciliğin kurucularından ve bilimsel felsefenin ustalarından biri şoyle der: ‘ ’Her değişiklik, niceliğin niteliğe donuşumu, cisimde bulunan şu ya da bu bicimdeki devim miktarının nicel değişikliğinin bir sonucudur Fiziksel sabitler, devimin nicel olarak arttırılmasının ya da azaltılmasının ilgili cismin durumunda nitel değişiklik sağladığı, yani niceliğin niteliğe donuştuğu duğum noktalarından başka bir şey değildir ’ ’
Niceliği niteliğin karşısına koyan ve aralarındaki bağlantıyı kavrayamayan metafizik goruşe karşı diyelektik goruş nicelikle niteliğin koparılamaz sıkı bağımlılığını ortaya koymuştur Orneğin her nicelik bir niteliği ve her nitelik bir niceliği karşılar Uc sayısı ya kalemdir, ya insandır, ya elmadır Guzel niteliği, ya az guzeldir, ya cok guzeldir, ya daha guzeldir Ne nicelik ne de nitelik birbirleriyle bağımlı kılınmadan hicbir anlam vermezler Orneğin her nesne belli bir nicelikte sıvı, belli bir nicelikte katı ve belli bir nicelikte gazdır Daha acık bir deyişle, her nesne, belli ısı derecelerine gore uc nitelikten birini alabilen, hem katı, hem sıvı, hem gaz olan bir yapıdadır Nesneleri belli ısı derecelerine gore katı, sıvı ya da gaz niteliklerine buruyen o nesnelerin icindeki atomların niceliksel değişimleridir Herhangi bir nesne, molekul sayısını değiştirmekle başka bir nesne olur Niceliksel değişmeler niteliksel değişmeleri meydana getirir Doğada ve toplumda her nitelik değişimi bir nicelik değişiminin urunudur Buna karşı her nitelik değişimi de nispi bir sureklilik gorunuşu icinde yeni bir nitelik değişimine doğru yol alan yeni bir nicelik değişimidir Nicelik ve nitelik, nesnel gerceğin bağımlı iki yanıdır
Niceliksiz nitelik olamayacağı gibi niteliksiz nicelik de olamaz Nicelikle niteliğin ilişkisinde temel olan niteliktir, cunku bir nesne niceliksel olarak değişirken niteliğini surdurur Ancak niceliğin, nitelikle ilişkisel dengesini bozacak kadar coğalması ya da azalmasıdır ki yeni bir niteliğe geciş sağlar