Denetimli olağanlaşma ile vilayetler risk haritasına nazaran çeşitli alanlarda kısıtlamaların gevşetilmesi kararları aldı. Vilayetlerin risk durumlarının ise iki haftada bir güncelleneceği belirtildi. Prof. Dr. Mustafa Necmi İlhan ise, bu güncellemenin risk durumuna nazaran daha erken yapılabileceğini söyledi.
Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Dekanı, Halk Sıhhati Anabilim Kısmı Lideri ve Sıhhat Bakanlığı Toplum Bilimleri Konseyi üyesi Prof. Dr. Mustafa Necmi İlhan, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın açıkladığı yeni 'kontrollü normalleşme' devrine ait değerlendirmelerde bulundu. İlhan, vilayetlerde kıymetlendirme kriterinin yalnızca 100 binde hadise sayısı olmadığını, vilayetlerdeki ağır bakımdan tutun yatak sayısı, PCR olumluluğu üzere pek çok bileşeni bir ortada tutan bir yaklaşım kelam konusu olduğunu kaydetti.
'Rehavet kelam konusu olursa hadise sayısı çarpan tesiriyle artıyor'
Prof. Dr. İlhan, kimi vilayetlerde kırmızı renkte kümeleşme olduğuna dikkat çekerek, "Özellikle Karadeniz bölgesinde bunu gözlemliyoruz. Bu vilayetlerimizde birbirine geçişler çok fazla. Beşerler hafta içi, hafta sonu birbirlerine gidiyorlar, bu da doğal virüsün yayılmasına sebep oluyor. Virüsün yayılmasında mutant virüs de kelam konusu olabilir; lakin bu derece yüksekliği açıklayacak kadar bir mutant virüs kelam konusu değil. Bu vilayetlerde, vilayetlerin yöneticileri kıymetlendirme yaparak, o vilayetlerde filyasyon sonuçlarına nazaran riskin daha bol olduğu yerleri tespit edip, buna nazaran ilerlerseler çok kısa vakit içinde, 2 hafta sonraki değerlendirmede daha alt renge gerçek yol alırlar. Mavi renkli vilayetlerimiz de daha farklı bir renge, hatta ansızın kırmızıya yanlışsız yol almamak için şu an hangi tedbiri aldılarsa, daha güzelini almaları için uğraş sarf etmeleri gerekiyor. Geldiğimiz noktada geçtiğimiz haziran, temmuz, ağustos aylarında şahit olduk; şayet bir vilayette tedbirler alınmaz ve ansızın bir rehavet kelam konusu olursa hadise sayısı çarpan tesiriyle artıyor. Bugün mavi olan vilayetlerimiz, iki hafta sonra baktığınızda sarı, turuncuya hakikat da dönebilirler. Mavi renk olmak, 'maskeyi çıkartalım, fizikî araya uymayalım, her yer açıldı gidelim sıkışık oturalım' manasına gelmiyor" diye konuştu.
'İki haftadan daha erken kıymetlendirme yapılabilir'
Prof. Dr. İlhan, her hafta risk durumuna nazaran vilayetlerin kategorilerinin yine tespit edilerek, iki haftada bir güncellenecek olağanlaşma uygulamasının ilin risk durumuna nazaran daha erken de yapılabileceğini kaydetti. İlhan, "Baktık vilayetlerimiz kırmızıda sebat ediyor, öteki kırmızı renkli vilayetlerimiz benzeri tedbirler ile hadise sayılarını azalttılar, o vilayetimizde çok daha sert tedbirler kelam konusu olabilir. Örneğin hafta içi sokağa çıkma vakitleri tekrar daha da kısıtlanabilir, ilçeler, mahalleler, sokaklar kapatılabilir. Örneğin bu hafta sonu baktınız mavi renkli vilayetimizde istenmeyen manzaralar oluştu, beşerler kurallara uymadılar, işletmeler hıncahınç doldu. Biliyorsunuz 3-4 gün sonra olaylara yansıyor, yeni olay sayısı çok arttı. Elbette 'iki hafta beklenecek' diye bir şey yok, çabucak Vilayet Genel Hıfzıssıhha Heyeti karar alıp, o vilayette bu olumsuz gidişatı önlemek için tedbirler alabilir, vilayet içerisinde ilçeleri kapatma, açılan restoranları, kafeleri kapatma yaklaşımını benimseyebilir" tabirlerini kullandı.
Vilayetler ortası geçişte aşı denetimi
Prof. Dr. İlhan, şehirlerarası kısıtlamanın uygulanıp uygulanmayacağına ait, "Baktığımızda birtakım vilayetlerimiz farklı renklerdeki vilayetlerle çok sınırdalar. Örneğin Uşak, etrafındaki vilayetlerden farklı renkte, Sakarya, Adıyaman farklı renkte, olumlu ya da olumsuz manada; bu vilayetlerden geçişleri engellemek ile ilgili bir kısıtlama şu an kelam konusu değil. Lakin vilayetlerimizin yöneticileri, gerek olay sayısı düşük, gerekse yüksek vilayetlerde iller ortası kısıtlama uygulayabilirler. İle giriş çıkışlarla ilgili çeşitli kısıtlamalar koyabilirler. Aşı olup olmadığına bakabilirler, HES kodu sorgulayabilirler; bunların hepsi uygulanabilecek şeyler. İl Genel Hıfzıssıhha Şurası, tam yetkili. Vilayet yöneticileri, kendi vilayetlerinin dahil olduğu risk kümesinde daha olumsuz bir yere hakikat gidiş olmaması için ile giriş çıkışta devletin o sırada yaptığı aşılama sırasına nazaran, şahısların aşı olup olmadığını sorgulayabilir, HES kodu sorgulayabilir" diye konuştu.