Nükleer enerji günümüz elektrik ihtiyacının takriben %17 ’sini karşılamaktadır Bazı ülkeler enerjilerinin büyük bir kısmını nükleer santrallerden üretmektedir Örneğin Fransa Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı verilerine kadar elektrik enerjisinin %75 ’ini nükleer enerjiden sağlamaktadır Amerika ise enerjisinin %15 ’ini buradan karşılamakta fakat bazı bölgelerinde santraller daha yoğun biçimde enerji üretimi yapmaktadır Dünya çapında 400 ’den pozitif nükleer santral bulunmakta ve bunların 100 ’den fazlası yalnızca Amerika ’da yer almaktadır
Nükleer Santraller Nasıl Çalışır?
Bir nükleer santral koymak için zenginleştirilmiş uranyuma ihtiyaç vardır Bu uranyum türleri U235 öncelikle edinmek üzere, U233, U238 ve Plütonyum; P239 ve P241 ’dir Uranyumun fizyon tepkimesine girerek bölünmesi sonucunda açığa fazla yüksek miktarda enerji çıkar Bu ayrılma için, nötronlar yüksek bir şipşak uranyum elementinin çekirdeğine çarpar Bu çarpışma çekirdeğin şüpheli ışık halkası geçmesine ve sonrasında büyük bir enrji açığa çıkartan fisyon tepkimesine niçin olur Gerçekleşen tetikleyici ilk fisyon tepkimesi sonucunda ortama nötronlar yayılır Bu nötronlar öteki uranyum çekirdeklerine çarparak fisyonu elementin her atom çekirdeğinde gerçekleştirene dek devam eder Ortaya çıkan enerji teftiş edilmediği taktirde ölümcül boyutlardadır kontrol etmek için reaktörlerde artı nötronları tutan ve tepkimeye girmesini engelleyen üniteler vardır Bu sayede kontrollü bir fisyon tepkimesi zinciri sağlanır
Nükleer santralin iç yapısına baktığımızda, uranyumun fisyon tepkimesine girmesiyle oluşan enerji su buharının çok yüksek sıcaklıklara kadar ısıtılmasını sağlar Yüksek sıcaklıktaki bu buhar, elektrik jeneratörüne alt olan türbinlere verilir Türbin kanatçıklarına çarpan yüksek enerjili buhar, tanıdık şekilde türbin şaftını çevirir ve jeneratörün elektrik enerjisi üretmesi sağlanır Jeneratörde oluşan elektrik ise iletim hatları denilen iletken teller ile kullanılacağı yere gönderilir Türbinden meydana çıkan basınç ve sıcaklığı düşmüş buhar, bitmiş kullanılmak üzere yoğunlaştırıcıya gider ve su haline geldikten sonradan tekrar bölünme ile açığa meydana çıkan enerji ile ısıtılıp buhar haline getirilir ve döngü devam eder
Nükleer Santrallerin Problemleri nelerdir?
İyi yapı edilmiş bir nükleer santral elektrik üretiminde manâlı avantajlara sahiptir Taş kömürü kullanan elektrik santralleri ile karşılaştırdığımızda çok daha temizdir ve atmosfere daha eksik radyoaktif atık bırakır Taş kömüründen atmosfere çıkan tonlarca carbon, sülfür ve öteki elementler iyi çalışan bir nükleer santrale oranla fazla daha artı miktarda kirletici etki oluşturmaktadır Bu bakımdan enerji üretiminde iyi yapıldığında nükleer enerji son derece temiz olarak nitelendirilebilir Bunun yanında birtakım sorunlar da mevcuttur
Nükleer enerji üretiminde altının çizilmesi gereken kayda değer engeller ve sorunlar şunlardır:
Uranyumun çıkartılması ve daha sonra zenginleştirilmesi sürecindeki arıtılmış etme çalışmaları koskocoman miktarlarda radyoaktif kirlenmeye sebep olmaktadır Düzgün çalışmayan nükleer santraller büyük sorunlara niçin olabilir Buna örnek olarak Çernobil felaketi verilebilir ve bu felakette tonlarca radyoaktif atık atmosfere bırakılmıştır Santraldeki fisyon tepkimeleri mükemmel kontrol edilmeyi gerektirir ve kusur toleransları çok azdır Hiçbir nükleer santralin tamamen güvenli olduğundan laf edilemez ve mutlaka uzman ekipler kadar ve emniyet katsayısı yüksek tutularak üretim yapılmalıdır Bu da bizim gibi nükleer santral inşasına yeni adım atmak isteyen ülkeler için önemli sorunların görünme riskini artırmaktadır Ortaya meydana çıkan radyoaktif atıkların doğaya zarar vermeyecek şekilde taşınması ve gözetim aşağı uzun yıllar güvenle saklanması gerekmektedir yararlanılan kaynaklar:
wwwhowstuffworkscom wwwfemagov wwwneiorg
Nükleer Santraller Nasıl Çalışır?
Bir nükleer santral koymak için zenginleştirilmiş uranyuma ihtiyaç vardır Bu uranyum türleri U235 öncelikle edinmek üzere, U233, U238 ve Plütonyum; P239 ve P241 ’dir Uranyumun fizyon tepkimesine girerek bölünmesi sonucunda açığa fazla yüksek miktarda enerji çıkar Bu ayrılma için, nötronlar yüksek bir şipşak uranyum elementinin çekirdeğine çarpar Bu çarpışma çekirdeğin şüpheli ışık halkası geçmesine ve sonrasında büyük bir enrji açığa çıkartan fisyon tepkimesine niçin olur Gerçekleşen tetikleyici ilk fisyon tepkimesi sonucunda ortama nötronlar yayılır Bu nötronlar öteki uranyum çekirdeklerine çarparak fisyonu elementin her atom çekirdeğinde gerçekleştirene dek devam eder Ortaya çıkan enerji teftiş edilmediği taktirde ölümcül boyutlardadır kontrol etmek için reaktörlerde artı nötronları tutan ve tepkimeye girmesini engelleyen üniteler vardır Bu sayede kontrollü bir fisyon tepkimesi zinciri sağlanır
Nükleer santralin iç yapısına baktığımızda, uranyumun fisyon tepkimesine girmesiyle oluşan enerji su buharının çok yüksek sıcaklıklara kadar ısıtılmasını sağlar Yüksek sıcaklıktaki bu buhar, elektrik jeneratörüne alt olan türbinlere verilir Türbin kanatçıklarına çarpan yüksek enerjili buhar, tanıdık şekilde türbin şaftını çevirir ve jeneratörün elektrik enerjisi üretmesi sağlanır Jeneratörde oluşan elektrik ise iletim hatları denilen iletken teller ile kullanılacağı yere gönderilir Türbinden meydana çıkan basınç ve sıcaklığı düşmüş buhar, bitmiş kullanılmak üzere yoğunlaştırıcıya gider ve su haline geldikten sonradan tekrar bölünme ile açığa meydana çıkan enerji ile ısıtılıp buhar haline getirilir ve döngü devam eder
Nükleer Santrallerin Problemleri nelerdir?
İyi yapı edilmiş bir nükleer santral elektrik üretiminde manâlı avantajlara sahiptir Taş kömürü kullanan elektrik santralleri ile karşılaştırdığımızda çok daha temizdir ve atmosfere daha eksik radyoaktif atık bırakır Taş kömüründen atmosfere çıkan tonlarca carbon, sülfür ve öteki elementler iyi çalışan bir nükleer santrale oranla fazla daha artı miktarda kirletici etki oluşturmaktadır Bu bakımdan enerji üretiminde iyi yapıldığında nükleer enerji son derece temiz olarak nitelendirilebilir Bunun yanında birtakım sorunlar da mevcuttur
Nükleer enerji üretiminde altının çizilmesi gereken kayda değer engeller ve sorunlar şunlardır:
Uranyumun çıkartılması ve daha sonra zenginleştirilmesi sürecindeki arıtılmış etme çalışmaları koskocoman miktarlarda radyoaktif kirlenmeye sebep olmaktadır Düzgün çalışmayan nükleer santraller büyük sorunlara niçin olabilir Buna örnek olarak Çernobil felaketi verilebilir ve bu felakette tonlarca radyoaktif atık atmosfere bırakılmıştır Santraldeki fisyon tepkimeleri mükemmel kontrol edilmeyi gerektirir ve kusur toleransları çok azdır Hiçbir nükleer santralin tamamen güvenli olduğundan laf edilemez ve mutlaka uzman ekipler kadar ve emniyet katsayısı yüksek tutularak üretim yapılmalıdır Bu da bizim gibi nükleer santral inşasına yeni adım atmak isteyen ülkeler için önemli sorunların görünme riskini artırmaktadır Ortaya meydana çıkan radyoaktif atıkların doğaya zarar vermeyecek şekilde taşınması ve gözetim aşağı uzun yıllar güvenle saklanması gerekmektedir yararlanılan kaynaklar:
wwwhowstuffworkscom wwwfemagov wwwneiorg