Oktay Sinanoğlu Kimdir? Kısaca Hayatı (25 Şubat 1935-19 Nisan 2015)
Oktay Sinanoğlu (Türk Einstein’ı), 25 Şubat 1935 tarihinde İtalya’nın Bari kentinde dünyaya gelmiştir. Babası Başkonsolos Nüzhet Haşim Sinanoğlu, annesi gazeteci ve yazar Rüveyde Sinanoğlu’dur. Sanatçı Esin Afşar kardeşidir. 1939 yılında İtalyanların II. Dünya Savaşına dahil olması ile ailesi ile birlikte Türkiye’ye döndü. Daha sonradan TED Ankara Koleji olacak Ankara Yenişehir Lisesine burslu olarak girdi ve 1953 yılında birincilikle bitirdi. Aynı okulun bursu ile gittiği Amerika Birleşik Devletleri Kaliforniya Üniversitesi Berkeley Kimya Mühendisliği bölümünü de birincilikle bitirdi. 1957 ise MIT (Massachusett Institıte of Technology) ‘i de 8 ay gibi kısa bir sürede, birincilikle tamamlayarak Yüksek Kimya Mühendisi oldu. Bu birincilikle birlikte General Motor’un efsanevi lideri Alfred Sloan ödülünün sahibi oldu.
Dünyanın En Genç Profesörü
Sinanoğlu, 1958-1960 yılları arasında Kenneth Pitzer danışmanlığında, doktorasını ve yardımcı doçentliğini Kalifoniya Üniversitesi Berkeley’de tamamlayarak, Yale Üniversitesi’nde asistan profesör unvanı ile öğretim üyeliğine başladı. 1961 yılında “Atom ve moleküllerin çok elektronlu kuramı” ile doçent oldu.
1963 yılında Oktay Sinanoğlu’na, Yale Üniversitesi tarihinde (yaklaşık 300 yıl) en genç profesör unvanını, 50 yıldır çözülemeyen bir matematik kuramını bilim insanlarına sunması kazandırdı. Aynı yıl Yale Üniversitesinde öğrenci olan Paula Armbruster ile evlendi. Daha sonra Dilek Sinanoğlu ile evlendi. Çiftin bu evlilikten ikiz çocukları oldu.
Kariyerine Devam Ediyor
1962 senesinde Ortadoğu Teknik Üniversitesi mütevelli heyeti yalnızca Oktay Sinanoğlu’na özel Danışman Profesör unvanı verdi. 1964 yılında Yale Üniversitesinde Teorik Kimya bölümünü kurdu ve burada çalıştığı sürede; Çözgeniter Kuramı(1964), Kimyasal Tepkime Mekanizmaları Kuramı(1974), Mikrotermodinamik(1981), Değerlik Kabuğu Etkileşim Kuramı’nı(1983)yayınladı. 1988 yılında ise “Sinanoğlu indirgemesi” adı ile bilinen laboratuar ortamında matematiksel teorilere dayalı devrimsel bir yöntemle kimyasal maddelerin birleştirildiğinde nasıl tepkime vereceklerini açıklayan teoriyi yayınladı.
Moleküler biyoloji alanında dünyanın ilk profesörleri arasındadır. Bu şekilde Yale Üniversitesinde iki kürsüde birden çalışan bir profesör olmuştur. Moleküler biyolojide “Solvofobik kuvvet”i (DNA sarmalı ile ilgili) bulan adam olarak bilinir.
Oktay Sinanoğlu Bir Çok Ödül Aldı
1975 yılında çıkartılan özel bir kanunla kendisine “Cumhuriyet Profesörü” unvanı verilmiştir. İki defa Nobel ödülüne aday gösterilmiştir. 1966 yılında Kimya alanında “TÜBİTAK Bilim Ödülü” nü, 1973’te “Alexander von Humboldt Research Award” ödülüne, 1975 yılında ise “İnternational Outstanding Scientist Award of Japan” ödüllerine layık görülmüştür. 1973 yılında T.C.Özel Elçisi olarak Japonya’ya gönderildi.
Türkiye Yılları ve Çalışmaları
1997 yılında Yale Üniversitesinden emekli oldu. 2002 yılına kadar Yıldız Teknik Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Kimya Bölümünde Profesör olarak görev yaptıktan sonra buradan da ayrıldı.
Oktay Sinanoğlu, Türkiye’de yaptığı çalışmalarda daha çok Türk Ulusal Kimliği ve Türk diliyle ilgili milliyetçi görüşlerini yayma çalışmaları yaptı.
Şu sözü ise unutulmaz olmuştur: “…Ben baktım, Türk Bayrağı, Atatürk karşımda, cam çerceveli olduğu için bayrağın üstünde kendi yansımamı görüyorum. İçimden yemin ettim, dedim ki:
Gideceğim ve orada söz sahibi olacağim, ondan sonra gelip o namussuzlarla burda uğraşacağım. O zaman anlamıştım ki burada kalırsam Amerika’nın kölesi olurum, oraya gidersem Amerika’nin efendisi olur, buraya gelip onlarla daha rahat mücadele ederim. Ve işte bizi gönderdiler…”
Akademik çalışmalarının en önemlileri şunlardır:
Many ElectronTheory of Atoms and Molecules (Atom ve moleküllerin çok elektronlu kuramı-1961) Solvophobic Theory (Çözgeniter Kuramı-1964)
Network Theory (Kimyasal Tepkime Mekanizmaları Kuramı-1974)
Microthermodynamics (Mikrotermodinamik-1981)
Valency Interaction Formula Theory (Değerlik Kabuğu Etkileşim Kuramı-1983)
Ölümü ve Eserleri
19 Nisan 2015 tarihinde Amerika’nın Florida Eyaletinde yaşamını yitiren Sinanoğlu, Karacaahmet Mezarlığında Annesi Rüveyde Sinanoğlu ve kız kardeşi Esin Afşar’ın yanlarına defnedildi.
Kimya Alanında Akademik Kitapları şöyledir:
Modern Quantum Chemistry: Istanbul Lectures (Akedemic Yayınları-1965)
Sigma Molecular Orbital Theory (Yale Ün. Yayınları-1970)
Three Approaches to Electron Correlation in Atoms and Molecules (K.Brueckner ile birlikte-Yale Ün. Yayınları-1971)
New Directions Atomic Physics (E.Condon ile birlikte- Yale Ün. Yayınları-1971)
Kitapları ise şunlardır:
Göçmen Hamamı
2050’ye 5 Kala Dünyanın 105 Yıllık Tarihi
İlerisi İçin
Türkçe Giderse Türkiye Gider
Bye Bye Türkçe-Bir Nev-York Rüyası
Büyük Uyanış
Hedef Türkiye
Ne Yapmalı-Yeniden Diriliş ve Kurtuluş İçin
Yeni Bilim Ufukları I
Yeni Bilim Ufukları II- Yeni bir matematik kuramı ve onunla bazı fizik, kimya ilkelerinin bulunması
Yeni Bilim Ufukları III- Hayatın Örgüsü Elli Yıllık Biyolojinin Temellerini Sarsan Sorular
Açıklamalı Fizik, Kimya, Matematik Ana Terimleri Sözlüğü
Oktay Sinanoğlu (Türk Einstein’ı), 25 Şubat 1935 tarihinde İtalya’nın Bari kentinde dünyaya gelmiştir. Babası Başkonsolos Nüzhet Haşim Sinanoğlu, annesi gazeteci ve yazar Rüveyde Sinanoğlu’dur. Sanatçı Esin Afşar kardeşidir. 1939 yılında İtalyanların II. Dünya Savaşına dahil olması ile ailesi ile birlikte Türkiye’ye döndü. Daha sonradan TED Ankara Koleji olacak Ankara Yenişehir Lisesine burslu olarak girdi ve 1953 yılında birincilikle bitirdi. Aynı okulun bursu ile gittiği Amerika Birleşik Devletleri Kaliforniya Üniversitesi Berkeley Kimya Mühendisliği bölümünü de birincilikle bitirdi. 1957 ise MIT (Massachusett Institıte of Technology) ‘i de 8 ay gibi kısa bir sürede, birincilikle tamamlayarak Yüksek Kimya Mühendisi oldu. Bu birincilikle birlikte General Motor’un efsanevi lideri Alfred Sloan ödülünün sahibi oldu.
Dünyanın En Genç Profesörü
Sinanoğlu, 1958-1960 yılları arasında Kenneth Pitzer danışmanlığında, doktorasını ve yardımcı doçentliğini Kalifoniya Üniversitesi Berkeley’de tamamlayarak, Yale Üniversitesi’nde asistan profesör unvanı ile öğretim üyeliğine başladı. 1961 yılında “Atom ve moleküllerin çok elektronlu kuramı” ile doçent oldu.
1963 yılında Oktay Sinanoğlu’na, Yale Üniversitesi tarihinde (yaklaşık 300 yıl) en genç profesör unvanını, 50 yıldır çözülemeyen bir matematik kuramını bilim insanlarına sunması kazandırdı. Aynı yıl Yale Üniversitesinde öğrenci olan Paula Armbruster ile evlendi. Daha sonra Dilek Sinanoğlu ile evlendi. Çiftin bu evlilikten ikiz çocukları oldu.
Kariyerine Devam Ediyor
1962 senesinde Ortadoğu Teknik Üniversitesi mütevelli heyeti yalnızca Oktay Sinanoğlu’na özel Danışman Profesör unvanı verdi. 1964 yılında Yale Üniversitesinde Teorik Kimya bölümünü kurdu ve burada çalıştığı sürede; Çözgeniter Kuramı(1964), Kimyasal Tepkime Mekanizmaları Kuramı(1974), Mikrotermodinamik(1981), Değerlik Kabuğu Etkileşim Kuramı’nı(1983)yayınladı. 1988 yılında ise “Sinanoğlu indirgemesi” adı ile bilinen laboratuar ortamında matematiksel teorilere dayalı devrimsel bir yöntemle kimyasal maddelerin birleştirildiğinde nasıl tepkime vereceklerini açıklayan teoriyi yayınladı.
Moleküler biyoloji alanında dünyanın ilk profesörleri arasındadır. Bu şekilde Yale Üniversitesinde iki kürsüde birden çalışan bir profesör olmuştur. Moleküler biyolojide “Solvofobik kuvvet”i (DNA sarmalı ile ilgili) bulan adam olarak bilinir.
Oktay Sinanoğlu Bir Çok Ödül Aldı
1975 yılında çıkartılan özel bir kanunla kendisine “Cumhuriyet Profesörü” unvanı verilmiştir. İki defa Nobel ödülüne aday gösterilmiştir. 1966 yılında Kimya alanında “TÜBİTAK Bilim Ödülü” nü, 1973’te “Alexander von Humboldt Research Award” ödülüne, 1975 yılında ise “İnternational Outstanding Scientist Award of Japan” ödüllerine layık görülmüştür. 1973 yılında T.C.Özel Elçisi olarak Japonya’ya gönderildi.
Türkiye Yılları ve Çalışmaları
1997 yılında Yale Üniversitesinden emekli oldu. 2002 yılına kadar Yıldız Teknik Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Kimya Bölümünde Profesör olarak görev yaptıktan sonra buradan da ayrıldı.
Oktay Sinanoğlu, Türkiye’de yaptığı çalışmalarda daha çok Türk Ulusal Kimliği ve Türk diliyle ilgili milliyetçi görüşlerini yayma çalışmaları yaptı.
Şu sözü ise unutulmaz olmuştur: “…Ben baktım, Türk Bayrağı, Atatürk karşımda, cam çerceveli olduğu için bayrağın üstünde kendi yansımamı görüyorum. İçimden yemin ettim, dedim ki:
Gideceğim ve orada söz sahibi olacağim, ondan sonra gelip o namussuzlarla burda uğraşacağım. O zaman anlamıştım ki burada kalırsam Amerika’nın kölesi olurum, oraya gidersem Amerika’nin efendisi olur, buraya gelip onlarla daha rahat mücadele ederim. Ve işte bizi gönderdiler…”
Akademik çalışmalarının en önemlileri şunlardır:
Many ElectronTheory of Atoms and Molecules (Atom ve moleküllerin çok elektronlu kuramı-1961) Solvophobic Theory (Çözgeniter Kuramı-1964)
Network Theory (Kimyasal Tepkime Mekanizmaları Kuramı-1974)
Microthermodynamics (Mikrotermodinamik-1981)
Valency Interaction Formula Theory (Değerlik Kabuğu Etkileşim Kuramı-1983)
Ölümü ve Eserleri
19 Nisan 2015 tarihinde Amerika’nın Florida Eyaletinde yaşamını yitiren Sinanoğlu, Karacaahmet Mezarlığında Annesi Rüveyde Sinanoğlu ve kız kardeşi Esin Afşar’ın yanlarına defnedildi.
Kimya Alanında Akademik Kitapları şöyledir:
Modern Quantum Chemistry: Istanbul Lectures (Akedemic Yayınları-1965)
Sigma Molecular Orbital Theory (Yale Ün. Yayınları-1970)
Three Approaches to Electron Correlation in Atoms and Molecules (K.Brueckner ile birlikte-Yale Ün. Yayınları-1971)
New Directions Atomic Physics (E.Condon ile birlikte- Yale Ün. Yayınları-1971)
Kitapları ise şunlardır:
Göçmen Hamamı
2050’ye 5 Kala Dünyanın 105 Yıllık Tarihi
İlerisi İçin
Türkçe Giderse Türkiye Gider
Bye Bye Türkçe-Bir Nev-York Rüyası
Büyük Uyanış
Hedef Türkiye
Ne Yapmalı-Yeniden Diriliş ve Kurtuluş İçin
Yeni Bilim Ufukları I
Yeni Bilim Ufukları II- Yeni bir matematik kuramı ve onunla bazı fizik, kimya ilkelerinin bulunması
Yeni Bilim Ufukları III- Hayatın Örgüsü Elli Yıllık Biyolojinin Temellerini Sarsan Sorular
Açıklamalı Fizik, Kimya, Matematik Ana Terimleri Sözlüğü
