Çinli araştırmacılar, süper bulaşıcı Omicron varyantının farelerle tesadüfen karşılaşma yoluyla ortaya çıkmış olabileceğine dair kanıtlar buldu. Araştırmalarında bazı uyarılar ve sınırlamalar bulunsa da, varyantın zayıf bir bağışıklık sistemi olan, kronik olarak hasta bir insanda evrimleştiğine dair hakim teoriye ilginç bir alternatif sunuyorlar.
Araştırma, Journal of Genetics and Genomics'te Noel öncesinde yayınlandı, ancak makalenin ücretsiz bir taslağı baskı-öncesi sunucusu bioRxiv'de bulunabilir.
SARS-CoV-2 Omicron varyantı ilk olarak 24 Kasım 2021'de Güney Afrika'da bildirildi. Varyant, bazıları onu aşılara karşı daha dirençli ve diğer varyantlara kıyasla daha bulaşıcı hale getiren 45 mutasyon içerdiğinden dolayı belirgin bir şekilde tuhaftı. En ilginç özelliklerinden biri ise bu mutasyonların çoğunun daha önce diğer varyantlarda görülmemiş olmasaydı. SARS-CoV-2 varyantlarının evrim ağacında, Omicron özellikle dikkat çeken bir gariplik olarak öne çıkıyor.
Bu tuhaflığı açıklamak için, Pekin'deki Çin Bilimler Akademisi'nden bir ekip, bu mutasyon dizisinin, insan hastalarda gelişen virüslerden farklı olduğunu, ancak fare hücrelerinde virüs evrimi ile ilişkili mutasyonlara çok benzediğini savunuyor. Ayrıca mutasyonların, virüsün fare hücrelerini enfekte etmeye adapte olduğunu gösterdiğini söylüyorlar.
Bunun, virüsün insanlardan farelere sıçramış olabileceğini ve insanlara geri atlamadan önce bu olağandışı mutasyonları biriktirdiğini önerdiğini söylüyorlar.
Araştırma yazarları makalelerinde, "Sonuçlarımız, Omicron'un atasının insanlardan farelere atladığını, bu konakçıyı enfekte etmeye elverişli hızla birikmiş mutasyonların daha sonra insanlara geri sıçradığını ve bu da Omicron salgını için türler arası bir evrimsel yörüngeye işaret ettiğini gösteriyor" dedi.
Ancak, bu teorinin bazı soru işaretleri de bulunuyor. Öncelikle, SARS-CoV-2 farelere bulaşma konusunda pek başarılı değil. Virüsün tipik olarak giriş elde etmek için kullanacağı fare hücrelerinin parçası, standart SARS-CoV-2 spike proteini için çok düşük benzerliğe sahip. Başka araştırmacılar, SARS-CoV-2'yi laboratuvardaki fareleri enfekte edecek şekilde uyarlamayı başardılar. Bu da laboratuvar hayvanlarının varyantın kökeninde yer alıp almadığı sorusunu gündeme getirdi ancak bu soru gerçek dünyada belgelenmiş değil.
Bu durum, virüsün insanlardan farelere nasıl sıçradığını anlamayı imkansız hale getirmese de zorlaştırıyor. Pek çok bilim insanı, Omicron'un hayvan kökenli hikayesine şüpheyle yaklaşıyor, ancak genel olarak, varyantın kökenlerini tam olarak anlamak için çok erken olduğuna da inanıyorlar. Yine de, gelecekte tehlikeli varyantların yükselişini tahmin etmemize ve önlememize yardımcı olabileceği için bunun önemli bir soru olduğu kesin.