Önemli Tarikatlar Hangileridir
Türkiyedeki Önemli Tarikatlar
Tarikat sözcük anlamı olarak gidilen inanılan yol anlamına gelir Türkiye tarikatlar açısından oldukça zengin bir ülke Bu tarikatların hepsini burda devretmek muhtemel olmayacağından emin beşlı olanları paylaşacağız:
İsmailağa Cemaati
Kurucusu Ebuishak İsmail Efendi, 1723te Fatihte adını içeren camiyi yapı ettirdi Ölümünden sonradan cemaati tarikat yoluna girdi Şeyh Batumlu Ali Haydar Efendi, 1960da ölene kadar liderliği yürüttü Görevi İsmail Ağa Camii imamı Mahmut Ustaosmanoğlu devraldı Cemaat İstanbulun merkezi Fatihte, Türkiyenin en uyarı çeken İslami gettosunu oluşturdu Sarık, şalvar ve cübbeli giyimleriyle öteki Nakşibendi gruplarından ayrılıyorlar
Gülen Cemaati ve Nurcular
Türkiyenin tarikat ve cemaat haritasında Nurcular ağırlıklı yer işgal ediyor Tarikatın en ünlü ismi Fethullah Gülenin faaliyet alanı Türkiyenin bütün illerini kuşatıp, tarikat okulları kanalıyla Afrikadan Uzakdoğuya uzanıyor 1941 doğumlu Tebessüm Eden, 1970lerden itibaren Nur hareketi içinde gözyaşı eşliğindeki vaazlarıyla kendi yolunu çizdi Akyazılılar ve Türkiye Hoca Vakfı gibi kuruluşlarla başlayan örgütlenmesi bugün büyük bir ekonomik ve siyasi güce dönüşmüş durumda Cemaatin medyadan eğitime, finansa, sıhhat sektörüne değin o kadar fazla alanda yatırımı bulunuyor Gülümseyen uzun süredir ABDde yaşaması, olası vefatı sonrasında bu büyük idareli gücün nasıl paylaşılacağı kesin yok
Süleymancılar
Cemaatin kurucusu Süleyman Hilmi Tunahan, soyunu Nakşibendi Şeyhi Selahaddin İbni Seracettin e dayandırıyor Zamanla egemen bir yol izledi Kurduğu Kuran kurslarından yetişen öğrenciler, hocalarının mehdiliğine iman edip, Süleymancılar cemaatini oluşturdu Ege ve Akdeniz bölgelerinde güçlenen Süleymancılar zamanla tüm yurda yayıldı Faaliyetlerini kurs ve okul talebelerine Takviye Dernekleriadı altında yürütüyor Hakikatçıların şeyhi Ömer Öngüt, Süleymancıları Dinleri Süleymancılık, imanları para, huyları gasp, meslekleri de dilencilik olan bir cemaatolarak adlandırıyor Türkiyenin her ilinde minimum bir Kuran kursuna sahip cemaatin, kurs ve öğrenci yurtlarının toplam sayısının 1500ü bulduğu söyleniyor Tunahan ın ölümünün peşinde cemaat liderliğine Kemal Kaçar geçti Onun vefatı sonrasında ise cemaat her ne değin reddedilse de iki kardeş Ahmet Denizolgun ile Beyazıt Denizolgun aralarında bölündü
Kadiri Muhammediye
Kadiri tarikatı kökenli Muhammediye kolu İstanbul, Ankara, Kayseri ve Düzcede dinç Lideri Şeyh Seyyid lakabını kullanan Muhammed Ustaoğlu 1987de imamlıktan emekliye ayrılan Ustaoğlu, İstanbulda yaşıyor Kendisinden sonradan yerine geçmesine kesin gözüyle bakılan oğlu Muhittin Ustaoğlu da Diyanet İşlerinde görevli, Düzcede imamlık yapıyor Cemaatin Kayseri vekili Muammer E Almanya vekili Şükrü Oral Muhammediye, tarikat şeceresini Kadiri tarikatının kurucusu Abdülkadir Geylaniye dayandırmakla birlikte kendisini Nakşibendi ve Mevlevi geleneğinin parçası kabul ediyor Zikir törenlerinde zaman zaman takriben bin kişiyi buluşturmayı başarıyor
Hizbut Tahrir
Grup kendisini İdeolojisi İslam olan partiolarak tanımlıyor Adlarını Hizbut Tahrir Türkiye sözcüsü Yılmaz Çelikin İstanbul Fatih Camiindeki basın açıklamasıyla duyurdular Ankara ve İstanbulun yanı sıra Şanlıurfa ve Vanda da dinç oldukları biliniyor Örgüt çalışmalarını Ankara merkezli Köklü Başkalaşım adlı dergi çevresinde sürdürüyor
İcmalciler
Kadiri Tarikatının İcmal Kolunun lideri Haydar Baş son dönemde çalışmalarını Egemen Türkiye Partisi adıyla sürdürüyor Parti, 3 Kasım 2002 seçimlerden büyük bir yenilgiyle çıktı Milli televizyon ve günlük bir gazetenin sahibi Haydar Başın Türkiyenin en zengin cemaat liderleri aralarında olduğu bahis ediliyor Trabzon ve çevresinde zinde Başın ismi Trabzondaki rahip cinayeti sonrasındaki tartışmalarda geçmişti
Menzilciler
Nakşibendi Tarikatının Menzil Kolu adını Adıyamanın Menzil köyünden alıyor Cemaatin en meşhur ismi, uğradığı zehirli iğne saldırısından bir zaman daha sonra hayatını kaybeden Raşit Erol Şeyh postunda derhal kardeşi Abdülbaki Erol oturuyor Şeyh adaylarından Fevzettin Erol ise şimdilik cemaatin Ankara ve Afyon örgütlenmesini yönetiyor Menzilcilerin Ankara çevresi Semerkant Grubuolarak da adlandırılıyor Fevzettin Erol, yılın bir bölümünü de Afyondaki merkezde geçiriyor Cemaat ekonomik gücünü özellikle kendilerine derviş adını veren müritlerin kurduğu şirketlerin belediyelerden aldığı ihalelerle arttırıyor Raşit Erolun İmanı kurtarmanın ve pekiştirmenin kafi olduğu bir atama yaşıyoruzanlayışıyla hareket eden cemaatin Adıyaman Menzil ve Ankara merkezleri özellikle içki bağımlılığından kurtulmak isteyen şahısların ilgi odağı
Tillocular
Kurucuları Sultan Memduh Hazretlerinin türbesinin bulunduğu Siirtin Tillo beldesi manevi merkezleri Süryanice Yüksek Ruhanlamına gelen Tillo geleneği Kadiri Tarikatının en enerjik kollarından Siyasete uzakta durmaları sebebiyle İcmalcilerden, KadiriRufai geleneğinde etkinlik sürdürmesi sebebiyle de Galibilerden ayrılıyor
Hakikatçılar
Adeta tüm cemaatlere aleyhinde yürüttüğü mücadeyle tanınan Hakikatçıların şeyhi Ömer Öngüt Adapazarında yaşıyan Öngüt, Cemalettin Kaplan, Fethullah Güler Yüzlü, Necmettin Erbakan, Süleymancılar, İsmailağa Cemaati ve Diyanete karşın ağır tenkit içeren kitaplarıyla tanınıyor Sakarya başta elde etmek üzere Düzce, Bursa ve Ankarada kayda değer sayıda müride sahip Tarikat, şeyhe mutlak itaat ilkesiyle yaşıyor
Nakşibendi Yahyalı Cemaati
Kayseride Tebessüm Eden Cemaatiyle birlikte en enerjik dini grup Nakşibendi tarikatının Anadoludaki en önemli kolları arasında Yahyalı Hacı Hasan Efendiden alıyor adını Derhal şeyh postunda oturan birey Ramazan Sağlıklı Cemaat, Kayserideki sanayi gelişimine paralel olarak çabuk büyüdü Müritleri arasında Kayserinin önde gelen işadamları bulunuyor
Işıkçılar
Seyit Abdülhalim Arvasiye bağlı Hüseyin Hilmi Işıkın kurduğu cemaat günümüzde İhlas Holding şemsiyesi aşağı büyüdü Cemaatin lideri Enver Örenin rahatsızlığı ve İhlas Finansa el konulması cemaatin zor kaybetmesine neden oldu
İskenderpaşa Cemaati
Geçmişi 1800lü yıllara, Ahmed Ziyaüddin Gümüşhanevine uzanıyor Uzun zaman, Gümüşhanevi tekkesi cemaate ismini verdi Mehmet Zahit Kotku şeyhlik postuna oturduktan daha sonra, tayin yaptığı İskenderpaşa Camii tarikata ismini verdi Kotkunun ölümünden daha sonra liderliğe geçen damadı Prof Esad Coşan da 2001 Şubatında Avustralyada trafik kazasında öldü Post oğlu Nurettin Coşana kaldı Esat Coşan, tarikatı kurduğu vakıflar bir uçtan bir uca büyüttü Bunların en etkini Hakyol Vakfı Koşan, İlim Kültür ve Sanat Vakfı ile Afiyet Vakfını da kurarak örgütlenmeyi genişletti Bayan Dernekleriyle kadın örgütlenmesine yöneldi Şu andaki lider Nurettin Coşan, dini eğitiminin yanı sıra New Yorkta işletme öğrenimi gördü Babasının isteğiyle 1996da aile şirketi Server Holdingin yöneticiliğini üstlendi Ticari faaliyetleri ve seyahatleri sebebiyle liderlik görevini yerine getiremediğini bahis eden bir grubun muhalefet başlattığı ve tarikattan koptuğu söyleniyor Siyasetin çoğu manâlı ismi cemaatle gönül birliği içinde: Eski cumhurbaşkanı Turgut Özal, başbakana Recep Tayyip Erdoğan, Korkut Özal, maliye bakanı Kemal Unakıtan, bir dönem için deha olsa Necmettin Erbakan İskenderpaşa Tarikatının diğer taraftan siyasi partisi var: Duyarlı PartisiRecep Tayyip Erdoğanın, 3 Kasım 2002 Seçimleri sonrasındaki birincil cuma namazını Ankaranın Dikmen semtindeki Mehmet Zait Kotku Camiinde kılması bu gönül bağının sembolik işareti olarak değerlendiriliyor
Melamiler
Melami Tarikatının kamuoyu önüne çıkan en önemli ismi Ahmet Arslan Emekli astsubay Arslan, Şeyh Hasan Özlemin 1996da ölümünün arkasında posta oturdu 66 yaşındaki Arslan, Manisanın Salihli ilçesinde yaşıyor Cemaatin Okumuş, Adana, Uşak ve İzmirde mürit grupları bulunuyor Tarikatın diğer önemli ismi Davud Yılmaz 73 yaşında, İzmirde yaşıyor ve ufak bir cemaati denetim ediyor İstanbulda da takipçileri var İbadet gizli, mütevazi olmalıyaklaşımını savunan Melamiler genelde ev toplantılarında bir araya geliyor
Erenköy Cemaati
Kökleri Kelami Dergahına ve şeyhi Erbilli Mehmet Esata dayanıyor Mehmet Esat, tekkeler kapatılınca Erbildeki arazilerini satıp, İstanbula yerleşti Erenköyde bir köşk aldı, cemaatin temellerini attı Menemen Ayaklanmasına karıştığı iddiasıyla gözaltındayken rahatsızlanıp hayatını kaybetti Erenköy Cemaati, Mehmet Esatın halifesi Mahmud Sami Ramazanoğlunca kuruldu Nakşibendi geleneği içinde, esnaf ve işadamlarının kolu olarak biliniyor Ramazanoğlunun arkasında cemaatin dini sorumluluğunu Musa Topbaş üstlendi Onun ölümüyle üç isim ön plana çıktı: Yeni Şafakın eski başyazarı Ahmet Taşgetiren, Eymen Topbaş ve Konyada yaşayan Tahir Büyükkörükçü Şeyh postuna Büyükkörükçünün oturduğu ileri sürülüyor Konyada Erenköy Mahallesinde yaşamış Büyükkörükçü bir dönem Ulusal Selamet Partisi milletvekilliği de yapmıştı Erenköy Cemaatinin Ankara örgütlenmesini ise Muradiye Vakfı yürütüyor *
Türkiyedeki Önemli Tarikatlar
Tarikat sözcük anlamı olarak gidilen inanılan yol anlamına gelir Türkiye tarikatlar açısından oldukça zengin bir ülke Bu tarikatların hepsini burda devretmek muhtemel olmayacağından emin beşlı olanları paylaşacağız:
İsmailağa Cemaati
Kurucusu Ebuishak İsmail Efendi, 1723te Fatihte adını içeren camiyi yapı ettirdi Ölümünden sonradan cemaati tarikat yoluna girdi Şeyh Batumlu Ali Haydar Efendi, 1960da ölene kadar liderliği yürüttü Görevi İsmail Ağa Camii imamı Mahmut Ustaosmanoğlu devraldı Cemaat İstanbulun merkezi Fatihte, Türkiyenin en uyarı çeken İslami gettosunu oluşturdu Sarık, şalvar ve cübbeli giyimleriyle öteki Nakşibendi gruplarından ayrılıyorlar
Gülen Cemaati ve Nurcular
Türkiyenin tarikat ve cemaat haritasında Nurcular ağırlıklı yer işgal ediyor Tarikatın en ünlü ismi Fethullah Gülenin faaliyet alanı Türkiyenin bütün illerini kuşatıp, tarikat okulları kanalıyla Afrikadan Uzakdoğuya uzanıyor 1941 doğumlu Tebessüm Eden, 1970lerden itibaren Nur hareketi içinde gözyaşı eşliğindeki vaazlarıyla kendi yolunu çizdi Akyazılılar ve Türkiye Hoca Vakfı gibi kuruluşlarla başlayan örgütlenmesi bugün büyük bir ekonomik ve siyasi güce dönüşmüş durumda Cemaatin medyadan eğitime, finansa, sıhhat sektörüne değin o kadar fazla alanda yatırımı bulunuyor Gülümseyen uzun süredir ABDde yaşaması, olası vefatı sonrasında bu büyük idareli gücün nasıl paylaşılacağı kesin yok
Süleymancılar
Cemaatin kurucusu Süleyman Hilmi Tunahan, soyunu Nakşibendi Şeyhi Selahaddin İbni Seracettin e dayandırıyor Zamanla egemen bir yol izledi Kurduğu Kuran kurslarından yetişen öğrenciler, hocalarının mehdiliğine iman edip, Süleymancılar cemaatini oluşturdu Ege ve Akdeniz bölgelerinde güçlenen Süleymancılar zamanla tüm yurda yayıldı Faaliyetlerini kurs ve okul talebelerine Takviye Dernekleriadı altında yürütüyor Hakikatçıların şeyhi Ömer Öngüt, Süleymancıları Dinleri Süleymancılık, imanları para, huyları gasp, meslekleri de dilencilik olan bir cemaatolarak adlandırıyor Türkiyenin her ilinde minimum bir Kuran kursuna sahip cemaatin, kurs ve öğrenci yurtlarının toplam sayısının 1500ü bulduğu söyleniyor Tunahan ın ölümünün peşinde cemaat liderliğine Kemal Kaçar geçti Onun vefatı sonrasında ise cemaat her ne değin reddedilse de iki kardeş Ahmet Denizolgun ile Beyazıt Denizolgun aralarında bölündü
Kadiri Muhammediye
Kadiri tarikatı kökenli Muhammediye kolu İstanbul, Ankara, Kayseri ve Düzcede dinç Lideri Şeyh Seyyid lakabını kullanan Muhammed Ustaoğlu 1987de imamlıktan emekliye ayrılan Ustaoğlu, İstanbulda yaşıyor Kendisinden sonradan yerine geçmesine kesin gözüyle bakılan oğlu Muhittin Ustaoğlu da Diyanet İşlerinde görevli, Düzcede imamlık yapıyor Cemaatin Kayseri vekili Muammer E Almanya vekili Şükrü Oral Muhammediye, tarikat şeceresini Kadiri tarikatının kurucusu Abdülkadir Geylaniye dayandırmakla birlikte kendisini Nakşibendi ve Mevlevi geleneğinin parçası kabul ediyor Zikir törenlerinde zaman zaman takriben bin kişiyi buluşturmayı başarıyor
Hizbut Tahrir
Grup kendisini İdeolojisi İslam olan partiolarak tanımlıyor Adlarını Hizbut Tahrir Türkiye sözcüsü Yılmaz Çelikin İstanbul Fatih Camiindeki basın açıklamasıyla duyurdular Ankara ve İstanbulun yanı sıra Şanlıurfa ve Vanda da dinç oldukları biliniyor Örgüt çalışmalarını Ankara merkezli Köklü Başkalaşım adlı dergi çevresinde sürdürüyor
İcmalciler
Kadiri Tarikatının İcmal Kolunun lideri Haydar Baş son dönemde çalışmalarını Egemen Türkiye Partisi adıyla sürdürüyor Parti, 3 Kasım 2002 seçimlerden büyük bir yenilgiyle çıktı Milli televizyon ve günlük bir gazetenin sahibi Haydar Başın Türkiyenin en zengin cemaat liderleri aralarında olduğu bahis ediliyor Trabzon ve çevresinde zinde Başın ismi Trabzondaki rahip cinayeti sonrasındaki tartışmalarda geçmişti
Menzilciler
Nakşibendi Tarikatının Menzil Kolu adını Adıyamanın Menzil köyünden alıyor Cemaatin en meşhur ismi, uğradığı zehirli iğne saldırısından bir zaman daha sonra hayatını kaybeden Raşit Erol Şeyh postunda derhal kardeşi Abdülbaki Erol oturuyor Şeyh adaylarından Fevzettin Erol ise şimdilik cemaatin Ankara ve Afyon örgütlenmesini yönetiyor Menzilcilerin Ankara çevresi Semerkant Grubuolarak da adlandırılıyor Fevzettin Erol, yılın bir bölümünü de Afyondaki merkezde geçiriyor Cemaat ekonomik gücünü özellikle kendilerine derviş adını veren müritlerin kurduğu şirketlerin belediyelerden aldığı ihalelerle arttırıyor Raşit Erolun İmanı kurtarmanın ve pekiştirmenin kafi olduğu bir atama yaşıyoruzanlayışıyla hareket eden cemaatin Adıyaman Menzil ve Ankara merkezleri özellikle içki bağımlılığından kurtulmak isteyen şahısların ilgi odağı
Tillocular
Kurucuları Sultan Memduh Hazretlerinin türbesinin bulunduğu Siirtin Tillo beldesi manevi merkezleri Süryanice Yüksek Ruhanlamına gelen Tillo geleneği Kadiri Tarikatının en enerjik kollarından Siyasete uzakta durmaları sebebiyle İcmalcilerden, KadiriRufai geleneğinde etkinlik sürdürmesi sebebiyle de Galibilerden ayrılıyor
Hakikatçılar
Adeta tüm cemaatlere aleyhinde yürüttüğü mücadeyle tanınan Hakikatçıların şeyhi Ömer Öngüt Adapazarında yaşıyan Öngüt, Cemalettin Kaplan, Fethullah Güler Yüzlü, Necmettin Erbakan, Süleymancılar, İsmailağa Cemaati ve Diyanete karşın ağır tenkit içeren kitaplarıyla tanınıyor Sakarya başta elde etmek üzere Düzce, Bursa ve Ankarada kayda değer sayıda müride sahip Tarikat, şeyhe mutlak itaat ilkesiyle yaşıyor
Nakşibendi Yahyalı Cemaati
Kayseride Tebessüm Eden Cemaatiyle birlikte en enerjik dini grup Nakşibendi tarikatının Anadoludaki en önemli kolları arasında Yahyalı Hacı Hasan Efendiden alıyor adını Derhal şeyh postunda oturan birey Ramazan Sağlıklı Cemaat, Kayserideki sanayi gelişimine paralel olarak çabuk büyüdü Müritleri arasında Kayserinin önde gelen işadamları bulunuyor
Işıkçılar
Seyit Abdülhalim Arvasiye bağlı Hüseyin Hilmi Işıkın kurduğu cemaat günümüzde İhlas Holding şemsiyesi aşağı büyüdü Cemaatin lideri Enver Örenin rahatsızlığı ve İhlas Finansa el konulması cemaatin zor kaybetmesine neden oldu
İskenderpaşa Cemaati
Geçmişi 1800lü yıllara, Ahmed Ziyaüddin Gümüşhanevine uzanıyor Uzun zaman, Gümüşhanevi tekkesi cemaate ismini verdi Mehmet Zahit Kotku şeyhlik postuna oturduktan daha sonra, tayin yaptığı İskenderpaşa Camii tarikata ismini verdi Kotkunun ölümünden daha sonra liderliğe geçen damadı Prof Esad Coşan da 2001 Şubatında Avustralyada trafik kazasında öldü Post oğlu Nurettin Coşana kaldı Esat Coşan, tarikatı kurduğu vakıflar bir uçtan bir uca büyüttü Bunların en etkini Hakyol Vakfı Koşan, İlim Kültür ve Sanat Vakfı ile Afiyet Vakfını da kurarak örgütlenmeyi genişletti Bayan Dernekleriyle kadın örgütlenmesine yöneldi Şu andaki lider Nurettin Coşan, dini eğitiminin yanı sıra New Yorkta işletme öğrenimi gördü Babasının isteğiyle 1996da aile şirketi Server Holdingin yöneticiliğini üstlendi Ticari faaliyetleri ve seyahatleri sebebiyle liderlik görevini yerine getiremediğini bahis eden bir grubun muhalefet başlattığı ve tarikattan koptuğu söyleniyor Siyasetin çoğu manâlı ismi cemaatle gönül birliği içinde: Eski cumhurbaşkanı Turgut Özal, başbakana Recep Tayyip Erdoğan, Korkut Özal, maliye bakanı Kemal Unakıtan, bir dönem için deha olsa Necmettin Erbakan İskenderpaşa Tarikatının diğer taraftan siyasi partisi var: Duyarlı PartisiRecep Tayyip Erdoğanın, 3 Kasım 2002 Seçimleri sonrasındaki birincil cuma namazını Ankaranın Dikmen semtindeki Mehmet Zait Kotku Camiinde kılması bu gönül bağının sembolik işareti olarak değerlendiriliyor
Melamiler
Melami Tarikatının kamuoyu önüne çıkan en önemli ismi Ahmet Arslan Emekli astsubay Arslan, Şeyh Hasan Özlemin 1996da ölümünün arkasında posta oturdu 66 yaşındaki Arslan, Manisanın Salihli ilçesinde yaşıyor Cemaatin Okumuş, Adana, Uşak ve İzmirde mürit grupları bulunuyor Tarikatın diğer önemli ismi Davud Yılmaz 73 yaşında, İzmirde yaşıyor ve ufak bir cemaati denetim ediyor İstanbulda da takipçileri var İbadet gizli, mütevazi olmalıyaklaşımını savunan Melamiler genelde ev toplantılarında bir araya geliyor
Erenköy Cemaati
Kökleri Kelami Dergahına ve şeyhi Erbilli Mehmet Esata dayanıyor Mehmet Esat, tekkeler kapatılınca Erbildeki arazilerini satıp, İstanbula yerleşti Erenköyde bir köşk aldı, cemaatin temellerini attı Menemen Ayaklanmasına karıştığı iddiasıyla gözaltındayken rahatsızlanıp hayatını kaybetti Erenköy Cemaati, Mehmet Esatın halifesi Mahmud Sami Ramazanoğlunca kuruldu Nakşibendi geleneği içinde, esnaf ve işadamlarının kolu olarak biliniyor Ramazanoğlunun arkasında cemaatin dini sorumluluğunu Musa Topbaş üstlendi Onun ölümüyle üç isim ön plana çıktı: Yeni Şafakın eski başyazarı Ahmet Taşgetiren, Eymen Topbaş ve Konyada yaşayan Tahir Büyükkörükçü Şeyh postuna Büyükkörükçünün oturduğu ileri sürülüyor Konyada Erenköy Mahallesinde yaşamış Büyükkörükçü bir dönem Ulusal Selamet Partisi milletvekilliği de yapmıştı Erenköy Cemaatinin Ankara örgütlenmesini ise Muradiye Vakfı yürütüyor *