Ülser, mide ya da onikiparmak bağırsağında yara oluşması anlamına geliyor Onikiparmak bağırsağı mideden anında sonradan gelen kısım Bunların boyutları birkaç milimetreden birkaç santimetreye dek değişebiliyor Bu yaralar bazen birkaç tane olabiliyor Onikiparmak bağırsağı ülseri, mide ülserine kadar yaklaşık olarak dört kat daha sık görülüyor Normalde bütün toplumlarda onikiparmak ülseri görülme sıklığı yüzde 13, mide ülseri görülme sıklığı yüzde 03
NEDENLERİ
Ülser oluşması için midenin asitli olması koşul Mide ve onikiparmak bağırsağının iç yüzeyinin üzerini kaplayan 'mukus' denilen bir koruyucu katman bulunuyor Bu tabakadaki zayıflama asidi aracısız mide ve onikiparmak bağırsağının zedelemesine yol açıyor Ayrıca mide ve onikiparmak dokusunun direncini kıran damarlar ve hormonlarla ilgili böylece çok faktörün etkisiyle ülser oluşumu kolaylaşıyor Yani ülser dokuyu koruyan faktörlerle, dokuya hasar veren faktörler arasındaki dengenin bozulması sonucu ortaya çıkıyor
BELİRTİLERİ
Ülser ender olarak gürültüsüz gelişiyor Yani hiçbir semptom vermeyebiliyor ve ilk semptom bir anda mide kanamasıyla ortaya çıkabiliyor Bu duruma kortizon ya da antiromatizmal analjezik alan hastalarda daha sık rastlanıyor Ülsere bağlı olarak meydana çıkan şikáyetler çoğunlukla karında bilhassa açken ortaya meydana çıkan ağrı Sızı genellikle bir şeyler yemekle ve antiasit ilaçlarla geçiyor Bilhassa gece uykudan uyandıran ağrılar ülser için belirleyici oluyor Ancak ara sıra ağrı tokken de görülebiliyor Bu ağrıya bulantı ve kusma eşlik edebiliyor
TANISI
Ülserin kesin tanısı bahsettiğimiz risk faktörleri bulunan veya ülserle düzenli yakınmaları olan kişilere endoskopi yapılarak konuluyor Endoskopiyle ülserin yeri, büyüklüğü, kanayıp kanamadığı, yapışıklık ve bilhassa onikiparmak bağırsakta tıkanma yapıp yapmadığı belirleniyor Keza endoskopiyle mide ülserlerinin kanser olup olmadığı biyopsi yapılarak anlaşılabiliyor
TEDAVİSİ
Ülserin tedavisine, hastalığa neden olabilecek aspirin, antiromatizmal analjezik alımı, uzun süre kortizonlu hap kullanımı, sigara kullanımı gibi nedenlerin ortadan kaldırılmasıyla başlanıyor Antiasit ilaçlar kısa süreli yakınmaların giderilmesini sağlıyor Günümüzde mide asidini azaltan fazla zinde ilaçlar var Bunlar H2 reseptör antagonistleri ve proton pompa inhibitörleri Bu ilaçlar, özellikle proton pompa inhibitörleri mide asidini ileri derecede baskılayarak ülserin iyileşme sürecini kolaylaştırıyor bunun dışında ülserin yüzeyini kaplayarak yara iyileşmesine muavin olan ilaçlar var Helikobakter pilori bulunan hastalar özel antibiyotiklerle tedavi edilir Heliobakter pilori tedavisini yapılmasının amacı ülserin tekrar olasılığının azaltılmasıdır Heliobakter pilori mikrobuna karşı kullanılan antibiyotiklerin kazara kullanılması ise bu mikropları bu antibiyotiklere karşı dayanıklı kılıyor Tedavi protokollerine ve süresine tamamen uymaksa yararlı sonuç veriyor
SONUÇLARI
Ülserin çare edilmemesi ölümcül sorunlara yol açabiliyor Bunlardan en önemlisi ülsere bağlı kanama Kanama durumunda dışkı kanla bulaştığı için siyah renk alıyor Kanın bağırsakta parçalanması sonucu dışkı pis kokulu bir hale geliyor Kanamanın fazla ve bağırsak pasajının hızlı olması durumunda koyu kırmızı dışkılama olabiliyor Bulantı ve kusma da görülebiliyor Midedeki kanın sindirilmesiyle kusmuk kahverengi kahve telvesi rengini alıyor Kanamalı hastanın tedavisi acil olarak hastaneye yatırılarak yapılmalı Ağır kanamalar yaşamı korkutma edebiliyor İkinci sorun ülsere tabi mide delinmesi Sancı fazla şiddetli, karın tahta gibi sert ayla geliyor
Acele olarak ameliyatla bu delinme tamir edilmeli, eğer çare gecikirse hasta kaybedilebilir
Üçüncü sorun mide çıkışının daralması ve tıkanması Hafif durumlarda medikal tedaviyle, ağır durumlarda ameliyatla tıkanma çare ediliyor Dördüncü sorun midenin pankreas gibi bir organa ülser nedeniyle yapışması Bu durumda şiddetli sırta vuran ağrılar ortaya çıkıyor Ağır durumlarda operasyon gerekiyor
Bu mikrop kansere
bile niçin oluyor
Helikobakter pilori denilen mikrobun ülser gelişiminde rolü büyük Bu mikrop mide ülserlilerin yüzde 7080'inde, onikiparmak bağırsak ülserinin yüzde 90'ında etkili rol oynuyor Uzun süreçli gastritin en sık nedeni helikobakter pilori mikrobu Bu mikrobun 1990 yılında bulunmasından sonra kronik gastrit ve ülser daha iyi anlaşıldı Bu mikrobun kronik gastrit ve ülserde saptanması durumunda, bakteriye karşısında uygulanacak tedavi hastalıkların tekrar olasılığını azaltıyor
Günümüzde helikobakter pilori kanser yapıcı olarak kabul ediliyor Helikobakter pilori içeren kronik gastritli hastalarda ileride mide kanseri çıkma olasılığı bulunuyor Türkiye'de helikobakter pilori görülme sıklığı Avrupa ülkelerinden fazla Türkiye'de yapılan araştırmalarda çocuklarda yüzde 20, Avrupa'da yüzde 10 oranında helikobakter piloriye rastlandı 50'li yaşlarda ise Türkiye'de yüzde 8090, Avrupa'da yüzde 50 oranında helikobakter pilori pozitifliği görüldü
Helikobakter pilorinin insandan insana geçiş yolu tam bilinmemekle birlikte hijyenik koşulların bunda faktör olduğu tahmin ediliyor Sosyohesaplı düzeyi düşük kesimlerde helikobakter pilori sıklığı artıyor Helikobakter pilori mikrobu endoskopi sırasında araştırılabiliyor Hem solukta yapılan üre testi, dışkı testi, bir takım kan testleri ile bu bakterinin varlığı hakkında veri elde edilebiliyor *
NEDENLERİ
Ülser oluşması için midenin asitli olması koşul Mide ve onikiparmak bağırsağının iç yüzeyinin üzerini kaplayan 'mukus' denilen bir koruyucu katman bulunuyor Bu tabakadaki zayıflama asidi aracısız mide ve onikiparmak bağırsağının zedelemesine yol açıyor Ayrıca mide ve onikiparmak dokusunun direncini kıran damarlar ve hormonlarla ilgili böylece çok faktörün etkisiyle ülser oluşumu kolaylaşıyor Yani ülser dokuyu koruyan faktörlerle, dokuya hasar veren faktörler arasındaki dengenin bozulması sonucu ortaya çıkıyor
BELİRTİLERİ
Ülser ender olarak gürültüsüz gelişiyor Yani hiçbir semptom vermeyebiliyor ve ilk semptom bir anda mide kanamasıyla ortaya çıkabiliyor Bu duruma kortizon ya da antiromatizmal analjezik alan hastalarda daha sık rastlanıyor Ülsere bağlı olarak meydana çıkan şikáyetler çoğunlukla karında bilhassa açken ortaya meydana çıkan ağrı Sızı genellikle bir şeyler yemekle ve antiasit ilaçlarla geçiyor Bilhassa gece uykudan uyandıran ağrılar ülser için belirleyici oluyor Ancak ara sıra ağrı tokken de görülebiliyor Bu ağrıya bulantı ve kusma eşlik edebiliyor
TANISI
Ülserin kesin tanısı bahsettiğimiz risk faktörleri bulunan veya ülserle düzenli yakınmaları olan kişilere endoskopi yapılarak konuluyor Endoskopiyle ülserin yeri, büyüklüğü, kanayıp kanamadığı, yapışıklık ve bilhassa onikiparmak bağırsakta tıkanma yapıp yapmadığı belirleniyor Keza endoskopiyle mide ülserlerinin kanser olup olmadığı biyopsi yapılarak anlaşılabiliyor
TEDAVİSİ
Ülserin tedavisine, hastalığa neden olabilecek aspirin, antiromatizmal analjezik alımı, uzun süre kortizonlu hap kullanımı, sigara kullanımı gibi nedenlerin ortadan kaldırılmasıyla başlanıyor Antiasit ilaçlar kısa süreli yakınmaların giderilmesini sağlıyor Günümüzde mide asidini azaltan fazla zinde ilaçlar var Bunlar H2 reseptör antagonistleri ve proton pompa inhibitörleri Bu ilaçlar, özellikle proton pompa inhibitörleri mide asidini ileri derecede baskılayarak ülserin iyileşme sürecini kolaylaştırıyor bunun dışında ülserin yüzeyini kaplayarak yara iyileşmesine muavin olan ilaçlar var Helikobakter pilori bulunan hastalar özel antibiyotiklerle tedavi edilir Heliobakter pilori tedavisini yapılmasının amacı ülserin tekrar olasılığının azaltılmasıdır Heliobakter pilori mikrobuna karşı kullanılan antibiyotiklerin kazara kullanılması ise bu mikropları bu antibiyotiklere karşı dayanıklı kılıyor Tedavi protokollerine ve süresine tamamen uymaksa yararlı sonuç veriyor
SONUÇLARI
Ülserin çare edilmemesi ölümcül sorunlara yol açabiliyor Bunlardan en önemlisi ülsere bağlı kanama Kanama durumunda dışkı kanla bulaştığı için siyah renk alıyor Kanın bağırsakta parçalanması sonucu dışkı pis kokulu bir hale geliyor Kanamanın fazla ve bağırsak pasajının hızlı olması durumunda koyu kırmızı dışkılama olabiliyor Bulantı ve kusma da görülebiliyor Midedeki kanın sindirilmesiyle kusmuk kahverengi kahve telvesi rengini alıyor Kanamalı hastanın tedavisi acil olarak hastaneye yatırılarak yapılmalı Ağır kanamalar yaşamı korkutma edebiliyor İkinci sorun ülsere tabi mide delinmesi Sancı fazla şiddetli, karın tahta gibi sert ayla geliyor
Acele olarak ameliyatla bu delinme tamir edilmeli, eğer çare gecikirse hasta kaybedilebilir
Üçüncü sorun mide çıkışının daralması ve tıkanması Hafif durumlarda medikal tedaviyle, ağır durumlarda ameliyatla tıkanma çare ediliyor Dördüncü sorun midenin pankreas gibi bir organa ülser nedeniyle yapışması Bu durumda şiddetli sırta vuran ağrılar ortaya çıkıyor Ağır durumlarda operasyon gerekiyor
Bu mikrop kansere
bile niçin oluyor
Helikobakter pilori denilen mikrobun ülser gelişiminde rolü büyük Bu mikrop mide ülserlilerin yüzde 7080'inde, onikiparmak bağırsak ülserinin yüzde 90'ında etkili rol oynuyor Uzun süreçli gastritin en sık nedeni helikobakter pilori mikrobu Bu mikrobun 1990 yılında bulunmasından sonra kronik gastrit ve ülser daha iyi anlaşıldı Bu mikrobun kronik gastrit ve ülserde saptanması durumunda, bakteriye karşısında uygulanacak tedavi hastalıkların tekrar olasılığını azaltıyor
Günümüzde helikobakter pilori kanser yapıcı olarak kabul ediliyor Helikobakter pilori içeren kronik gastritli hastalarda ileride mide kanseri çıkma olasılığı bulunuyor Türkiye'de helikobakter pilori görülme sıklığı Avrupa ülkelerinden fazla Türkiye'de yapılan araştırmalarda çocuklarda yüzde 20, Avrupa'da yüzde 10 oranında helikobakter piloriye rastlandı 50'li yaşlarda ise Türkiye'de yüzde 8090, Avrupa'da yüzde 50 oranında helikobakter pilori pozitifliği görüldü
Helikobakter pilorinin insandan insana geçiş yolu tam bilinmemekle birlikte hijyenik koşulların bunda faktör olduğu tahmin ediliyor Sosyohesaplı düzeyi düşük kesimlerde helikobakter pilori sıklığı artıyor Helikobakter pilori mikrobu endoskopi sırasında araştırılabiliyor Hem solukta yapılan üre testi, dışkı testi, bir takım kan testleri ile bu bakterinin varlığı hakkında veri elde edilebiliyor *